ایران در مسیر اعتمادسازی گام بردارد

دیپلماسی ایرانی: در ابتدای سخنرانی او از این که مخاطبان او در جلسه اساتید دانشگاه هستند ابراز تعجب کرد و گفت که " من تصور می کردم که بیشتر مخاطبانم در جلسه امروز جوانان باشند. اساتید سخت ترین گروهی هستند که می توان برای آنها سخنرانی کرد." با این حال او خواست که جلسه بیش از آن که به سخنان دیپلماتیک و مشخص سپری شود به انتقال ایده ها از سوی جوانان و اساتید اختصاص یابد و گفت: "من واقعا دوست داشتم که چنین جلسه ای در یک رستوران یا جاهای دیگری غیر از این محل رسمی برگزار شود ولی به هر حال اینجا تمایل دارم که از نقطه نظرات گسترده تری استفاده کنیم."

بان کی مون به سابقه حضور خود در ایران اشاره کرد و گفت: "این اولین بار است که من به عنوان دبیرکل سازمان ملل به ایران سفر می کنم، اما اولین ارتباط من با ایران به سال 1974 باز می گردد که من به عنوان یک دیپلمات جوان به مدت چهل روز در تهران ماندم. البته به دلیل تغییرات زیادی که در این سالها رخ داده است هیچ چیزی از تهران آن زمان قابل تشخیص نیست. در آن زمان من هرگز چنین ساختمان های بلند مرتبه ای را ندیدم. تهران جامعه ای بسیار شلوغ اما پر جنب و جوش شده است. البته من در سال 2000 هم به عنوان معاون معاون وزیر خارجه از تهران بازدید کردم."

او سپس به سفر خود به عنوان دبیرکل سازمان ملل اشاره کرد و گفت: " بگذارید صریح سخن بگویم. وقتی من تصمیم گرفتم به ایران سفر کنم بسیاری به من توصیه کردند که از این کار صرفنظر کنم. از من می پرسیدند چرا به ایران سفر می کنی؟ چرا به کشوری می روی که مشکلات زیادی دارد؟ اما من به عنوان دبیرکل سازمان ملل به قدرت دیپلماسی اعتقاد دارم و فکر کردم که من مسئولیت دارم که از همه کشورهای عضو سازمان ملل بازدید کنم. از سوی دیگر اجلاس سران جنبش عدم تعهد فرصتی بود برای این که من با 120 کشور تعامل کنم."

او سپس به تاریخ، شعر و زبان ایرانی اشاره کرد و گفت که من به شدت تحت تاثیر زبان شما قرار گرفت. زبان شما همچون شعر است و وقتی سخن می گویید به نظر می رسد که شعر می خوانید".

دبیرکل سازمان ملل با اشاره به پیشرفت ایران در زمینه فقر زدایی و کاهش مرگ و میر مادران در حین زایمان گفت: "پیشرفت های خوبی صورت گرفته است. سواد آموزی برای دختران افزایش یافته و دختران اینک نیمی از دانشگاههای ایران را به خود اختصاص داده اند. این فوق العاده است. اما این روند باید با گسترده شدن رشته هایی دانشگاهی که دختران می توانند وارد آن شوند تداوم یابد."

دبیرکل سازمان ملل با اشاره به جامعه مدنی در ایران گفت: " ایران با استفاده از جامعه مدنی خود می تواند به مزیت های زیادی دست یابد. البته آزاد کردن پتانسیل های جامعه مدنی نیازمند پذیرش تفاوت آرا است. حتی اگر این آراء و نظرات در چشم مقامات چالش برانگیز به نظر برسد. فعالیت ها و انتقادات اجتماعی هرگز نباید با استناد به امنیت ملی کنار زده شوند و به آنها به عنوان تهدیدی برای جامعه و دولت نگاه شود."

بان کی مون با اشاره به تجربیات خود گفت: "من در کشوری بزرگ شدم که گذار به دموکراسی دورانی پر آشوب را رقم زد. ما سالها دیکتاتوری نظامی را در کشورمان تجربه کردیم و پیش و پس از آن هرج و مرج سیاسی را در کشورمان می دیدیم. حربه سیاستمداران این بود که انتقاد به ضرر منافع ملی است. بنابراین آنها تلاش می کردند که با اولویت دادن به امنیت ملی جامعه مدنی را کنار بزنند. به نظر من نباید این اتفاق صورت بگیرد."

بان کی مون سپس به شرایط ایران اشاره کرد و گفت: "من می دانم که شرایط اقتصادی ایران در صدر نگرانی هاست. قیمت های بالا، کاهش فرصت های اقتصادی و بیکاری به مردم و خصوصا قشر جوان صدمه می زند و افزایش فرصت ها برای جوانان ضروری است. این وقتی مهم تر می شود که بدانیم که ایران دارای یکی از جوان ترین جمعیت ها در جهان است. 60 درصد جامعه ایرانی زیر سی سال هستند و این جامعه جوانی را نشان می دهد. از سوی دیگر جامعه شما به شدت به شبکه های جهانی متصل شده است. نصف جمعیت شما از اینترنت استفاده می کند که مجددا اکثریت آنها جوانان هستند. با آزادی و فضا دادن به جوانان، این جمعیت جوان می توان موتور محرکه پیشرفت کشورتان باشد."

