انقلابی که اوباما ندید

*امیله نخله
خبرآنلاین: تصمیم این هفته دادگاهی در بحرین برای تایید احکام زندان فعالان متعلق به اپوزیسیون هم تعبیر مسخره ای از عدالت است و هم نشانه ای دال بر ادامه سرکوب ها توسط آل خلیفه. دولتمردان بحرینی زمانی که با خشم عمومی چه در داخل و چه در سطح بین المللی از صدور این احکام روبه رو شدند، ادعا کردند که سیستم قضایی در این کشور مستقل بوده و دولت در احکام صادره آن دخالتی نمی کند. با وجود اینکه این حرکت آل خلیفه تهدید کننده منافع امریکا در منطقه و زیرسوال بردن امنیت شهروندان امریکایی در حوزه خلیج فارس است اما واشنگتن همچنان در برابر خشونت دولتمردان بحرینی در قبال معترضانی که به راهپیمایی های صلح آمیز خود ادامه داده اند، سکوت اختیار کرد و آن را دخالت خارجی ها می خواند. در این میان بحرینی های مدافع دموکراسی متعجب مانده اند که آمریکا به چه دلیل در این حوزه سکوت کرده است؟
ایالات متحده و بریتانیا رابطه امنیتی و اقتصادی خوبی با کشورهایی چون بحرین دارند اما منامه میزبان ناو پنجم امریکا در منطقه است و البته که به دلیل سرکوب معترضان توسط آل خلیفه ، امریکا باید در این همکاری نظامی خود با منامه هم تجدید نظرکند. گروه های حقوق بشر و فعالان سیاسی در بحرین امیدوار بودند که واشنگتن با استفاده از نفوذ خود بر آل خلیفه ؛ این دولت را به عدم مقاومت خشونت آمیز در برابر معترضان تشویق کند. شاید دیکتاتورهای عربی حاشیه خلیج فارس به امریکا نزدیک باشند اما هیچ تفاوتی میان آنها و دیگر دیکتاتوری هایی که واشنگن معترض به روش حکومت داری آنها است، وجود ندارد. امریکا باید به این روند چک سفید امضا دادن به آنها پایان دهد. بقای در قدرت رژیم هایی مانند آل خلیفه و دیگر دیکتاتور های اعراب به چیزی بیش از توسل به سیاست های بدسگالانه و به راه اندازی نهادهای اجتماعی نمادین نیازمند است. این بازی شاید زمان بیشتری را در اختیار آنها قرار دهد اما در نهایت نمی توانند از خشم و غضب مردم خود فرار کنند.
در شرایطی که دیکتاتورهای عربی حاشیه خلیج فارس در سه سال آینده دست به اصلاحات نزنند، شهروندانشان آنها را کنار خواهند زد. قدرت مردمی که در تحولات عربی در تونس ، مصر، یمن، لیبی به نمایش درآمد، نمی تواند در کشورهای عربی چون بحرین همواره مخفی و زیر زمین باقی بماند. در شرایطی که برخی ایران را مسبب این ناآرامی های اخیر می دانند اما حقیقت این است که مطالبه های مردمی بحرین به دهه های 60 و 70 بازمی گردد و مختص امروز و دیروز نیست. اما آنچه که برای امنیت ملی امریکا دردسر است در حقیقت میزان امریکا ستیزی است که در میان شیعیان مخالف و اهل تسنن دموکراسی خواه بحرین شکل خواهد گرفت. بحرین و برخی کشورهای عربی دیکتاتوری حاشیه خلیج فارس ،نزدیکی اخیر میان امریکا و گروه هایی مانند جریان اخوان در مصر پس از مبارک یا دولت تونس پس از بن علی را نشانه ای دال بر مخالفت تاکتیکی کاخ سفید با خود می دانند. این حکومت های خودکامه به این نتیجه رسیده اند که در شرایطی که مردم علیه آنها به پا خیزند، امریکا نیز آنها را به زیر اتوبوس منفعت طلبی اش پرتاب خواهد کرد. برخی هم اعتقاد دارند که اگر از حجم اختلاف های میان ایران و امریکا بر سر پرونده هسته ای این کشور کاسته شود، احتمال نزدیکی واشنگتن به حکومت های شیعه در داخل منطقه افزایش می یابد و همین مساله منجر به خالی کردن پشت حکومت های سنی مسلکی می شود که این روزها رفیق گرمابه و گلستان کاخ سفید نشین ها هستند. در چهل سال گذشته ، آل خلیفه همواره مخالف اصلی هرگونه اصلاحات در این کشور بوده است. در سالهای اخیر هم نسل جدیدی در دولت مرکزی پا گرفته اند که سیاست های ضدشیعی را توشه راه خود کرده اند. این گروه از رسانه ها، روزنامه ها و بلاگ های دولتی برای بدنام کردن شیعیان استفاده می کنند. آنها مخالفان دولت مرکزی را غده هایی بیمار می خوانند که باید از بدنه جامعه پاک شوند. در این میان ،به گروه هایی از جریان های سلفی و دیگر اهل تسنن تندرو بها داده می شود تا بر حجم اختلاف های قومی بیفزایند. آنچه که دولت بحرین و دیگر شیوخ عرب نمی دانند این است که زمانی که آنها در مسیر استفاده از جریان های تندرو برای مبارزه با دشمنی واحد استفاده می کنند ، روزی همین جریان ها تبدیل به کاردی می شوند که دسته خود را خواهند برید. تجربه آل سعود در افغانستان و عراق موید همین واقعیت است. بازی خطرناکی که آنها آغاز کرده اند در حقیقت به ابقای آنها در قدرت منتهی نخواهد شد.
چالش های داخلی در عربستان سعودی هم دست و پا گیر آل سعود شده و منافع این خاندان در حمایت از بحران داخلی در بحرین را زیر سوال برده است. گزارش ها و پیش بینی ها حاکی از این است که منابع انرژی نفتی و گازی در عربستان در حال کاهش است . در شرایطی که این پیش بینی ها درست از کاردرآید باید گفت که عربستان دیر یا زود در تامین نیازهای شهروندان خود هم عاجز خواهد شد و در نتیجه آل سعود راهی نخواهد داشت جز رویارویی با مطالبات مردمی .
*رئیس سابق دپارتمان تجزیه و تحلیل اسلام سیاسی در سازمان سیا و نویسنده کتاب:" تعامل واجب: بازتعریف رابطه آمریکا با جهان اسلام ".
آی پی اس 7 سپتامبر