درگیری پنهان ایران امریکا برای رهبری خاورمیانه

یک نشریه آمریکایی در مقاله ای می نویسد با بررسی تنش های اخیر در منطقه خلیج فارس می توان دریافت که ایران و آمریکا درگیر جنگی پنهان هستند و پادشاهی های عرب این منطقه نیز در میانه این رقابت قرار دارند.

به گزارش خبرگزاری فارس، نشریه آمریکایی "نشنال اینترست " در مقاله ای به قلم "یول گازانسکی " و "جاناتان شاچتر " نوشت: در مواقع مختلف از نزاع بر سر کنترل و نفوذ بر خلیج فارس با عنوان رقابت میان سنی و شیعه، عرب و ایرانی و یا ایران و آمریکا یاد می شود. هر یک از اینها بیش از یک حقیقت هستند و آنچه که ما در این تنش ها شاهد آن هستیم نشان می دهد که تهران و واشنگتن در جنگی پنهان قرار دارند که پادشاهی های حاشیه خلیج فارس در میانه آن هستند.

* حکومت ایران دشمنی با آمریکا را از اصول دائمی خود می داند

ایران خود را به عنوان یک قدرت منطقه ای (اگر نگوییم جهانی) مطرح کرده است. حکومت تهران به منظور حفاظت از صنعت نفت و خطوط کشتیرانی و ساحلی خود مدعی است که خلیج فارس (و اگر اظهارات اخیر مقامات آن را باور کنیم، دریای مدیترانه نیز) تحت نفوذ این کشور قرار دارند و بنابراین قدرت های خارجی به عنوان تهدید محسوب می شوند. در این زمینه، حکومت انقلابی ایران به آمریکا به طور خاص به عنوان یک تهدید می نگرد و دشمنی با واشنگتن را به عنوان یکی از اصول دائمی خود می داند.

کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس که توسط پادشاهی های سنی اداره می شوند، از سوی ایران و در درجات مختلفی از سوی جمعیت شیعه ای که از بی ثباتی اخیر در منطقه الهام گرفته اند، مورد تهدید هستند. آنها که نمی توانند از خود در برابر همسایه ایرانی خود که از آنها بسیار بزرگتر است، دفاع کنند به اتحاد با آمریکا و تکیه بر قدرت دفاعی و بازدارندگی آن روی آورده اند و در عین حال دست دوستی به سوی ایران نیز دراز می کنند.

از زمانی که اولین کشتی آمریکایی در سال 1949 وارد بندری در بحرین شد، آمریکا به ثبات منطقه ای به عنوان یکی از مهمترین مسائل امنیت ملی خود نگریسته و خواستار اطمینان از انتقال نفت از این منطقه با قیمت های منطقی است. نقش آمریکا در حفظ جریان نفت از زمان جنگ سرد آغاز شد و تا کنون نیز ادامه دارد. اگرچه بیشتر نفت خلیج فارس اکنون به چین و ژاپن و نه غرب و اروپا و آمریکا می رسد، اما آمریکا معتقد است هرگونه قطع جریان نفت از خلیج فارس احتمالا منجر به بی ثباتی بازارهای جهانی نفت می شود. واشنگتن به منظور جلوگیری از چنین اختلالی متحدانی را یافته و نیروهایی را در منطقه مستقر کرده است؛ هر یک از کشورهای "دوست " از خرید فناوری نظامی آمریکا و تکیه بر حضور نظامی این کشور خشنود هستند اما هیچ یک حاضر به پذیرش سیستم آمریکایی برای اداره کشور خود نیستند.

* حمایت آمریکا از عربستان سعودی دلیل اصلی تشکیل القاعده در دهه 1990 بود

اتحاد منطقه ای آمریکا هزینه هایی را نیز در بر داشته است. حمایت آمریکا از عربستان سعودی (و رژیم مبارک در مصر) دلیل اصلی تشکیل القاعده در دهه 1990 بود. حضور ارتش آمریکا در خلیج فارس از گذشته همچنان منبع نارضایتی های مردم این منطقه است. امروزه واشنگتن از اینکه مجبور به حمایت از رژیم های منطقه ای در برابر تظاهرات مردمی اخیر خصوصا در منطقه خلیج فارس است، رنج می برد.

