عراق جانب ایران را رها نمی کند

چه کسانی کنار بشار اسد ایستادند؟ چه کشورهایی با آمریکا در مقابل دولت مرکزی در دمشق متحد شدند و کدام کشورها ترجیح دادند سکوت اختیار کنند و خود را وارد این بازی خطرناک نکنند؟ بیش از چهار ماه است که با بالا گرفتن ناآرامی ها در سوریه رسانه های غربی هرزچندگاهی یکی از این پرسش ها را مطرح می کنند و پاسخی در خور سیاست های خود به آن می دهند. از نیویورک تایمز آمریکایی تا روزنامه های چاپ انگلیس و فرانسه همگان ایران را تنها متحد جدی بشار اسد در منطقه می خوانند. با اینهمه روزنامه واشنگتن پست در نوشتاری کوتاه در این خصوص می نویسد: عراق هم مانند ایران دوشادوش بشار اسد سوری ایستاده است.

شش ماه از آغاز نخستین بارقه های ناآرامی در سوریه می گذرد و بسیاری از منابع نزدیک به ماجرا ادعا می کنند که عراق هم کمک های مالی و هم یاری های نظامی به دمشق رسانده است. سیاستی که استراتژی امریکا در عراق بعد از صدام حسین را به کلی زیر سوال برده است. پیش از این ماجرا نیز کم نبودند تحلیل گرانی که هشدار می دادند عراق اندک اندک به دامن ایران می لغزد و دست امریکا را در منطقه پس از هشت سال حضور نظامی در این کشور در پوست گردو می گذارد. اکنون با توجه به سیاست واحد عراق و ایران در قبال سوریه باید اعتراف کرد که این کابوس امریکایی ها در خصوص بغداد به واقعیت تبدیل شده است.

واشگتن پست در این خصوص می نویسد: موضع مستقل عراق در قبال حوادث سوریه باراک اوباما آمریکایی را شرمگین کرد. مردی که با آغاز بحران در سوریه و بالا گرفتن ماجرا در این کشور امید داشت که با متحد کردن کشورهای مسلمان علیه حکومت مرکزی در دمشق به سرعت به خواسته خود که تغییر رژیم در ایران است برسد. اوباما امیدوار بود که رهبران عرب این بار هم در کنار واشنگتن بایستند و دست اسد را در حنا بگذارند. انزوای بشار اسد آرزوی اوباما بود که هیچ گاه جامه عمل نپوشید. البته در میان کشورهای عربی این تنها عراق بود که سیاستی مستقل در قبال سوریه اتخاذ کرد و به ساز امریکایی ها نرقصید. عراق درست در خلاف جهت رودخانه ای که امریکا و غربی ها در منطقه علیه بشار به راه انداخته بودند حرکت کرد. دولت نوری مالکی پس از اغاز ناآرامی ها در سوریه هم بر زبان و هم در عمل حمایت خود از اسد را اعلام کرد و حتی پیشنهاد انعقاد توافقنامه های تجاری را هم به دمشق بحران زده داد.

واشنگتن پست در بازنگری تاریخی رفتار بغداد در قبال دمشق در شش ماه گذشته می نویسد: ابتدا بغداد گرفتار دوگانگی در برخورد با ماجراهای دمشق بود و بر همین اساس ماه های نخست به سکوت گذشت. اما در نهایت در سی امین روز ماه سپتامبر نوری مالکی در گفتگویی با یکی از شبکه های داخلی حمایت خود از بشار اسد را به اوج رساند : ما معتقدیم که سوریه می تواند با به راه انداختن قظار اصلاحات بر ناآرامی های داخلی غلبه کند.
وی در این گفتگو هرگونه تلاش برای زیر سوال بردن قدرت بشار اسد را رد کرده و از تغییر رژیم در سوریه به شدن انتقاد کرد. اندکی پیش از این اظهار نظر نوری مالکی ، محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری ایران هم از بشار اسد خواسته بود که در قبال اعتراض های داخلی از خود خویشتن داری نشان داده و اصلاحات را به راه بیندازد.

این روزنامه امریکایی در ادامه به بیان مصداق های نزدیکی عراق به ایران پرداخته و می نویسد: نه تنها در خصوص ماجرای سوریه بلکه در بسیاری از موارد مورد اختلاف امریکا با دوستان ایران هم عراق جانب تهران را گرفت. در قبال پرونده هسته ای ایران به عنوان نمونه ، عراق هوادار سیاست تهران در مسلم بودن حق برخورداری از انرژی هسته ای است . در قبال مساله فلسطین هم بغداد حق مردمان این سرزمین برای تبدیل شدن به کشوری مستقل را به رسمیت می شناسد.
دیوید پالبوک از مشاوران سابق جورج بوش در کاخ سفید در این خصوص می گوید: مساله بقای دولت اسد در سوریه برای ایران از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و عراقی ها نیز کاملا بر این امر واقف هستند. تهران برای نجات دادن دوست استراتژیک خود در دمشق به کمک بغداد نیاز دارد.
مقام های نشسته در کاخ سفید از نحوه برخورد عراق با ماجرا در سوریه ناامید شده اند و البته به خوبی بر این حقیقت واقف هستند که تا زمانی که نتیجه بازی داخلی در سوریه مبهم است اعراب دیگر هم از موضع گیری جدی و واحد در قبال تحولات دمشق می ترسند.

روسیه و چین در آخرین دور از تلاش های امریکا و متحدان اروپایی اش در شورای امنیت برای تشدید تحریم های بین المللی علیه دمشق، این طرح را وتو کردند. با اینهمه تحلیل گران نزدیک به امریکا پیش بینی می کنند که دولت بشار اسد دیر یا زود زیر بار تحریم های موجود کمر خم می کند و فرار را بر قرار ترجیح می دهد.
عربستان، کویت و بحرین به دستور امریکا سفرای خود را به نشانه اعتراض به سیاست های بشار اسد از دمشق فراخواندند و ترکیه هم که از اصلی ترین متحدان تجاری و سیاسی دمشق در سال های اخیر بود در نخستین روزهای آغاز ناآرامی تکلیف خود را یکسره کرد و با شدید ترین موضع گیری ها علیه بشار آب پاکی را بر دستان وی ریخت. نوری مالکی هم مانند رئیس جمهوری ایران انتقاد نرمی از برخورد نیروهای امنیتی سوریه با معترضان کرد اما هرگز در مسیر درخواست از بشار برای واگذاری قدرت قرار نگرفت. عراقی ها در روزگاری که همگان دست خود را از بازارهای اقتصادی سوریه بیرون می کشند تا خسران کمتری ببینند هیات اقتصادی به این کشور فرستاد تا مبادا اسد پشت خود را خالی احساس کند.

در این میان برخی تحلیل گران با توجه به اقامت 15 ساله نوری مالکی در سوریه در روزهای حکومت صدام حسین تاکید دارند که نخست وزیر عراق برای عدم دست برداشتن از حمایت از نوری مالکی دلایل بسیاری در چنته دارد. اکثریت شیعه در عراق و علوی های حاکم در سوریه نقاط مشترک بسیاری با هم دارند که یکی از آنها بیم از قدرت گرفتن سنی های تندرو در دمشق است. برخی عراقی ها هم بیم این را دارند که سقوط بشار اسد سوریه را به سمت جنگ داخلی ببرد که تبعات آن دامن عراق تازه سربرآورده از آتش ناآرامی های داخلی را بگیرد.