نیکزاد: با اوپک مذاکره می‌کنیم، تصمیم جمعی می‌گیریم

شرق - رضا زندی:همزمان با افزایش قیمت نفت، آمریکا آزادسازی ذخایر اضطراری نفت را بررسی می کند. «رویترز» هفته گذشته به نقل از یک منبع آگاه اعلام کرد: «کاخ سفید طرح قبلی اش را برای استفاده از ذخایر استراتژیک نفت، به دلیل افزایش قیمت بنزین، پیش از انتخابات ریاست جمهوری، بررسی می کند. » انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، ششم نوامبر امسال برگزار می شود. این منبع آگاه اضافه کرده است که مقامات ایالات متحده شرایط بازار را در هفته های آینده تحت نظر خواهند گرفت تا ببینند پس از تعطیلات روز کارگر در سوم سپتامبر، پایین می آید یا خیر. قیمت هر بشکه نفت برنت در بازار لندن، ساعت هفت عصر دیروز، 113 دلار و 18 سنت بود. هر بشکه نفت سبک آمریکا هم در همین زمان به 95دلار و 26سنت رسید. تحریم نفتی غرب علیه ایران و افزایش تنش ها در سه ماه اخیر باعث رشد بهای نفت برنت از 90دلار تا 116دلار شده بود. اختلال در عرضه نفت خام دریای شمال و کاهش سطح موجودی نفت خام آمریکا، آغاز فصل مسافرت ها و پایان یافتن فصل تعمیرات پالایشگاه ها از دیگر عوامل افزایش قیمت نفت بوده است. انتشار سخنان رییس بانک مرکزی اروپا درباره برنامه های جدید منطقه یورو برای بهبود وضعیت اقتصادی نیز بر افزایش قیمت نفت موثر بود.

ذخایر نفتی آخرین بار در جنگ لیبی ازاد شد
سران هشت کشور صنعتی در اجلاس ماه «می» توافق کرده بودند که چنانچه تحریم نفتی ایران، قیمت نفت را بالا ببرد، از ذخایر استراتژیک نفتی شان استفاده کنند. بعد از آن اما قیمت نفت کاهش یافت و موضوع استفاده از ذخایر استراتژیک فروکش کرد. ذخایر استراتژیک نفت دنیا آخرین بار در ژوئن 2011، به هنگام جنگ لیبی آزاد شد. آمریکا 30 میلیون بشکه و سایر اعضای آژانس بین المللی انرژی هم 30 میلیون بشکه از ذخایر خود را روانه بازار کردند تا با وجود توقف تولید 1/6میلیون بشکه ای نفت لیبی، قیمت نفت بالا نرود.

استقبال سخنگوی وزارت انرژی انگلیس
منبع آگاه «رویترز»، به این خبرگزاری گفته است که آمریکا هنوز با شرکای بین المللی اش درباره آزادسازی ذخایر استراتژیک نفت، مذاکره نکرده است. سخنگوی کاخ سفید هم از اظهارنظر درباره تصمیم قطعی واشنگتن خودداری کرده است. مدیر اجرایی آژانس بین المللی انرژی اما، با آزادسازی ذخایر اضطراری نفت مخالفت کرده است. «ماریا واندرهوون» به خبرنگاران گفته است: «دلیلی برای تزریق نفت به بازار وجود ندارد. اقدامات آژانس بین المللی انرژی، براساس اطلاعات و واقعیت ها انجام می گیرد. در حال حاضر نفت به میزان کافی در بازار وجود دارد.» به گفته خانم «هوون»، مقامات آمریکایی هنوز صحبتی با اعضای آژانس برای استفاده از ذخایر استراتژیک انجام نداده اند. وقتی خبر استفاده از ذخایر استراتژیک نفتی منتشر شد، قیمت نفت بلافاصله کاهش یافت و به پایین تر از 113 دلار رسید. پس از مخالفت مدیر اجرایی IEA اما، قیمت نفت دوباره به سطح 115 دلار بازگشت. انگلیس و فرانسه اعلام آمادگی کرده اند تا درباره استفاده از ذخایر استراتژیک مذاکره کنند. در حالی که مقامات کره و ژاپن گفته اند که دلیلی برای این کار نمی بینند. سخنگوی وزارت انرژی انگلیس رسما اعلام کرده که آماده است تا از آژانس بین المللی انرژی بخواهد که اقدامی جدی برای مقابله با افزایش قیمت نفت انجام دهد.

