مخاطب پیام نظامی روسیه چه کسی بود؟

دیپلماسی ایرانی: روسیه دست به کار شده است. درست در روزهایی که بازوهای سیاسی مسکو از سوریه تا هند و پاکستان و البته کشورهای عربی گسترده شده است، کرملین نشین ها دستور برگزاری مانور نظامی داده اند. بزرگترین مانور نظامی این کشور در 30 سال گذشته تا بیست و نهمین روز از ماه میلادی جاری ادامه خواهد داد. دریای مدیترانه و سیاه میزبان مانور نظامی است که گفته می شود بزرگ ترین رزمایش دریایی روسیه از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق تاکنون است. روسیه مادر مانوری شده است که تحلیل گران آن را نشانه ای برای قدرت نمایی در برابر نیروهای خارجی حاضر در سوریه می دانند. در مانور نظامی دریایی روسیه که در عرض دریای مدیترانه در حال برگزاری است؛ هشت ناو جنگی روسیه از چند ناو گروه این کشور که در دریاهای سیاه و سرخ و بالتیک منتشر شده اند؛ مشارکت دارند.گفته می شود که در این رزمایش دو ناو دیگر روسیه که مجهز به سلاح های مختلف هستند؛ به سمت بندر طرطوس سوریه که یکی از اسکله های آن در اختیار روسیه می باشد؛ اعزام شدند. برخی تحلیل گران اعتقاد دارند که حضور جدی و چشمگیرنیروی هوایی و زمینی در این رزمایش و استفاده از مهمات جنگی واقعی ، حاکی از آمادگی روسیه برای برگزاری یک رزمایش دریایی کامل و همه جانبه و با حضور تمام یگان های مرتبط است.ولادیمر پوتین رئیس جمهوری روسیه در آغاز دور سوم ریاست جمهوری خود وعده داده بود که سیاست های نظامی جدیدی را به اجرا خواهد گذاشت. بی شک برگزاری این رزمایش 27 روزه را می توان مصداقی از ادعای نخستین وی دانست.انگیزه های روسیه از برگزاری مانوری در این حد و اندازه ، پیام تلویحی آن برای رقبای کرملین در منطقه و میزان تاثیرگذاری سیاسی این حرکت نظامی را با  امیر موسوی، تحلیل گر مسائل استراتژیک بررسی کردیم:

روسیه چه انگیزه ها و دلایلی برای انجام رزمایش در آب های مدیترانه و دریای سیاه دارد؟

به نظر می رسد که روسیه به سه دلیل با این حجم و امکانات و توانمندی های نظامی، آن هم به طور یک جانبه وارد این مانور شده است. اول روسیه قصد دارد پیام مشخصی در مورد سوریه به قدرت های فرامنطقه ای منتقل کند و آن هم این که آن ها حق مداخله نظامی در سوریه را نخواهند داشت. امکانات روسیه هم در این مانور بیشتر در طرطوس و سواحل غربی سوریه مستقر شده است. سیستم هایی که روسیه در این مانور به کار می برد اعم از ضد هوایی و ناوهای جنگی و زیردریایی و نیز هواپیمابر فعال نشان دهنده این است که حاضر است وارد میدان شود. نکته دوم این است که این مانور در کنار آب های ترکیه و در مرزهای غربی ترکیه انجام می گیرد. این پیام مستقیمی در خصوص استقرار پاتریوت ها به ترکیه می دهد. روس ها از استقرار این سیستم بسیار نگران هستند. روسیه با این مانور اعلام کرد که آماده برخورد با هر نوع تخطی است و با کسی شوخی ندارد. مخاطب سوم این پیام امریکا است. روسیه این پیام را به امریکا می دهد که از این به بعد بدانید که در این مسیرها و آبراه های بین المللی و حساس منطقه و دنیا قطب دومی به نام روسیه حضور دارد و باید منافع این کشور و حساسیت های امنیتی اش در نظر گرفته شود.

تبلیغاتی هم که در این زمینه در حال انجام است نشان می دهد که روسیه از طریق این مانور و مخالفت با دخالت های نظامی در سوریه و سرنگونی دولت بشار اسد و اعتراضات تند نسبت به ترکیه و ناتو در ارتباط با پاتریوت می خواهد جایگاه بین المللی خود را بهبود بخشد و خود را به عنوان قطب دوم دنیا معرفی کند. روسیه با این کار درصدد است که منافع خود را در نظام بین الملل به دست آورد.

