بزرگ ترین اشتباه استراتژیک ملک عبدالله
پادشاه عربستان با طرح مساله اتحاد منامه- ریاض نه تنها دست تهران را محدود نکرد بلکه بر مشروعیت قدرت طلبی ایران نیز افزو
خبرآنلاین: از زمانی که ملک عبدالله پادشاه عربستان طرح تشکیل فدراسیون سیاسی متشکل از شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس را داد، سبک و سنگین کردن آن نیز آغاز شد. برای بسیاری از شیعیان حاضر در منطقه بخصوص آنها که در کویت، لبنان، عربستان سعودی و بخصوص بحرین زندگی می کنند تشکیل بلوکی متعلق به اهل تسنن را خطری برای زمانی می دانند که منطقه احتمالا درگیر تنش میان شیعه و سنی شود. وجود چنین بلوکی می تواند توازن قدرت میان شیعه و سنی را در روزهایی که نسیم بهارعربی باز در منطقه وزیدن بگیرد، برهم بزند. جاسم حسین علی از رهبران پیشرو در الوفاق که اصلی ترین اپوزیسیون شیعه در منامه است در این خصوص می گوید: شیعیان در لبنان و عراق به شدت از این طرح سعودی ناراضی هستند.
در جبهه مخالفان این طرح موافقانی هم ایستاده اند که اعتقاد دارند تشکیل این اتحادیه برای بهبود وضعیت همکاری های امنیتی در روزگاری که منطقه با بی ثباتی سیاسی دست و پنجه نرم می کند، ضروری است. این طیف پیکان اتهام های خود را به سمت ایران نشانه رفته و ادعا می کنند که با توجه به تحولات جاری در منطقه ایران به دنبال افزایش نفوذ خود بر عراق و افغانستان است. استدلال این افراد نیز تلاش ایران برای در قدرت نگاه داشتن نوری مالکی نخست وزیر فعلی عراق پس از جنجال های انتخاباتی در سال گذشته میلادی در بغداد است.
نویسنده این مطلب برای سی ان ان در ادامه به اشتباه استراتژیک آل سعود اشاره کرده و می نویسد: شکل دادن اتحادیه ای برای به حاشیه راندن ایران می تواند نتیجه ای کاملا برعکس را به بار آورد. دولتمردان ایرانی از همان ابتدای امر نسبت به طرح تشکیل اتحادیه واکنش نشان دادند. رئیس مجلس ایران علی لاریجانی با مخاطب قرار دادن شورای همکاری خلیج فارس هشدار داد که : اگر مبنا بر الحاق بحرین به کشوری ثانی باشد آن کشور ایران است و نه عربستان.
این سخنان رئیس مجلس ایران تنها در حمایت تهران از شیعیان در حال سرکوب در منامه ریشه ندارد بلکه اشاره ای است به روزهایی که بحرین جزئی از خاک ایران بود. شکل گیری هرگونه اتحادی چه میان بحرین و عربستان سعودی به تنهایی باشد و چه دایره وسیع تر شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس را شامل شود، واکنش صریح و تند تهران را به دنبال خواهد داشت. ایرانی ها در این فضا به گزینه نظامی روی نخواهند آورد اما می توانند از قدرت نفوذ خود در کشورهای عربی که جمعیت شیعه قابل توجهی دارند، استفاده کنند. در این فضا ایران می تواند در حرکتی زیرکانه به جای مقابله علنی با دولت های سنی عضو شورای همکاری خلیج فارس با جمعیت شیعه حاضر در آنها دست دوستی و مودت دهد. این دقیقا همان چیزی است که عربستان و بحرین خواهان عدم تحقق آن هستند. منامه از یک سال پیش که ناآرامی ها در این کشور شدت گرفت تا به امروز تهران را به حمایت از خیزش شیعیان ناراضی در این کشور متهم می کند.
جاسم حسین علی در بخش های دیگری از سخنان خود در این خصوص می گوید: ایران رابطه خود را با عربستان سعودی دارد. حقیقت این است که یکی از دلایل مخالفت جمعیت الوفاق با این اتحادیه تبدیل شدن منامه به محل جدال میان تهران و ریاض برای تاثیرگذاری بیشتر است!