* امید آمریکا به افزایش حضور در خلیج فارس پس از خروج از عراق و افغانستان

انقلاب های اخیر منطقه در حالی رخ می دهد که آمریکا همچنان به خروج نیروهایش از عراق (که قرار است تا پایان سال 2011 پایان یابد) ادامه داده و قصد دارد چنین اقدامی را در افغانستان (جولای 2011) نیز انجام دهد. چنین اقداماتی نشان دهنده ملاحظات سیاسی داخلی آمریکا و نه شرایط امنیتی در این دو کشور است و این تصادفی نیست که ایران در هر دوی این کشورها در حال کار برای افزایش نفوذ خود و در عین حال کاهش نفوذ آمریکا و اهداف سیاسی آن است. تنها می توان به این نکته امیدوار بود که خروج آمریکا از این کشورها در مواقع لزوم به نیروهای آمریکایی فرصت بیشتری برای حضور در منطقه خلیج فارس و ایجاد تهدید بیشتر در برابر ایران نسبت به زمانی که درگیر بغداد و کابل بودند، بدهد.

* رقابت ایران و آمریکا در بحرین

رقابت میان ایران و آمریکا به صورت های مختلف در بحرین قابل مشاهده است. از یک سو، ناوگان پنجم آمریکا در این کشور مستقر است که قطعا تهدیدی برای جمهوری اسلامی و یکی از ابزارهای مهم بازدارندگی آمریکا محسوب می شود و از سوی دیگر ایران به آتش این اعتراضات دامن زده، با هم کیشان شیعه خود همراه شده و به طور علنی از پادشاهی بحرین انتقاد می کند. بیشتر فعالیت های ایران در کشورهای سنی حاشیه خلیج فارس مخفیانه بوده و شامل آموزش، تسلیح و تحریک نیروهای مخالف (شیعه و سنی) و اقدامات دیگر می شود. چنین الگویی در عراق و افغانستان نیز تکرار شده و عوامل ایران به نیروهای ضد آمریکایی در این کشورها کمک کرده اند. بنابراین احتمال اینکه ایران اقدامی بیش از صرفا حمایت از تظاهرکنندگان در منامه انجام دهد، وجود دارد.

* اعراب خلیج فارس نگران تمایل توازن قدرت منطقه به نفع ایران هستند

اکنون دوران جدیدی در سیاست ها و امنیت خلیج فارس به وجود آمده است. در حالی که عراق بی تردید به کشوری کمتر تهدیدکننده نسبت به دوران صدام تبدیل شده و هنوز تحت نفوذ آمریکا قرار دارد اما پادشاهی های خلیج فارس اکنون به آن به عنوان یکی از اقمار ایران نگاه می کنند. در حالی که واشنگتن همچنان رقیب اصلی ایران در منطقه خلیج فارس است، به نظر می رسد این کشور همچنان درگیر تلاش ها برای جلوگیری از پیشرفت برنامه هسته ای ایران باشد و از منظر رهبران عرب حاشیه خلیج فارس دیگر شریکی جذاب همانند گذشته نیست. پادشاهی های حاشیه خلیج فارس نگران آن هستند که توازن قدرت در منطقه در حالی که نظم اردوگاه آنها متزلزل شده، به سوی ایران متمایل شود.

* واشنگتن باید این پادشاهی ها را متقاعد کند که برغم خروجش از عراق و افغانستان، همچنان به باقی ماندن در منطقه خلیج فارس متعهد است

آمریکا به شدت در کنار متحدان خود در منطقه خلیج فارس ایستاده و این در حالی است که آنها با قیام های مردمی روبرو هستند و در عین حال حفظ ثبات در پادشاهی های طرفدار غرب حاشیه خلیج فارس، بازدارندگی در برابر ایران و حفظ امنیت منابع انرژی منطقه همچنان جزو منافع ملی آمریکا در آینده محسوب می شود. واشنگتن باید این پادشاهی ها را متقاعد کند که برغم خروجش از عراق و افغانستان، همچنان به باقی ماندن در منطقه خلیج فارس متعهد است و حتی حضور خود را در این منطقه به منظور بازداشتن ایران افزایش می دهد. آمریکا راه طولانی را برای کاهش نگرانی های ایجاد شده از آنچه که "ترک مبارک " خوانده می شود، پیش رو دارد.

* حمایت آمریکا از اعراب حاشیه خلیج فارس مشروط است

از حوادث اخیر در خاورمیانه می توان دریافت که حمایت آمریکا مشروط است. حاکمان خلیج فارس می توانند تنها از این طریق از وفاداری آمریکا اطمینان یابند که تحمل خود نسبت به اعتراضات و کیفیت و سرعت اصلاحات سیاسی خود را افزایش دهند. اکنون زمان آن فرا رسیده که آمریکایی ها و پادشاهی های حاشیه خلیج فارس اتحاد خود را با اطمینان دادن به طرف مقابل تقویت کنند. چنین راهی می تواند بازدارندگی در برابر ایران را دست‌کم امری محتمل سازد.