مرکز مطالعات بین‌الملل و استراتژیک بررسی کرد
تشدید رقابت نظامی ایران با آمریکا و اعراب
محتوی و سمت و سوی رقابت نظامی ایران با آمریکا با رویکردی ناشی از اندیشه‌های تندرو ادامه دارد و اتهام ترور آن را تقویت خواهد کرد.
اتهام وارده به ایران در خصوص دست داشتن در طرح ترور سفیر عربستان در واشینگتن، پرسش‌هایی را در مورد قضاوت ایران و اینکه چه بخش‌هایی روند تصمیم‌گیری را تحت کنترل دارند، پدید آورده است. در صورتی که ترور عادل الجبیر انجام می‌شد، ایران به سوی ایزوله دیپلماتیک یا جنگ پیش می‌رفت. این در حالی است که جمهوری اسلامی اتهامات وارده را بی اساس توصیف کرده است. به هر ترتیب فقدان قضاوت از جانب ایران برای آمریکا، اسرائیل و همسایگان عرب جمهوری اسلامی که برنامه‌های هستهای تهران را نظامی می‌دانند، نگران کننده است. باید گفت که یک درگیری هستهای با ایران پیامد‌های مخربی برای منطقه و جهان به همراه دارد .به همین دلیل برنامه‌های هستهای ایران و ماهیت آن باید با توجه به رویداد‌های اخیر مورد بررسی قرار گیرد.
این در حالی است که محتوی و سمت و سوی رقابت نظامی ایران با آمریکا با رویکردی ناشی از اندیشه‌های تندرو ادامه دارد و اتهام ترور آن را تقویت خواهد کرد. شتاب بخشیدن به فعالیت‌های تحقیقاتی، توسعه موشک‌های دوربرد و برنامه‌های هستهای ایران از تلاش تهران برای ارسال این پیام حکایت دارد که در مقابل تهدید‌ها ایستادگی می‌کند. از سوی دیگر تهران با این اقدامات هدف ایجاد یک استراتژی بازدارنده را دنبال می‌کند و در عین حال در تلاش برای نفوذ سیاسی، مذهبی و اجتماعی در منطقه و به دست گرفتن قدرت منطقه ای است.
باوجود اینکه دولت ایران اغلب بر اهداف صلح آمیز خود در منطقه تاکید دارد اما تلاش برای نفوذ در منطقه و تاکید بر دشمنی اسرائیل نشان دهنده تمایل تهران برای رقابت با آمریکا و دیگر بازیگران منطقه ای است.
مرکز مطالعات بین‌الملل و استراتژیک در گزارشی به تحلیل این اقدامات ایران و تاثیر آن بر آمریکا و کشور‌های عربی پرداخته است. در این گزارش چشم اندازی از فضای استراتژیک منطقه خاورمیانه، پتانسیل‌های آمریکا، اسرائیل و پاسخ‌های منطقه ای به تلاش‌های تهران برای رقابت استراتژیک در منطقه اشاره شده است.
حرکت در جهت سلاح هستهای
با وجود پیشرفت‌های هستهای اخیر ایران، آگاهی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد توسعه‌های هستهای جمهوری اسلامی مختصر است و میزان این دسترسی رو به افول. این در حالی است که یوکیا آمانو ، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی از چند ماه قبل تا کنون بارها در خصوص احتمال ماهیت نظامی فعالیت‌های هستهای ایران ابراز نگرانی کرده است. اتهامی که تهران آن را رد کرده و همواره بر ماهیت صلح آمیز این فعالیت‌ها تاکید دارد. اما با توجه به ادعایی که آمانو مطرح کرده است،ماهیت نظامی این برنامه‌ها می‌تواند از انگیزه تهران برای مقابله با حملات پیشگیرانه احتمالی آمریکا و اسرائیل علیه تاسیسات هستهای ایران ناشی شود. هرچند که در صورت عملی شدن چنین تهدید، ایران نیز گزینه‌هایی در اختیار خواهد داشت. مانند خروج از پیمان ان پی تی، استفاده از موشک‌های دوربرد علیه اسرائیل، استفاده از گروه‌های نیابتی مانند حزب‌الله و حماس برای هدف قرار دادن منافع آمریکا و اسرائیل در منطقه، هدف قرار دادن ناو‌های آمریکا در خلیج فارس و مسدود ساختن تنگه هرمز.