اکنون سوال اینجاست که راه حل چیست؟ برخی در خلیج فارس خواهان برگزاری رفراندومی در این خصوص هستند. میزبان این رفراندوم هم نباید بحرین به تنهایی باشد بلکه پس از منامه دیگر کشورهای عضو شورای همکاری هم می توانند این مساله را به رفراندوم بگذارند. ملک عبدالله از عربستان و حامد بن عیسی آل خلیفه هردو تعهد خود به آزادی سیاسی را در بوق و کرنا می کنند و برگزاری این رفراندوم می تواند محک مناسبی برای سنجیدن این ادعا باشد.
در صورت برگزاری رفراندوم ، اصلی ترین دغدغه موجود از دست دادن استقلال کشورهای عربی است. این مساله در بحرین مصداق کامل است. این کشور در سال 1971 با غرور از زیر سلطه بریتانیا درآمد. اکنون نیز واهمه بحرینی ها از این است که کشورشان در صورت اتحاد با عربستان سعودی استقلال سیاسی خود را از دست بدهد. عربستانی که سال گذشته برای مهار خیزش های مردمی و کمک به آل خلیفه به منامه لشگرکشی کرد. حضور این نیروهای نظامی در بحرین انتقادهای بسیاری را به دنبال داشت. اکنون نیز بسیاری اعتقاد دارند که تنها دلیل طرح مساله اتحادیه از سوی ریاض در حقیقت تقلایی برای سلطه افکنی بر فردای بحرین است.
اما مساله دیگر این است که چه شیعیان و چه اهل تسنن در بحرین شیوه زندگی لیبرال تر در منامه را به زندگی های سرشار از سنت جاری در دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس ادامه می دهند. سلطه عقاید وهابیون سعودی بر منامه یکی از اصلی ترین دغدغه های مردم در بحرین است. به گمان بحرینی ها این اتحادیه معنایی ندارد جز محدود شدن زنان ، تعریف تابوهای اجتماعی بسیار و تشدید قوانینی که سالهاست در عربستان اعمال می شود.
اما مساله نهایی این است که تنش میان شیعیان و اهل تسنن در بحرین، عراق ، لبنان و سوریه با تشکیل اتحادیه ای که حاکمان سنی را دست در دست هم قرار دهد، عمیق تر خواهد شد. این اتحادیه شیعیان را تحریک کرده و مادر بی ثباتی های بیشتر در خاورمیانه خواهد بود.بهتر است که اعضای شورای همکاری خلیج فارس این مسائل را در دور بعدی تجزیه و تحلیل دسته جمعی این طرح در دسامبر مد نظر قرار دهند.
در جبهه مخالفان این طرح موافقانی هم ایستاده اند که اعتقاد دارند تشکیل این اتحادیه برای بهبود وضعیت همکاری های امنیتی در روزگاری که منطقه با بی ثباتی سیاسی دست و پنجه نرم می کند، ضروری است. این طیف پیکان اتهام های خود را به سمت ایران نشانه رفته و ادعا می کنند که با توجه به تحولات جاری در منطقه ایران به دنبال افزایش نفوذ خود بر عراق و افغانستان است. استدلال این افراد نیز تلاش ایران برای در قدرت نگاه داشتن نوری مالکی نخست وزیر فعلی عراق پس از جنجال های انتخاباتی در سال گذشته میلادی در بغداد است.
نویسنده این مطلب برای سی ان ان در ادامه به اشتباه استراتژیک آل سعود اشاره کرده و می نویسد: شکل دادن اتحادیه ای برای به حاشیه راندن ایران می تواند نتیجه ای کاملا برعکس را به بار آورد. دولتمردان ایرانی از همان ابتدای امر نسبت به طرح تشکیل اتحادیه واکنش نشان دادند. رئیس مجلس ایران علی لاریجانی با مخاطب قرار دادن شورای همکاری خلیج فارس هشدار داد که : اگر مبنا بر الحاق بحرین به کشوری ثانی باشد آن کشور ایران است و نه عربستان.
