امارات و عمان غایبان بزرگ نشست ریاض
اعراب از ایران می‌ترسیدند گرفتار عربستان شدند
به گزارش شبکه خبری الجزیره با تمام این احوال هنگامی که بحث اتحادیه را در نشست ریاض به میان آوردند، هیچ کدام صحبتی از ایران نکردند و تصمیم گرفتند که با حفظ نگرانی و ترسشان از ایران بحث خود را درباره اتحادیه به تعویق بیندازند.
بحث اتحادیه زمانی مطرح شده که تنش در رابطه با ایران بسیار افزایش یافته است، پرونده هسته‌ای در دستور کار قرار دارد و اماراتی‌ها و پشت سر آنها عربستانی‌ها بر سر جزایر ایرانی ابو موسی، تنب کوچک و تنب بزرگ جنجال به پا کرده‌اند، همچنین ناآرامی‌های بحرین نیز همچنان ادامه دارد.
ریاض قهوه‌جی، مدیر مرکز خاور نزدیک و خلیج فارس در این باره می‌گوید: «ترس از ایران محرک اصلی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس برای انتقال از شورای همکاری به اتحادیه است. آنها احساس می‌کنند بدین ترتیب می‌توانند از لحاظ انسانی و نیروی نظامی جایگاه خود را در برابر ایران تقویت کنند.»
اما به رغم اظهارات قهوه‌جی روشن است که کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس موضع یکسانی در برابر ایران ندارند. مثلا در حالی که روابط ایران و امارات روزهای سختی را می‌گذراند، قطر همچنان روابط خود را با ایران حفظ کرده و کانال‌های گفت‌وگو را باز گذاشته است. عمان نیز سیاست خود را بر نزدیکی به ایران و دوری از شورای همکاری مترکز کرده است.
با این حال قهوه‌جی می‌گوید: «به طور کلی کشورهای شورای همکاری در روابطشان با ایران عقب نشسته‌اند. دیگر آن روابط گرم قطر با ایران برقرار نیست و کویت نیز در برابر مواضع ایران محتاطانه عمل می‌کند. حتی عمان که نسبت به دیگر کشورهای عربی شورای همکاری روابط نزدیک‌تری با ایران دارد تلاش می‌کند توازنی در روابطش با ایران و روابطش با کشورهای عرب شورای همکاری برقرار کند.»
با این وجود قهوه‌جی اذعان می‌کند، اختلاف بر سر نزدیکی به ایران و سیاست خارجی متناقض هر کدام از کشورهای شورای همکاری با یکدیگر سبب شده است تا بررسی پروژه تشکیل اتحادیه از سوی کشورهای عضو شورا به تعویق بیفتد.
اما در نشست ریاض اگر چه ایران هراسی بر روند نشست سایه انداخته بود اما روشن شد که در کنار ایران سایه عربستان هراسی نیز سنگینی می‌کند. اماراتی‌ها به روشنی از این که قرار است عربستان بزرگ‌ترین نقش در اتحادیه مورد ادعایش بازی کند، هراسانند. شاید برای همین بود که امیر امارات در این نشست حاضر نشد تا در کنار سلطان قابوس، پادشاه عمان دومین غایب مهم این جلسه باشد.
اماراتی‌ها در بیانیه‌های رسمی‌شان صحبتی از نگرانی‌شان از عربستان نزده‌اند اما روزنامه اماراتی نشنال، نوشت که مقام‌های هیئت حاکمه در امارات می‌گویند که اتحاد کشورهای شورای همکاری اقدام قابل تحسینی است اما نباید به این معنا باشد که یک کشور از اعتبار بیفتد و تحت تاثیر کشور قوی‌تر قرار بگیرد.
امارات و عمان همچنین دو کشوری هستند که در سال 2006 در اعتراض به استقرار بانک مرکزی شورای همکاری در ریاض از طرح واحد پولی کشورهای عضو شورای همکاری خارج شدند.
اتحاد بیش از همه مورد حمایت عربستان و سپس بحرین است که نزدیک به 15 ماه شاهد اعتراض‌های گسترده و مستمر مردمی است. اعتراض‌هایی که به دلیل در اکثریت بودن شیعیان در بحرین رنگ و بوی شیعی به خود گرفته است.
گری سیک، استاد سیاست‌های شرق در دانشگاه کلمبیا در این باره به رویترز می‌گوید: «ممکن است برای همه فکر اتحادیه یک فکر ابتدایی باشد ولی بیش از همه این طرح برای عربستان و بحرین جذابیت دارد.»
اما قهوه‌جی می‌گوید: «آن‌چه بیش از همه بحرین را به سمت اتحادیه با عربستان سوق داده تهدیدی است که از سوی ایران احساس می‌کند. همچنین اتحادیه این اطمینان را به عربستان می‌دهد که باور کند نفوذش در بحرین بسیار زیاد است.
در این میان برخی از کارشناسان انگیزه اصلی تشکیل اتحادیه را نه ترس از ایران بلکه بهار عربی می‌دانند. عبدالله الشمری، تحلیلگر عربستانی مسائل سیاسی در این باره می‌گوید: «انگیزه اصلی برای تشکیل اتحادیه این است که کشورهای عضو احساس می‌کنند به چیزی بزرگ‌تر از شورای همکاری نیاز دارند.»
وی اتحاد میان بحرین با عربستان را حماقت می‌داند و می‌گوید: «در مورد تهدید ایران بزرگ‌نمایی‌های بسیاری می‌شود. و الا ایران بسیار بیشتر از عربستان در تحولات بحرین عاقلانه رفتار کرد. اکنون ایران با اتخاذ مواضع منطقی در برابر تحولات بحرین به دنیا ثابت کرده که این عربستان است که می‌خواهد بحرین را ببلعد.»
الشمری تاکید می‌کند، من هیچ نمی‌فهمم که چرا بحرین و عربستان برای ایجاد اتحادیه تا این اندازه عجله می‌کنند. عربستان کشور ثروتمند و قدرتمندی است پس چه نیازی به اتحاد با بحرین یا دیگر کشورهای عضو شورای همکاری دارد.
وی تاکید می‌کند، عربستان با این اتحاد دروازه‌های جهنم را به روی خود باز می‌کند.
تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی
نظر شما :