ضرورت گذار از وضع فعلی جهان

دیپلماسی ایرانی: اینک که در آستانه مدیریت دوره ای جمهوری اسلامی ایران بر جنبش غیرمتعهدها قرار گرفته ایم، به جاست تا آرمانهای اصلی جنبش عدم تعهد که استقلال، عدم وابستگی به قطب های قدرت و استعمارزدایی از شعارهای اصلی رهبران بود، احیا و زمینه ارتقای همبستگی و همگرایی بین اعضاء با توجه به ظرفیت فراوان و نعمت های خدادادی در این کشورها فراهم شود. بنیانگذاران این جنبش کسانی چون جواهر لعل نهرو، نخست وزیر وقت هند، جمال عبدالناصر رئیس جمهور وقت مصر، سوکارنو رئیس جمهور وقت اندونزی، قوام نکرومه رهبر غنا و یوسیپ بروز تیتو، رئیس جمهور یوگسلاوی بودند. این رهبران از قاره های اروپا، آسیا و آفریقا به دنبال این ایده بودند تا کشورهای عضو در مقابل دو قطب قدرت در آن دوران که امریکا و شوروی بود، راه سومی را در پیش گیرند.

بنابراین فلسفه وجودی جنبش عدم تعهد نفی قدرت بلوک غرب و شرق سابق بود. با این حال، در جهان امروز که با فروپاشی بلوک شرق، نظام بین الملل دو قطبی از بین رفته و دنیا به سمت نظم نوینی در حال حرکت است باید مجددا به آرمانها و ایده های اولیه رهبران این جنبش رجوع کرد تا با توجه به جهان در حال گذار به سمت یک ساختار جدید و نقش آفرینی کشورهای جهان سوم و مستقل دست یابیم.

نگاهی به رخدادهای یک دهه گذشته و نحوه مواجهه جهان با رفتارهای یکجانبه گرایانه تنها ابرقدرت باقی مانده از جنگ سرد نشان می دهد که امروزه جهان از سلطه نظام استکباری غرب نگران می باشد. این مسئله فرصت مناسبی به وجود آمده تا اعضای این باشگاه بزرگ (غیرمتعهدها) با اتکا به نیروی عظیم انسانی کارآمد، منابع انرژی قابل توجه و وجود فرهنگ و تمدن قابل احترام در جهت حفظ عزت ملی این مجموعه و توسعه اقتصادی خود در جهت تغییر توازن قوای بین المللی تلاش کنند. چرا که در جهان امروز، برخلاف دوران جنگ سرد ملاک و معیار قدرت فقط نیروی نظامی، جنگ افزارها و توان تسلیحاتی نیست. بلکه امروزه جنبه های اقتصادی، علمی و فرهنگی از عوامل تاثیرگذار در قدرت محسوب می شوند. بنابراین کشورهای عضو این جنبش باید تا رسیدن به پیشرفت علمی تمامی اعضاء با تمسک به آرمانهای اولین جنبش، عزم خود را جزم و با بسیج همگانی اراده مردم خود از ظرفیت های ملی یکدیگر استفاده نموده تا به عنوان کانونی مهم در دنیا نقش سازنده ای در معادلات نظام بین المللی دست و پا نموده و با ارائه اندیشه های نو و ایده های جدید موجب موج آفرینی ملت های مستقل جهان شوند.

بنابراین جنبش غیر متعهدها با دارا بودن از 120 عضو دائم و 18 عضو ناظر یعنی بیش از سه چهارم اعضای سازمان ملل، و همکاری ۹ سازمان بین المللی با این جنبش یک ظرفیت عظیم به شمار می رود که با توجه به هوشمندی این مجموعه تا به حال توانسته است علی رغم قطب بندی ها، استقلال خود را حفظ کند و امروزه نیز به عنوان کشورهای در حال توسعه نقش قابل توجهی در جهان فعلی ایفا نمایند.

اکنون و در زمانی که ایران برای سه سال قرار است  رهبری این جنبش را به عهده داشته باشد، بر ایران اسلامی است که با توجه به جایگاه ویژه خود نزد افکار عمومی جهان پرچمدار این حرکت عظیم شده و حرکت جهانی کنونی به سمت ساختار جدید را با همکاری و تعامل و همدلی کشورهای مستقل هدایت نماید. بدون شک چنین دست یابی به این آرمان نیازمند دیپلماسی پویا تر و برنامه ریزی دقیق است و صرف برگزاری اجلاس سران عدم تعهد در تهران نمی تواند به این معنا باشد. ایران سه سال فرصت دارد تا با بهره گیری از دیپلماسی فعال خود و نفوذ در منطقه و کشورهای اسلامی سطح این جنبش را در نظام بین الملل امروز ارتقا بخشد./16