به نام ایران، به کام اوباما
هر گالن بنزین در آمریکا حدود سه دلار و 80 سنت است. قیمت بنزین در نظر رای دهندگان آمریکایی تاثیرگذار است. پس، دموکرات ها از هر اهرمی برای کنترل قیمت بنزین استفاده می کنند اما این تنها یک روی سکه است «آمریکا نمی خواهد افزایش قیمت نفت در شرایطی که ایران را تحریم کرده، به درآمدهای نفتی ایران اضافه کند.» این را منبع آگاه «رویترز» گفته است. بازی دموکرات ها با ذخایر نفت برای کاهش قیمت بنزین، در صفحه تحریم شکل گرفته است. به نام ایران به کام اوباما. همین جاست که جمهوریخواهان می توانند با استفاده از ذخایر استراتژیک نفتی موافق نباشند. اما ذخایر استراتژیک نفتی چیست؟

ذخایر استراتژیک چند بار آزاد شد؟
ذخایر استراتژیک نفتی آمریکا برای مقابله با اختلال شدید عرضه نفت از سوی تولیدکنندگان شکل گرفت اما کنگره اخیرا تغییراتی در قانون اعمال کرده است. براساس این تغییرات، ذخایر استراتژیک می تواند در زمانی که افزایش عمده قیمت نفت، اقتصاد آمریکا را تهدید کند مورد استفاده قرار گیرد. احتمالا اوباما، در صورت موافقت با آزادسازی ذخایر استراتژیک از همین بند قانونی استفاده خواهد کرد. ذخایر استراتژیک نفتی پس از تحریم نفتی اعراب در سال های 1973 و 1974 شکل گرفت. میزان ذخایر استراتژیک آمریکا تا سطح 727 میلیون بشکه است که در چهار نقطه در امتداد ساحل تگزاس و لوییزیانا نگهداری می شود. براساس سیاست اتحادیه اروپایی کشورهای عضو این اتحادیه هم باید ذخایر استراتژیک نفتی شان را برای واردات 90 روزه یا مصرف 61 روزه شان نگه دارند. آمریکا قبل از جنگ لیبی هم در سپتامبر 2005، به خاطر توفان کاترینا، 11 میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک اش را آزاد کرده بود. در سال های 1996 و 1997 هم حدود 28 میلیون بشکه از این ذخایر استفاده شده بود. جنگ عراق علیه کویت هم باعث آزادسازی ذخایر استراتژیک نفتی در سال های 91-1990 به میزان 21 میلیون بشکه شده بود. نوامبر 1985 هم 967 هزار بشکه از ذخایر استراتژیک برای فروش آزمایشی وارد بازار نفت شد.

قربان: ممکن است برای اتفاقات آتی خاورمیانه باشد
«ذخایر استراتژیک نفتی به طور معمول فقط در موارد استراتژیک که عواملی نظیر جنگ یا اختلالاتی همچون زلزله، جریان نفت را قطع کند استفاده می شود. یا اینکه تهدید به قطع صادرات یا واکنشی از طرف کشورهای تولیدکننده نفت اعلام شود.» این را «نرسی قربان» تحلیلگر ارشد بازار نفت به «شرق» می گوید. وی در تحلیل مخالفت IEA با استفاده از ذخایر استراتژیک در این مقطع زمانی می گوید: «قرار نبود که از ذخایر استراتژیک برای کاهش قیمت نفت استفاده شود. قیمت هایی که گاهی به دلیل مسایل بورس بازی بالا می روند. شاید ایراد IEA هم این موضوع بوده است.»
بسیاری از تحلیلگران، تصمیم اخیر کاخ سفید برای بررسی امکان استفاده از ذخایر استراتژیک را به دلیل پایین نگه داشتن قیمت بنزین، پیش از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تحلیل می کنند. آخرین بار اما، در جریان جنگ لیبی، ذخایر استراتژیک نفتی باز شده اند. آیا این دو را می توان در کنار هم تحلیل کرد؟
«قطعا اگر ذخایر استراتژیک نفتی آزاد شوند یکی از دلایل مهمش پایین نگه داشتن قیمت بنزین تا شب انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست. اما ممکن است این آزادسازی به منظور پیشگیری از افزایش قیمت نفت، تحت تاثیر اتفاقات آتی در منطقه خاورمیانه هم باشد.»

سیاست دوگانه آمریکا
سال 1387، وقتی قیمت نفت به بیش از 135 دلار رسیده بود تعدادی از نمایندگان جمهوریخواه کنگره، پیشنهاد استفاده از ذخایر استراتژیک را مطرح کردند. وزیر انرژی آمریکا اما با این درخواست مخالفت کرد: «ذخایر استراتژیک آمریکا برای تامین کمبود عرضه نفت در آینده است نه برای کاهش قیمت انرژی.» در همان مقطع، ادوارد مارکی، یکی از نمایندگان جمهوریخواه گفت: «نمی توانم بفهمم چرا دولت با استفاده از ذخایر استراتژیک انرژی برای کمک به کاهش قیمت نفت مخالفت می کند.» حالا وقتی انتخابات ریاست جمهوری باراک اوباما در پیش باشد مواضع دولت هم می تواند تغییر کند و کاهش قیمت نفت و بنزین، اولویت یابد.