آیا این اقدام نشان دهنده تغییر در موازنه قدرت روسیه با امریکا است؟ آیا روسیه در خود توان جدیدی احساس می کند؟

امریکا در حال حاضر به فکر مسائل داخلی خود است. مشکلات اقتصادی و اجتماعی و مالی امریکا در حال حاضر تمام توجه سیاست مداران این کشور را به خود جلب کرده است. در حالی که شرایط روسیه کاملا برعکس است. شرایط اقتصادی تا حدی با ثبات است. وضعیت ارزی و مالی و بازار کار این کشور نسبتا قابل قبول است. علاوه بر این شرایط اقتصادی روسیه رو به رشد است. روسیه از بحران اقتصادی جهانی نه تنها متضرر نشده بلکه منتفع هم شده است.

علاوه بر این امریکا تقریبا در همه پرونده های حساس دنیا از جمله فلسطین، سوریه، عراق، افغانستان و... به بن بست رسیده و در حال عقب نشینی است. امریکا در بحث افغانستان از روسیه می خواهد که اجازه ترانزیت سوخت و پشتیبانی نیروها در افغانستان را در اختیار امریکا قرار دهد. این نشان می دهد که روسیه موضع برتری دارد. موضع روسیه حتی در رابطه با افریقا و چین و جنوب شرق آسیا بهتر است. مضاف بر این که تحولات بیداری اسلامی تیر خلاص را به چهار پایگاه مهم امریکا در منطقه یعنی تونس، مصر، لیبی و یمن زده است. بحرین نیز به عنوان کشوری که میزبان ناوگان پنجم دریایی امریکا است، وضعیت متزلزلی دارد. همه این ها نشان دهنده شرایط نامناسب امریکا و در مقابل کمتر بودن مشکلات روسیه است. تنها مشکلی که روسیه با آن مواجه است، سوریه است که تا کنون نیز موفق عمل کرده است. روسیه نه با تطمیع کشورهای حاشیه خلیج فارس و نه با تهدید امریکا از موضع خود عقب نشینی نکرده است.

کارشناسان نظامی معتقدند روسیه با انجام این مانور می خواهد توان دریایی خود را به نمایش بگذارد. روسیه چه نیازی دارد که قدرت دریایی خود را به نمایش بگذارد؟

قدرت روسیه اتمی ـ موشکی و هوایی است. در گذشته قدرت دریایی روسیه بسیار ضعیف بوده است. تنها حرکتی که می توان از آن به عنوان حرکت نیروی دریایی روسیه نام برد بحث کوبا در زمان اتحاد شوروی بوده است که موفقیت آمیز نبوده است. به نظر می رسد در حال حاضر با توجه به این که تحرک جمهوری اسلامی ایران نیز در حال افزایش است و غربی ها نیز تحرک دریایی قابل ملاحظه ای دارند، روسیه نیاز پیدا کرده که نشان دهد ضعف در نیروی دریایی را جبران کرده است. این مانور نشان دهنده این است که روسیه می خواهد توان خود در عرصه دریایی را به نمایش بگذارد و نشان دهد که این نیرو مکمل نیروهای دیگر این گشور است.

آیا این رزمایش می تواند تاثیری بر تحولات داخلی سوریه داشته باشد؟

البته این تحرکات با پیشروی نیروهای مسلح سوریه در مناطق مختلف بعد از آن که نیروهای دفاع ملی در شهرها و روستاها تشکیل شدند، هم زمان شد. همان طور که می دانید سوریه تا پیش از این پلیس و یا نیروی انتظامی شهری نداشت. با اعلام بسیج عمومی، نیروی دفاع ملی تشکیل شد و به آن ها آموزش داده شد. حتی برخی از این نیروها در روسیه آموزش دیدند. لذا با این کار این ضعف سوریه در مبارزه با گروه های مسلح و اعتراضات نظامی برخی گروه ها برطرف شد. در چند ماه اخیر این سازماندهی انجام شد و نیروهای مختلف وارد مناطق مختلف سوریه شدند. این مانور از یک سو همزمان با این پیشرفت ها انجام شده و از سوی دیگر هم زمان با تلاش های اخضر ابراهیمی برای حل سیاسی بحران در سوریه انجام شده است. لذا روسیه با این کار از تلاش های سیاسی برای حل بحران حمایت کرده است./12