توازن موشکی- هستهای ایران- اسرائیل
هرچند اسرائیل تا کنون در اختیار داشتن تسلیحات هستهای را تکذیب یا تایید نکرده است اما باید گفت که تجهیزات هستهای و موشکی اسرائیل پیشرفته‌تر از ایران است و جمهوری اسلامی نیز در تلاش برای مدرن سازی صنعت هستهای و موشکی خود است. با این وجود اسرائیل کشور کوچکی است و هرچند که مدرن‌ترین تجهیزات هستهای و تکنولوژی تسلیحاتی را در اختیار دارد اما یک حمله هستهای به قسمت وسیعی از این کشور آسیب می‌زند. اما ایران با وسعت و جمعیت بیشتر در مقابل تهدید هستهای نسبت به اسرائیل ایمن‌تر است. با این حال گفتنی است که تهران با وسعت جغرافیایی خود میزبان جمعیتی 15 میلیونی است که 20 درصد از جمعیت کل کشور را شامل می‌شود. علاوه بر این 45 درصد از کارخانه‌های ایران در تهران بنا شده‌اند که 50 درصد از صنعت ایران را شامل می‌شود. در این صورت یک حمله هستهای به تهران برای ایران فاجعه بار خواهد بود.
توازن موشکی – هستهای ایران – آمریکا
توازن ایران و آمریکا پیچیده‌تر است. با توجه به شعار‌های ایران و ماهیت فعالیت‌های هستهای، احتمال اینکه جمهوری اسلامی از این انرژی علیه آمریکا استفاده کند، زیاد است. ایران علاوه بر منافع ایالات متحده در خلیج فارس می‌تواند اروپا، اسرائیل و صادرات نفت را نیز نشانه بگیرد. البته هرگونه تهدید هستهای ایران علیه منافع آمریکا چندان وسیع نخواهد بود. از سوی دیگر ماهواره‌های آمریکایی تحرکات ایران را زیر نظر داشته و درصورت احساس خطر، اقدامات پیشگیرانه از سوی آمریکا انجام خواهد شد. در این شرایط ایالات متحده قدرت مانور وسیعی برای حملات هستهای و هوایی علیه زیرساخت‌ها و تاسیسات حیاتی ایران در اختیار خواهد داشت.
کارت شیمیایی و بیولوژیکی
هرچند تا کنون در مورد توانایی‌های شیمیایی و بیولوژیکی ایران به تفسیر سخن گفته نشده است اما تولیدات شیمیایی و بیولوژیکی می‌تواند در ایران وجود داشته باشد. این در حالی است که تسلیحات شیمیایی نیز می توانند در همان تاسیساتی تولید شوند که برای تولیدات شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این در حالی است که محتوی و سمت و سوی رقابت نظامی ایران با آمریکا با رویکردی ناشی از اندیشه‌های تندرو ادامه دارد و اتهام ترور آن را تقویت خواهد کرد. شتاب بخشیدن به فعالیت‌های تحقیقاتی، توسعه موشک‌های دوربرد و برنامه‌های هستهای ایران از تلاش تهران برای ارسال این پیام حکایت دارد که در مقابل تهدید‌ها ایستادگی می‌کند. از سوی دیگر تهران با این اقدامات هدف ایجاد یک استراتژی بازدارنده را دنبال می‌کند و در عین حال در تلاش برای نفوذ سیاسی، مذهبی و اجتماعی در منطقه و به دست گرفتن قدرت منطقه ای است.
باوجود اینکه دولت ایران اغلب بر اهداف صلح آمیز خود در منطقه تاکید دارد اما تلاش برای نفوذ در منطقه و تاکید بر دشمنی اسرائیل نشان دهنده تمایل تهران برای رقابت با آمریکا و دیگر بازیگران منطقه ای است.
مرکز مطالعات بین‌الملل و استراتژیک در گزارشی به تحلیل این اقدامات ایران و تاثیر آن بر آمریکا و کشور‌های عربی پرداخته است. در این گزارش چشم اندازی از فضای استراتژیک منطقه خاورمیانه، پتانسیل‌های آمریکا، اسرائیل و پاسخ‌های منطقه ای به تلاش‌های تهران برای رقابت استراتژیک در منطقه اشاره شده است.