رابطه آزادسازی ذخایر با تهدید ایران
تصمیمات مهم نفتی دنیا، چونان بررسی آزادسازی ذخایر استراتژیک، باید به دقت از سوی مسوولان نفتی کشور و چه بسا تصمیم سازان سیاسی مورد تحلیل قرار گیرد که نفت، بر مقدمه سناریوهای سیاسی نوشته می شود. سخنگوی وزارت نفت، دیروز در واکنش به خبر احتمال آزادسازی ذخایر استراتژیک نفتی آمریکا و کشورهای غربی به «شرق» گفت: «آنها ممکن است دو سناریو را مدنظر داشته باشند. اولی پایین آوردن قیمت نفت و بنزین، پیش از انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست و دومی پیشگیری تاثیر اتفاقات احتمالی آتی بر قیمت نفت است.»
آقای نیکزاد، آیا این احتمال وجود دارد که بحث آزادسازی ذخایر استراتژیک، برای جبران تاثیرات تهدیدات اخیر علیه ایران، روی قیمت نفت مطرح شده باشد؟
بله، این احتمال هم وجود دارد. در این روزها، رژیم صهیونیستی تهدیداتی علیه ایران مطرح کرد که باعث افزایش قیمت نفت هم شده است، ممکن است آنها با هدف کنترل قیمت نفت این مباحث را مطرح کرده باشند.
چنانچه مصرف کنندگان اقدام به آزادسازی ذخایر استراتژیک کنند واکنش ایران چه خواهد بود؟
ما با اوپک دراین باره مذاکره خواهیم کرد. اگر آزادسازی ذخایر استراتژیک رخ دهد واکنش ما به این موضوع باید اقدامی دسته جمعی باشد.
«شرق» دیروز با محمدعلی خطیبی، نماینده ایران در هیات عامل اوپک تماس گرفت تا موضع وی را جویا شود. خطیبی گفت: «باید اطلاعات را به روز کنم بعد در این باره سخن بگویم.»
تحلیل اکونومیست از بازار نفت
«اکونومیست» در گزارشی پیش بینی کرده است که تقاضای نفت در نیمه دوم امسال افزایش یابد چراکه وضعیت اقتصادی چین بهبود یافته و بودجه های معوق زیرساخت ها تخصیص می یابد. این نشریه از قول تحلیلگران پیش بینی کرده است که مصرف جهانی نفت یک میلیون بشکه افزایش یابد. تلاش عربستان برای تثبیت قیمت نفت در حد صد دلار با استفاده از اهرم کاهش تولید نفت و تحریم ایران از سوی اروپا و آمریکا هم به عنوان دلایلی ذکر شده که تصویر عرضه جهانی را امیدبخش نکرده است. افزایش 400هزار بشکه ای مصرف نفت ژاپن پس از تعطیلی نیروگاه های هسته ای و افزایش مصرف بنزین در آمریکا، از جمله مواردی است که به اکونومیست تصویری افزایشی از قیمت نفت طی ماه های آینده ارایه کرده است. گزارش اکونومیست را ایسنا ترجمه کرده است. اگر شرایط همین طور پیش رود قیمت نفت بالاتر از صد دلار خواهد ماند.
آمریکا 11میلیون بشکه نفت وارد می کند
سازمان اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرده است که این کشور در سال 2011، روزانه 11 میلیون و 400هزار بشکه نفت وارد کرده که 2/2 میلیون بشکه آن را از طریق خط لوله از کانادا وارد کرده است. موسسه «لویدز» هم گزارش کرده که آمریکا سال گذشته میلادی بیش از هفت میلیون و 300هزار بشکه از نفتش را از طریق دریا وارد کشور کرده است. نسبت واردات نفت آمریکا از خاورمیانه 23درصد کل واردات گزارش شده که دو درصد رشد کرده است. عربستان در سال 2011، 13 درصد کل واردات نفت آمریکا را تامین کرده است. ایالات متحده در سال 2010، 348/7میلیون بشکه نفت از عربستان خریده است. خاورمیانه و تنگه هرمز نقش حیاتی برای ایالات متحده دارند. آیا نفت، اوباما را دوباره رییس جمهور خواهد کرد؟