گام برداشتن در مسیر وحدت

به نظر شما روند آشتی ملی میان گروه‌های فلسطینی چگونه پیش می رود و تا چه حد منجر به نتیجه شده است؟

من فکر می کنم که گروه‌های فلسطینی اعم از گروه‌های مقاومتی مانند حماس و جهاد اسلامی و یا گروه‌های دیر مانند فتح که در ساختار حکومت خودگردان هستند، هر چقدر سعی در نزدیک کردن دیدگاه‌های خود داشته باشند و بتوانند به توافقاتی برای فلسطین دست پیدا کنند، طبیعی است که قدرت آن‌ها در مقابله با دشمن مشترک یعنی رژیم صهیونیستی افزایش می یابد. یعنی اگر بخواهند از اهرم‌های سیاسی در مواجهه با اسرائیلی‌ها استفاده کنند یعنی راه تعامل و مذاکره را پیش بگیرند، در صورتی که فتح با حماس به توافقاتی رسیده باشد، می تواند در میز مذاکره قوی تر ظاهر شود. همین شرایط برای حماس هم وجود دارد. اگر با فتح به توافق برسد، طبیعی است که در وضعیت وجودی آن تغییرات مثبتی ایجاد می شود و چه در صحنه مقاومت و چه در مقابله با رژیم صهیونیستی می تواند قوی تر عمل کند.

بنابراین قطعا توافقات این گروه‌ها به نفع مردم فلسطین است. اما این که تا چه اندازه در این زمینه موفق بوده اند، باید گفت به نظر می رسد در مذاکرات اخیر نسبت به قبل توافقات بیشتری صورت گرفته و شاهد روند بهتری هستیم. یعنی دو طرف نشان داده اند با توجه به دولت تندرویی که در اسرائیل سر کار است و حاضر به هیچ مصالحه ای نیست، این گروه‌ها مصمم هستند که به توافق برسند تا در مقابل رژیم صهیونیستی موفق تر باشند.

ورود حماس به سازمان آزادی بخش فلسطین یا مشارکت این گروه در انتخابات آینده و یا این که ورود به عرصه به عنوان شریک حکومتی فتح، توافقاتی است که انجام شده و یک به یک به منصه ظهور می رسد. تا کنون دو طرف نشان داده اند که برای این کار مصمم هستند اما همان طور که می دانید توافقات این دو گروه در لحظات آخر با توجه به اختلاف دیدگاه‌هایی که میان دو طرف وجود دارد و هم چنین شیطنت‌هایی که از سوی امریکایی‌ها و صهیونیست‌ها صورت می گیرد، گاها با شکست مواجه می شود. این بار به نظر می رسد دو طرف مصمم تر هستند اما نیاز به گذشت زمان است تا واقعیت مشخص شود و ببینیم آیا این دو گروه اصلی در فلسطین می توانند به توافقی پایدار دست یابند یا خیر.

به نظر شما چه عواملی باعث شده که توافقات به این شکل پیش رود؟ آیا شرایط منطقه ای در این مسئله موثر بوده است؟

بله؛ قطعا شرایط منطقه ای در آشتی ملی بی تاثیر نبوده است. اما به نظر من مهم ترین عاملی که باعث شده دو گروه فلسطینی به مذاکره روی آورده و به توافق برسند این است که همان طور که اشاره شد، الان در اسرائیل یک دولت تندرو سر کار است و حاضر نیست هیچ گونه امتیازی حتی به فتح و محمود عباس هم بدهد. ادامه شهرک سازی‌ها با وجود فشارهای بین المللی و عدم پایبندی به توافقات قبلی نشان دهنده این رویکرد دولت کنونی اسرائیل است. به نظر من مهم ترین عاملی که باعث این توافقات شده است، سرسختی و تندروی‌های رژیم صهیونیستی است. البته شرایط منطقه ای هم در این مسئله بی اثر نیست.

پیوستن حماس به سازمان آزادی بخش فلسطین تا چه حد می تواند در پیشبرد اهداف فلسطینی‌ها خصوصا در عضویت فلسطین در سازمان ملل تاثیرگذار باشد؟

اگر گروه‌های فلسطینی که حماس هم یکی از گروه‌های مهم و اصلی آن است، با هم به توافق برسند، طبیعتا در همه صحنه‌ها مخصوصا در صحنه‌های بین المللی می توانند قوی تر ظاهر شوند خواسته‌های خود را به طور قوی تری به کرسی بنشانند. سازمان‌های بین المللی هم وقتی اتحاد بین گروه‌های فلسطینی را می بینند، سعی می کنند خواسته‌های آن‌ها را اجابت کنند. البته با توجه به پیشینه مقاومتی ای که حماس دارد، شاید از این حیث در تصویب قطعنامه‌های مربوط به به رسمیت شناخته شدن فلسطین تاثیری نه چندان مثبتی داشته باشد. اما همان طور که اشاره شد توافق این گروه‌ها و اتحاد آن‌ها کارساز است. الان هم به نظر می رسد اکثریت اعضای سازمان ملل تصمیم گرفته اند که فلسطین را به عنوان یک کشور به رسمیت بشناسند.

به نظر شما نزدیک شدن حماس به فتح با توجه به بحث سوریه ممکن است که بر ارتباط ایران با حماس تاثیرگذار باشد؟

من تصور نمی کنم این مسئله چندان تاثیری روی روابط ایران و حماس داشته باشد. مواضع حماس مشخص است و مواضع ایران نیز مشخص است. ایران هیچ گاه مخالف آن نبوده است که حماس با فتح توافق کند. به نظر من این مسئله نمی تواند تاثیری در روابط ایران و حماس داشته باشد. اما شرایط منطقه و مسائل سوریه بحث دیگری است و بستگی به روند تحولات سوریه دارد که به چه سمتی می رود. اگر بشار اسد بتواند اوضاع را کنترل کند، طبیعی است که روابط حماس با ایران با هیچ مشکلی مواجه نخواهد شد. اما اگر وضعیت سوریه وخیم تر شود، احتمال این که مسئله سوریه بر روابط حماس با ایران تاثیر بگذارد وجود دارد.