دستور امریکا یا فرصت طلبی عربستان

پیشنهاد عربستان به پاکستان

معاون وزیرخارجه عربستان سعودی سفری به اسلام‌آباد داشته که در این سفر پیشنهاد کرده از تسلیحاتی که از جانب عربستان ارائه می‌شود، استفاده کنند و پاکستانی‌ها از دربافت انرژی از ایران منصرف شوند. آنچه برخی کارشناس‌ها باور دارند این است که هنوز مشخص نیست که اصولا نزاع اسلام‌آباد با تهران روندی استراتژیک در حوزه انرژی است و یا اسلام‌آباد نگاهی ابزاری به رابطه با تهران دارد. اگر بپذیریم که نگاه اسلام‌آباد برای همکاری با تهران در همه حوزه‌ها از جمله در حوزه اقتصاد و انرژی کار استراتژیک است و نگاه ابزاری نیست، این اقدامات از جنس اقداماتی است که در گذشته امریکایی‌ها انجام داده‌اند که به نتیجه هم نرسیده است. اسلام‌آباد باید به این سوال پاسخگو باشد که نگاهش به روابط با تهران استراتژیک است یا خیر. ظن و گمانی که از سوی کارشناسان وجود دارد بیشتر در این زمینه است که اگر آنها نگاه ابزاری داشته باشند، تفاهم با ایران را در همه حوزه‌ها به ویژه انرژی را به نوعی ابزار در مذاکره و دریافت امتیازها قرار دهند، این ابزار قرار دادن می‌تواند هم در مذاکره با غربی‌ها و هم با کشورهای عربی باشد که مشخصا می‌توان گفت در حوزه کشورهای غربی، امریکا و در حوزه کشورهای عربی، عربستان در صدر لیست هستند.

به نظر می‌رسد که زمان آن فرارسیده است تا اسلام‌آباد مواضع خودش را نسبت به این مسائل روشن کند و زمانی‌ که این خبر را برجسته می‌کند باید دید که آیا قصد دارد به طرف عربی گران‌فروشی کند و یا از طرف ایرانی ارزان خریداری کند. این نوع رفتار با توجه به تمامی مسائل و موضوعاتی که در حوزه سیاست خارجی و اقتصاد پاکستان وجود دارد، به نتیجه نمی‌رسد. به عبارت دیگر این مسائل به نقطه‌ای رسیده است که اسلام‌آباد باید تصمیمی استراتژیک بگیرد و از رفتارهای تاکتیکی پرهیز کند که در غیر این صورت وضعیت اقتصادی از شرایطی که هم اکنون در این کشور حاکم است، بدتر خواهد شد.

نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که در گذشته و در دولت‌های پیشین، اسلام‌‌آباد امکاناتی را در قالب وام، دریافت انرژی ارزان قیمت و یا پرداخت در درازمدت را دریافت می‌کرده است. در مقطعی در اواخر دوران حکومت ژنرال مشرف این جریان متوقف شد و یا بحث‌های مربوط به القاعده خدشه‌ای به آن شکل روابط و تسلیحاتی که اسلام‌آباد با عرب‌ها و غربی‌ها داشت،‌ وارد آورد. امروزه باید دید که آیا عربستان قصد دارد که به جایگاه گذشته خود بازگردد و برای تاثیرگذاری در شبه قاره و پاکستان از ابزار گذشته خود استفاده کند و یا به توصیه غربی‌ها و کشورهایی همچون امریکا گوش دهد.

بنابراین دو نگاه وجود دارد، یک نگاه همان بحثی است که آیا پاکستان نگاه ابزاری به ایران دارد یا خیر و نگاه دوم این است که علاقه عربستانی‌ها بازگشت به سیاست‌های گذشته است تا جایگاه و نقش موثرتری را در منطقه برای خود تعریف کنند. چرا که پیش از این چنین امکاناتی را در اختیار اسلام‌آباد قرار داده است.
 

روابط تهران و اسلام‌آباد

آخرین سفری که صورت گرفت در قالب سفر چندجانبه‌ای بود که دیدارهایی میان روسای دولت‌ها در مکان‌های متفاوت صورت گرفت. روابط تهران و اسلام‌‌آباد به طور کلی روابط مناسبی بوده و همیشه کارشناسی شده است و هدف‌گذاری مشخصی صورت گرفته که  نتایج ملموس‌تری داشته است. اما هر زمان که در حوزه تبلیغات و شعار وارد شدند، نتایج آن کمتر قابل مشاهده بوده است. اصولا آنچه از نگاه تهران به روابط با اسلام‌آباد می‌توان فهمید، ‌علاقه‌مندی تهران به ثبات و توسعه در پاکستان است و اصولا درکشورهای همسایه به ویژه در کشورهای شرقی همسایه، ایران علاقه‌مند است که پاکستان به توسعه و امنیت برسد،‌ آنچه امروزه تا اندازه‌ای با آن فاصله دارد./14