شکست مذاکرات ایران و آژانس

دیپلماسی ایرانی: آژانس بین المللی انرژی اتمی شامگاه جمعه اعلام کرد در مذاکرات خود با ایران بر سر دسترسی به سایت پارچین در جنوب شرق تهران، هیچ پیشرفتی نداشته و نتیجه این نشست ناامید کننده بوده است.

شکست این نشست آن هم یک هفته پس از اینکه یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص توافق با تهران اطمینان داده بود، چشم انداز موفقیت مذاکرات هسته ای که به طور گسترده تر بین ایران و نمایندگان آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان ( گروه 1+5) در تاریخ 29 و 30 خرداد در مسکو برگزار خواهد شد را تیره تر کرده است. از سوی دیگر هرمان نکائرتس، رئیس بازرسان آژانس نیز پس از این نشست 8 ساعته که در مقر آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین برگزار شده بود، اعلام کرد هیچ تاریخی برای مذاکرات بیشتر با ایران در زمینه دسترسی به سایت های مورد نظر تعیین نشده است. البته علی اصغر سلطانیه نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی فضای این مذاکرات را به گونه ای مثبت تر به تصویر کشیده و تصریح کرد مذاکرات به منظور حصول نتیجه در تاریخی نامشخص ادامه می یابد. به گفته وی از آنجایی که مذاکرات در خصوص موضوعی بسیار پیچیده وحساس است؛ باید از سوی هایت ایران به دقت مورد بررسی قرار گیرد. نماینده ایران در آژانس همچنین خاطرنشان کرد مانعی برای توافق در آینده وجود ندارد.

این در حالی است که آمانو در جریان سفر اخیر خود به تهران که دو روز پیش از نشست ایران و گروه 1+5 در بغداد انجام شده بود، از توافق های ابتدایی در خصوص بازرسی از پارچین خبر داده بود. اما از آنجایی که نمایندگان 6 قدرت جهانی در بغداد با درخواست تهران برای لغو تحریم ها موافقت نکردند، مقامات جمهوری اسلامی نیز اندکی پس از این نشست اعلام کردند برای بازرسی از پارچین آمادگی ندارند. با این وجود مدیرکل آژانس همچنان موضع خوشبینانه خود را حفظ کرد تا دور دیگر از مذاکرات برگزار شود. اما همانگونه که برخی مقامات آمریکایی و تحلیلگران غربی پیش بینی کرده بودند، ایران با درخواست بازرسی از پارچین که اولویت آژانس بین المللی انرژی اتمی عنوان شده، موافقت نکرد. آن هم در شرایطی که حدود یک هفته به زمان برگزاری نشست مسکو باقی مانده و تا کمتر از 20 روز دیگر تحریم های نفتی اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی اعمال می شود. برخی کارشناسان بر این باورند که مخالفت تهران با بازرسی از پارچین که ادعای پاکسازی آن از سوی کارشناسان غربی مطرح شده نشان می دهد که جمهوری اسلامی گمان می کند ،همچنان در موضع قدرت قرار دارد.

روزنامه گاردین در این زمینه گزارش داد: شکست مذاکرات ایران و آژانس در وین به بدبینی ها در خصوص چشم انداز مذاکرات مسکو دامن زده است. از سوی دیگر به نتیجه نرسیدن این مذاکرات ضربه ای به اعتبار آمانو است که برای نهایی کردن توافق بازرسی از پارچین به ایران سفر کرده و نتیجه را مثبت خوانده بود اما در نهایت مشخص شد که هیچ توافقی در این زمینه وجود ندارد. همچنین بی ثمر بودن مذاکرات وین بین ایران و آژانس تردید های غرب در خصوص تلاش تهران برای بازی با زمان به منظور ادامه برنامه های غنی سازی را تقویت کرده است. رابرت وود نماینده آمریکا در آژانس بین المللی انرژی اتمی در آستان نشست وین اعلام کرده بود درمورد اینکه توافقی حاصل شود خوش بین نیست چرا که به نظر نمی رسد ایران برای مصالحه آماده باشد. برخی دیپلمات های اروپایی که روند مذاکرات ایران و آژانس را به دقت زیر نظر داشتند نیز به صراحت اعلام کرده اند که ایران با نیت خوبی مذاکره نمی کند.

در بیانیه آژانس بین المللی انرژی اتمی که پس از نشست وین منتشر شده مراتب ناامیدی نسبت به تاکتیک های مذاکره ای ایرانیان به وضوح اعلام و خاطرنشان شده که تهران موضوعاتی را مطرح کرده که هم اکنون نیز در مورد آنها بحث شده و موضوعات جدیدی نیز به میان آمده است.

این در حالی است که حتی پیش از شکست مذاکرات ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز امید به یافتن راهکاری دیپلماتیک برای خروج از بن بست هسته ای ایران کاهش یافته بود. نشست بی حاصل بغداد در ماه می بین ایران و گروه 1+5 از سویی و اظهارات مقامات تهران در هفته های اخیر از سوی دیگر، تردید های را بر چشم انداز مذاکرات مسکو حاکم کرده بود. شماری از مقامات جمهوری اسلامی از محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور گرفته تا سعید جلیلی عضو ارشد مذاکرات هسته ای و نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی هر یک به نوعی انتظار ها از دستاورد نشست مسکو را پایین آوردند. احمدی نژاد در گفت و گو با تلویزیون فرانسه به صراحت اعلام کرد نباید از مذاکرات مسکو انتظار معجزه داشت.  همچنین علی اصغر سلطانیه ،  بازرسان هسته ای را جاسوس خطاب کرد و جلیلی نیز پاسخ منفی کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به درخواست تهران برای برگزاری نشست های مقدماتی پیش از مذاکرات مسکو را عامل تعویق یا لغو احتمالی گفت و گو های مسکو از جانب تهران عنوان کرد.  هرچند که هلگا اشمید، سخنگوی اشتون در نامه ای خطاب به علی باقری؛ معاون جلیلی که اخیرا در اختیار رسانه ها قرار گرفته به گفت و گو های تلفنی و نشست های طولانی اشاره کرده که به منظور تعیین چارچوب مذاکرات جدی و ادامه دار بین دو طرف انجام شده است. وی همچنین تاکید کرده است که 6 قدرت جهانی در نشست مسکو بار دیگر ایران را برای تعلیق عملیات غنی سازی تحت فشار قرار می دهند.

کارشناسان در تحلیل اظهارات مقامات ایرانی پیش بینی کردند که احتمالا نشست ایران و آژانس بی نتیجه خواهد بود و مذاکرات مسکو نیز در صورت برگزاری نتیجه ای به همراه نخواهد داشت. این در حالی است که اکنون بخش نخست پیش بینی آنها درمورد به نتیجه نرسیدن مذاکرات ایران و آژانس به حقیقت پیوسته و در صورتی که روند دیپلماتیک در مسکو نیز به بن بست برسد، موج تازه ای از تنش ها برای ایران با ترکیبی از تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا و همچنین داغ شدن بحث اقدام نظامی احتمالی اسرائیل ، در راه خواهد بود.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی/10