اجلاس مکه و وجهه بین‌المللی ایران
دکتر داوود هرمیداس باوند*
آرمان: رابطه ایران و عربستان در سالهای اخیر روابطی سرد و توأم با کدورتهایی بوده است. نمونه بارز این کدورتها را میتوان در اعدام اتباع ایرانی در عربستان سعودی و برخورد نامناسب حکومت آل سعود با ایرانیان در این کشور دید. عربستان در ایجاد و پی گیری سیاستهای منطقهای علیه ایران نقش پررنگی دارد و این مساله تبدیل به یکی از استراتژیهای محوری سیاست خارجی عربستان شده است، چراکه هم در منطقه و هم در جهان اسلام ایران را به دو دلیل عمده رقیب جدی و حتی اصلی خود میداند؛ اول آنکه در ابعاد اقتصادی و مخصوصا در بازار انرژی این دو کشور به عنوان تولیدکننده عمده نفت رقبای جدی یکدیگر هستند. دوم هم در حوزه گفتارهای ایدئولوژیک دو کشور به شکلی جدی به دنبال هژمون کردن گفتار خود هستند. ایران به دنبال تبلیغ و گسترش اسلام است و در مقابل عربستان از هیچ تلاشی در راستای نفوذ وهابیت فروگذار نمیکند. عربستان در شرایطی که غرب دست به تحریم نفتی ایران زده است خود را به عنوان جدیترین آلترناتیو نفت ایران مطرح کرد و این نشان از تلاش مجدانه سعودیها برای تضعیف جایگاه ایران دارد. نمونه دیگر این تلاشها هم درمورد مساله جزایر سه گانه مشهود است. مجموعه همین دست مسائل باعث شده تا عربستان ظاهرا تمایلی به حضور در اجلاس سران غیرمتعهد در تهران با مقامات عالی رتبه خود نداشته باشد. بی شک میتوان پیش بینی کرد که هدف از برگزاری اجلاس مکه این است که مجموعه تصمیمات اتخاذشده در اتحادیه عرب در قبال مساله سوریه در یک چارچوب گستردهتر، یعنی سازمان همکاری کشورهای اسلامی مطرح و منعکس شود. هدف نهایی این اجلاس درهر صورت متفاوت با نگرش جمهوری اسلامی به مسائل سوریه است و تا حدودی نیز مشخص است که مندرجات قطعنامه نهایی آن چه خواهد بود. از سویی به دلیل ترکیب اجلاس مکه میتوان گفت که ایران در اجلاس مکه میتواند برخی را نیز با خود همراه کند. به همین دلیل حضور ایران در این اجلاس درهر سطحی که انجام بگیرد، شرکتی صد درصد تاثیرگذار نیست البته نمیتوان گفت که ایران در این برهه زمانی و در این چارچوب توان تاثیرگذاری ندارد. تصمیم اکثریت در نشست مکه مشخص است و این تصمیم در قالب اتحادیه عرب پیش از این در مجمع عمومی سازمان ملل نیز مطرح شده بود.
* استاد دانشگاه
نظر شما :