حرکت در جهت سلاح هستهای
با وجود پیشرفت‌های هستهای اخیر ایران، آگاهی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد توسعه‌های هستهای جمهوری اسلامی مختصر است و میزان این دسترسی رو به افول. این در حالی است که یوکیا آمانو ، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی از چند ماه قبل تا کنون بارها در خصوص احتمال ماهیت نظامی فعالیت‌های هستهای ایران ابراز نگرانی کرده است. اتهامی که تهران آن را رد کرده و همواره بر ماهیت صلح آمیز این فعالیت‌ها تاکید دارد. اما با توجه به ادعایی که آمانو مطرح کرده است،ماهیت نظامی این برنامه‌ها می‌تواند از انگیزه تهران برای مقابله با حملات پیشگیرانه احتمالی آمریکا و اسرائیل علیه تاسیسات هستهای ایران ناشی شود. هرچند که در صورت عملی شدن چنین تهدید، ایران نیز گزینه‌هایی در اختیار خواهد داشت. مانند خروج از پیمان ان پی تی، استفاده از موشک‌های دوربرد علیه اسرائیل، استفاده از گروه‌های نیابتی مانند حزب‌الله و حماس برای هدف قرار دادن منافع آمریکا و اسرائیل در منطقه، هدف قرار دادن ناو‌های آمریکا در خلیج فارس و مسدود ساختن تنگه هرمز.
توازن موشکی- هستهای ایران- اسرائیل
هرچند اسرائیل تا کنون در اختیار داشتن تسلیحات هستهای را تکذیب یا تایید نکرده است اما باید گفت که تجهیزات هستهای و موشکی اسرائیل پیشرفته‌تر از ایران است و جمهوری اسلامی نیز در تلاش برای مدرن سازی صنعت هستهای و موشکی خود است. با این وجود اسرائیل کشور کوچکی است و هرچند که مدرن‌ترین تجهیزات هستهای و تکنولوژی تسلیحاتی را در اختیار دارد اما یک حمله هستهای به قسمت وسیعی از این کشور آسیب می‌زند. اما ایران با وسعت و جمعیت بیشتر در مقابل تهدید هستهای نسبت به اسرائیل ایمن‌تر است. با این حال گفتنی است که تهران با وسعت جغرافیایی خود میزبان جمعیتی 15 میلیونی است که 20 درصد از جمعیت کل کشور را شامل می‌شود. علاوه بر این 45 درصد از کارخانه‌های ایران در تهران بنا شده‌اند که 50 درصد از صنعت ایران را شامل می‌شود. در این صورت یک حمله هستهای به تهران برای ایران فاجعه بار خواهد بود.
توازن موشکی – هستهای ایران – آمریکا
توازن ایران و آمریکا پیچیده‌تر است. با توجه به شعار‌های ایران و ماهیت فعالیت‌های هستهای، احتمال اینکه جمهوری اسلامی از این انرژی علیه آمریکا استفاده کند، زیاد است. ایران علاوه بر منافع ایالات متحده در خلیج فارس می‌تواند اروپا، اسرائیل و صادرات نفت را نیز نشانه بگیرد. البته هرگونه تهدید هستهای ایران علیه منافع آمریکا چندان وسیع نخواهد بود. از سوی دیگر ماهواره‌های آمریکایی تحرکات ایران را زیر نظر داشته و درصورت احساس خطر، اقدامات پیشگیرانه از سوی آمریکا انجام خواهد شد. در این شرایط ایالات متحده قدرت مانور وسیعی برای حملات هستهای و هوایی علیه زیرساخت‌ها و تاسیسات حیاتی ایران در اختیار خواهد داشت.
کارت شیمیایی و بیولوژیکی
هرچند تا کنون در مورد توانایی‌های شیمیایی و بیولوژیکی ایران به تفسیر سخن گفته نشده است اما تولیدات شیمیایی و بیولوژیکی می‌تواند در ایران وجود داشته باشد. این در حالی است که تسلیحات شیمیایی نیز می توانند در همان تاسیساتی تولید شوند که برای تولیدات شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نظر شما :