او سپس به حمایت سازمان ملل از این موضوع پرداخت و گفت: " برای ساخت آینده ای پر از امید و فرصت های رشد برای همه مردم ایران، مسائل مهم باید در نظر گرفته شوند و ارزش های جهان شمول باید حمایت شوند. سازمان ملل و جامعه بین المللی کاملا در تلاش طولانی مردم ایران برای دموکراسی و حقوق بشر پشت سر آنها ایستاده است. می دانیم که اولین منشور حقوق بشر توسط کوروش 2500 سال پیش صادر شد و این بسیار ستودنی است و شما باید به آن مفتخر باشید."

وی به تلاش کشورهای اسلامی برای مطابقت با معیارهای جهانی اشاره کرد و گفت: "بسیاری از کشورهای جهان با سابقه اسلامی قوی، راه خود را برای مطابقت با استانداردهای جهانی یافته اند؛ به عنوان مثال در استفاده از تنبیهات بدنی یا مجازات مرگ، در حالی که بر هویت و ارزشهای اسلامی خود باقی مانده اند. من از تلاش های قوه قضاییه ایران در جلوگیری از اعدام نوجوانان استقبال می کنم. اما من انتظار گام های بیشتری برای محدودیت و حتی لغو مجازات مرگ هم در قانون و هم در عمل دارم.

او همچنین به برنامه هسته ای ایران اشاره کرد و گفت: " این به نفع ایران است که گام های استواری برای اعتمادسازی در مورد جنبه صرفا صلح آمیز برنامه هسته ای خود بردارد. به همین دلیل است که من از ایران می خواهم که به مسئولیت های خود به عنوان عضو سازمان ملل و یکی از امضاء کنندگان معاهده ان. پی. تی پای بند باشد و از قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل در این زمینه پیروی کند. من از تمام طرف ها می خواهم که نیاز برای حل این مسئله از طریق راههای دیپلماتیک و صلح آمیز را در نظر داشته باشند. این چیزی است که من با دکتر جلیلی و دکتر صالحی دیروز و امروز در میان گذاشتم. هردوی آنها به من اطمینان دادند که آنها در مورد مذاکرات پیش رو خوشبین هستند."

او سخنان و تهدیدات تحریک آمیز و فتنه انگیزانه را از سوی همه طرف ها و به هر صورتی رد کرد و گفت: " بر اساس منشور ملل متحد، همه اعضای سازمان ملل وظیفه روشنی دارند که از تهدید و یا استفاده از زور علیه تمامیت ارضی و استقلال سیاسی کشور دیگر خودداری کنند. هر کشوری در مورد کاهش رفتارهای خصمانه که می تواند تنش ها را افزایش دهد و جستجو برای صلح را سخت تر کند مسئولیت دارد. بگذارید به خاطر بیاوریم که 38 سال پیش خود ایران پیشنهاد خاورمیانه ای عاری از تسلیحات هسته ای را ارائه کرده است."

او به راه های همکاری ایران با سازمان ملل اشاره کرد و گفت: "من معتقدم ما می توانیم همه این چالشها را پشت سر بگذاریم. تلاش جمعی ما باید برای ساخت راههایی برای درک متقابل باشد. این نقطه کانونی "اتحاد تمدنها" است. طرحی که ابتکار سازمان ملل است که از ابتکار ایران در مورد "گفتگوی تمدن ها" الهام گرفته شده است. من به یاد می آورم که در سالهای 2001 تا 2002 و درست بعد از 11 سپتامبر  من به عنوان دستیار رئیس مجمع عمومی کار می کردم، گفتگوی میان تمدن ها از سوی مجمع عمومی پذیرفته شد. این در آن زمان بسیار مهم و پرمعنا بود.

دبیرکل سازمان ملل در پایان گفت: " در ورودی سازمان ملل فرشی نفیس وجود دارد که من فکر می کنم بزرگترین فرش سازمان ملل است. این فرش که سازمان ملل را تزئین کرده است هدیه ایران به این سازمان است. بر این فرش این شعر سعدی، شاعر بزرگ ایرانی نقش بسته است:

بنی آدم اعضای یکدیگرند                 که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار         دگر عضوها را نماند قرار

تو کز محنت دیگران بی غمی            نشاید که نامت نهند آدمی

من وقتی این شعر سعدی را می خوانم بیشتر انگیزه می یابم که در کنار مردمی بایستم که به دنبال عدالت بیشتر، فرصت های بهتر برای زندگی و حضور بیشتر در تعیین سرنوشت خود هستند. " /16