ایران هزینه یک اتحاد را درک می کند

دیپلماسی ایرانی: در حالی که نیرو های ضد دولتی در سوریه، فشار را بر بشار اسد برای کناره گیری از قدرت افزایش داده اند، ایران به عنوان مهم ترین متحد سوریه در خاورمیانه هزینه های این اتحاد را درک می کند.

ایران و سوریه هر دو تحت فشار تحریم های ایالات متحده قرار دارند و برخی مقامات آمریکایی و تحلیلگران سیاسی بر این باورند که احتمال سرنگونی اسد برای جمهوری اسلامی که هم اکنون تحت فشار تحریم ها قرار دارد، یک چالش است.

روزنامه نیویورک تایمز به نقل از یک مقام دولت اوباما گزارش داد که سرنگونی اسد؛ نیرو ی محرکه در منطقه را به طور کامل تغییر می دهد. 

سقوط اسد، نه تنها تهدید دور شدن سوریه از ایران را به همراه دارد که همواره یکی از اهداف آمریکا و متحدان عربش بوده، بلکه جمهوری اسلامی را از دستیابی به نفوذ و قدرت منطقه ای نیز بی بهره می کند. با حذف اسد، جمهوری اسلامی کانال انتقال سلاح، پول و حمایت لجستیکی به حزب الله در لبنان را از دست می دهد.

علاوه بر این تحریم ها، توانایی ایران برای حمایت مالی از دولت اسد را که خزانه آن تحت فشار تحریم ها خالی شده، کاهش داده است. هرچند که شماری بر این عقیده اند که در صورت حمایت نکردن دولت ایران از اسد، سقوط وی بسیار سریع تر اتفاق می افتاد.

به هر ترتیب، سوریه برای تلاش های ایران به منظور دفاع از نفوذ خود در منطقه اهمیت زیادی دارد، چرا که با لبنان مرز مشترک دارد و دسترسی به حزب الله، گروه مخالف اسرائیل را آسان تر می کند.

یک کارشناس سیاسی ادعا می کند در صورتی که ایران یک خطر باشد، آنگاه تضعیف رژیم بشار و کمک به مخالفان دولت وی رای برای کاهش خطر ایران است.

این در حالی است که روند تضعیف محور ایران و سوریه از سال گذشته آغاز شده است، زمانی که باقی ماند اسد در مسند حکومت به نظر محتمل می رسید و ایران نیز خود را حامی بهار عربی در منطقه می دانست که آن را به هوشیاری اسلامی تعبیر می کرد. حتی در آن زمان یعنی فوریه گذشته، ایران دو زیردریایی را برای نخستین بار پس از 30 سال از کانال سوئز به مقصد سوریه عبور داد.

اما بحران در سوریه اینک وارد یازدهمین ماه خود شده و در نتیجه آن مشکلاتی برای گروه حماس تحت حمایت ایران که پایگاه هایش را در دمشق بنا نهاده بود، ایجاد شده است. خالد مشعل ، رهبر حماس، سوریه را بدون قصد بازگشت ترک کرده است و در اوایل ماه ژانویه نیز اسمائیل هنیه به ترکیه سفر کرد که زمانی متحد سوریه بود و اکنون به جدی ترین منتقد اسد تبدیل شده است.

به گمان بسیاری از تحلیلگران با توجه به ادامه اعتراض ها در سوریه و افزایش فشار شورای امنیت و اتحادیه عرب، سقوط اسد قطعی است. اما در حالی که نشانه های کاهش محبوبیت وی در سوریه نمایان شده و فهرست متحدانش کوتاه تر می شود، ایران در بین اندک متحدان سوریه باقی مانده که همچنان از حمایت اسد دست نکشیده است.

این در حالی است که برخی در سوریه، جهان عرب و غرب ادعای حمایت ایران از سرکوب معترضان در سوریه را مطرح می کنند. ادعایی که تهران را آن را رد می کند. دستگیری اخیر 5 ایرانی در سوریه که جمهوری اسلامی آنها را مهندس معرفی کرده و گروه های مخالف اسد آنها را مشاور نظامی می دانند، از جمله نشانه هایی است که در این زمینه به چشم می خورد.

همچنین در اوایل ماه ژانویه نیز قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس به دمشق سفر کرد و به این ترتیب گمانه زنی ها در مورد نزدیکی روابط ایران و سوریه شدت یافت.

البته همچنان مقامات ایرانی به اسد توصیه می کنند تا در مقابل معترضان، انعطاف بیشتری به خرج دهد. اما اسد این توصیه را نپذیرفته است. برخی مقامات آمریکایی می گویند با وجود اینکه ایران هر اقدامی را برای اطمینان از ادامه بقای اسد به عمل می آورد اما در عین حال از بررسی گزینه های جایگزین اسد نیز پرهیز نمی کند.

اندرو تبلر، از موسسه سیاست شرق نزدیک در واشینگتن و کارشناس امور سوریه بر این باور است که تغییر رویه اسد میسر نیست و ایران نیز بر این نکته واقف است. وی افزود: تحریم ها و تلاش آمریکا اسد را ضعیف کرده است و خزانه سوریه نیز به زودی خالی خواهد شد و به نظر نمی رسد تهران نیز بتواند کمک مالی قابل توجهی برای اسد ارسال کند.

به گفته وی تا اواسط سال جاری بودجه اسد تمام می شود و در صورت سقوط اسد، آسیبی جدی به نفوذ منطقه ای ایران وارد خواهد شد.