طرف های مذاکره حساسیت ها را کم کنید
این مساله که ایران با دست برتر به مذاکرات رفته است انتظار برای شنیدن نتیجه این مذاکرات را سخت‌تر می‌کند. گروه 1+5 متشکل از فرانسه، انگلیس و آلمان به همراه امریکا، روسیه و چین است که روسیه و چین در این دور مذاکرات با نگاه خوشبینانه ای سعی دارند تا تنش ها را کم کنند، اما امریکا از پیش از شروع مذاکرات از آن به عنوان آخرین فرصت ایران نام برده و فضای ناامیدی را تلقین کرده است. دیپلماسی ایرانی با سید جعفر هاشمی، دیپلمات سابق ایران و تحلیل گر سیاست خارجی، در خصوص نگاه مثبت به این دور مذاکرات گفتگویی داشته است که در زیر می خوانید:
به نظر می‌رسد که مذاکرات استامبول 2 در فضای آرام‌تری صورت می‌گیرد و می‌توان نگاه مثبتی به نتایج آن داشت. شما تا چه میزان دید مثبتی به نتیجه این مذاکرات دارید؟
آرزوی همه ما این است که در این مذاکرات به توافق برسند. به این دلیل که کشور از گزند بیشتر در امان باشد، فشارهایی که بر اثر تحریم‌ها بر مردم است کمتر شود و برنامه‌های جمهوری اسلامی ایران همانطور که در سند چشم‌انداز پیش‌بینی شده به خوبی پیش برود. بنابراین از بدیهایت است که مسئولین و مردم خواهان این هستند که مساله هسته‌ای ایران به نوعی حل شود. اما اینکه آیا طرفین هم به خواسته‌های خود برسند و هم خواسته‌های طرف مقابل را برای کنارآمدن با آن محق بدانند نیاز به دیپلماسی دارد که بیش از پیش باید به آن توجه کرد تا به نتیجه مطلوبی برسد که از یک سو حق و حقوق ایران محفوظ باشد و از سوی دیگر آنها هم متقاعد شوند که برنامه هسته‌ای ایران چیزی فراتر از ام پی تی نیست. گروه 1+5 باید قبول کند که در چارچوب قوانین موجود در این زمینه با ایران مذاکره کند، اما این موضوع که آیا این خوش‌بینی محقق خواهد شد یا خیر دشوار است.
شما فضای کنونی را چگونه تحلیل می کنید،آیا این نگاه مثبت واقع‌بینانه نیست؟
چرا؛ همانطور که گفته شد جمهوری اسلامی ایران از ابتدا این رویکرد مثبت را داشته است. اما اینکه آیا طرف مقابل این رویکرد مثبت را دارد یا خیر بعید به نظر می‌رسد. اگر موضوعی در مذاکرات طرح می‌شود، نباید تنها آنچه که مورد سلیقه طرف مقابل است اجرا شود. بر همین اساس است که ایران اعلام می‌کند که در چارچوب قوانین ام پی تی مذاکره می‌کند و همه طرف‌ها در این مذاکرات حضور دارند،اگر فایده و یا ضرری دارد متوجه هر دو طرف خواهد بود. اما طرف مقابل خواهان این است تمامی اقدامات موثری که تا به امروز انجام شده، تعطیل شود و ایران اعتمادسازی کند. در حالیکه ایران گفتگو در چارچوب ام پی تی را طرح کرده و آنها فراتر از آن را می‌خواهند. بنابراین مساله سخت شده است، حتی در این دور مذاکرات ممکن است که از مسایل هسته‌ای فراتر رفته و راجع به مسایل سیاسی که هم ایران و دنیای غرب با آن درگیر هستند نیز مطرح شود. در چنین فضایی باید دید دیپلمات‌های ایرانی تا چه اندازه خواهند توانست به توافق مرضی‌الطرفین برسند.
برخی از تحلیل‌گران پیش از انجام مذاکرات این مساله را مطرح کردند که مذاکرات استانبول 2 آخرین فرصت برای ایران است، آیا این تحلیل منطقی است؟
این مساله که پیش از مذاکرات مطرح شده، از امیدها کاسته می‌شود. خانم کلینتون و آقای اوباما پیش از مذاکرات اعلام کرده بودند که برای ایران آخرین فرصت است. صرف‌نظر از اینکه طرح چنین مساله‌ای بلوف سیاسی باشد و یا تاکتیک، راه را برای حل مساله هسته‌ای می‌بندند. در چنین شرایطی کاملا طبیعی است که ایران نیز عکس‌العملی متقابل در برابر طرف‌های مذاکره‌کننده نشان دهد. این روند به نوعی پیش‌شرط تلقی شده که سبب می‌شود مذاکرات شکل دیگری به خود بگیرد. تصور بر این است که هر دو طرف مذاکره‌کننده باید سعه صدر داشته باشند و به حقوق طرفین احترام بگذارند. اگر این رویکرد دنبال شود، کمک خواهد کرد که به سمت حل مساله پیش روند و در دور بعدی که در بغداد برگزار خواهدشد به توافق کلی دست پیدا کنند.
حساسیت این دور مذاکرات به نسبت مذاکرات پیشین را تا چه اندازه می‌دانید؟ آیا فضای متفاوتی حاکم است؟
این مذاکرات همانند بازی فوتبال است که هردور بازی حساسیت وجود دارد، اما زمانی که لیگ به هفته‌های پایانی خود می‌رسد این حساسیت بیشتر می‌شود. بنابراین این دور مذاکرات با توجه به رخدادهای سیاسی که در پیرامون ایران افتاده و اتفاق‌های سیاسی که مورد اختلاف ایران و غرب است از یک سو و از طرف دیگر اعلام اینکه این مذاکرات فرصت‌های پایانی است، تحریم‌ها و بالا رفتن قیمت نفت و ... حساسیت این دور از مذاکرات را بیشتر کرده است. هر اندازه این حساسیت‌ها بیشتر می‌شود طرفین باید عقلانیت بیشتری را نشان دهند و تلاش کنند تا از این حساسیت‌ها کم کنند، نه اینکه به آنها دامن بزنند. در پایان باید گفت هر اندازه دو طرف سعی بر آن داشته باشند که از حساسیت‌ها بکاهند تا مذاکرات در فضای آرام‌تری صورت بگیرد./14
نظر شما :