این سخنان رئیس مجلس ایران تنها در حمایت تهران از شیعیان در حال سرکوب در منامه ریشه ندارد بلکه اشاره ای است به روزهایی که بحرین جزئی از خاک ایران بود. شکل گیری هرگونه اتحادی چه میان بحرین و عربستان سعودی به تنهایی باشد و چه دایره وسیع تر شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس را شامل شود، واکنش صریح و تند تهران را به دنبال خواهد داشت. ایرانی ها در این فضا به گزینه نظامی روی نخواهند آورد اما می توانند از قدرت نفوذ خود در کشورهای عربی که جمعیت شیعه قابل توجهی دارند، استفاده کنند. در این فضا ایران می تواند در حرکتی زیرکانه به جای مقابله علنی با دولت های سنی عضو شورای همکاری خلیج فارس با جمعیت شیعه حاضر در آنها دست دوستی و مودت دهد. این دقیقا همان چیزی است که عربستان و بحرین خواهان عدم تحقق آن هستند. منامه از یک سال پیش که ناآرامی ها در این کشور شدت گرفت تا به امروز تهران را به حمایت از خیزش شیعیان ناراضی در این کشور متهم می کند.
جاسم حسین علی در بخش های دیگری از سخنان خود در این خصوص می گوید: ایران رابطه خود را با عربستان سعودی دارد. حقیقت این است که یکی از دلایل مخالفت جمعیت الوفاق با این اتحادیه تبدیل شدن منامه به محل جدال میان تهران و ریاض برای تاثیرگذاری بیشتر است!
اکنون سوال اینجاست که راه حل چیست؟ برخی در خلیج فارس خواهان برگزاری رفراندومی در این خصوص هستند. میزبان این رفراندوم هم نباید بحرین به تنهایی باشد بلکه پس از منامه دیگر کشورهای عضو شورای همکاری هم می توانند این مساله را به رفراندوم بگذارند. ملک عبدالله از عربستان و حامد بن عیسی آل خلیفه هردو تعهد خود به آزادی سیاسی را در بوق و کرنا می کنند و برگزاری این رفراندوم می تواند محک مناسبی برای سنجیدن این ادعا باشد.
در صورت برگزاری رفراندوم ، اصلی ترین دغدغه موجود از دست دادن استقلال کشورهای عربی است. این مساله در بحرین مصداق کامل است. این کشور در سال 1971 با غرور از زیر سلطه بریتانیا درآمد. اکنون نیز واهمه بحرینی ها از این است که کشورشان در صورت اتحاد با عربستان سعودی استقلال سیاسی خود را از دست بدهد. عربستانی که سال گذشته برای مهار خیزش های مردمی و کمک به آل خلیفه به منامه لشگرکشی کرد. حضور این نیروهای نظامی در بحرین انتقادهای بسیاری را به دنبال داشت. اکنون نیز بسیاری اعتقاد دارند که تنها دلیل طرح مساله اتحادیه از سوی ریاض در حقیقت تقلایی برای سلطه افکنی بر فردای بحرین است.
اما مساله دیگر این است که چه شیعیان و چه اهل تسنن در بحرین شیوه زندگی لیبرال تر در منامه را به زندگی های سرشار از سنت جاری در دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس ادامه می دهند. سلطه عقاید وهابیون سعودی بر منامه یکی از اصلی ترین دغدغه های مردم در بحرین است. به گمان بحرینی ها این اتحادیه معنایی ندارد جز محدود شدن زنان ، تعریف تابوهای اجتماعی بسیار و تشدید قوانینی که سالهاست در عربستان اعمال می شود.
اما مساله نهایی این است که تنش میان شیعیان و اهل تسنن در بحرین، عراق ، لبنان و سوریه با تشکیل اتحادیه ای که حاکمان سنی را دست در دست هم قرار دهد، عمیق تر خواهد شد. این اتحادیه شیعیان را تحریک کرده و مادر بی ثباتی های بیشتر در خاورمیانه خواهد بود.بهتر است که اعضای شورای همکاری خلیج فارس این مسائل را در دور بعدی تجزیه و تحلیل دسته جمعی این طرح در دسامبر مد نظر قرار دهند.
نظر شما :