بررسی سیاست خارجی اردوغان در سال 2007

در جمع بندی از سیاست خارجی دولت آقای اردوغان، نه تنها دستاوردها و کامیابی های این دولت در همین یکی دو ماه گذشته قابل مقایسه با دولت های سلف آن نیست که در بسیاری از عرصه ها ابتکارات و نوآوری های آن برای طرفدارانش هم غیر منتظره و غیر قابل تصور بوده است.

 

یکی از ابتکارات بسیار مهم دولت آقای اردوغان در سیاست خارجی این است که ضمن حفظ جهت و رویکرد کلی آن به سوی غرب، که اساس آن را آتاترک بنیاد نهاده است، آن را از قالب خشک و یک سویه سابق در آورده و از زاویه تازه ای به آن نگاه کرده است.

 

بدین معنا که سیاست مشهور به " به سوی غرب " به رغم برخی افت و خیزها، در این دولت نیز پی گیری می شود و مذاکرات با اتحادیه اروپا، هرچند با شوق و هیجان کمتر، بی وقفه ادامه یافته و برخی از مواد قانون اساسی که اتحادیه خواهان تغییر یا اصلاح آن هاست، مانند مادۀ 301 - و 34 مادۀ دیگر- در دستور کار مجلس آن کشور قرار گرفته است.

 

بر اساس این نگرش تازه، به جای این که سیاست خارجی کشور تنها به سوی غرب نظر داشته باشد، این سیاست در همه جهات گسترش یافته است و در میان آنها به ویژه به روابط با کشورهای همسایه اولویت بیشتری داده شده است.

 

در این رابطه، قبل از همه به گسترش روابط با ایران و سوریه، سپس به قبول نقش در میانجی گری در مناقشات فلسطینیان و اسرائیل پرداخته شده است.

 

هر چند وصول به این هدفها همیشه با موفقیت کامل توأم نبوده و نقصان در آنها راه یافته، اما در مجموع دیپلوماسی پر تحرک دولت آقای اردوغان می تواند از نتایج آن خشنود باشد.

 

از دیگر خصوصیات سیاست خارجی دولت آقای اردوغان افزودن عنصر اقتصاد بر روابط خارجی، به ویژه وارد کردن عنصر انرژی در سیاست خارجی است که طبعاً در نبود منابع داخلی برای تأمین آن در اولویت اول قرار دارد.

 

روابط تجاری با ایران و جمهوری آذربایجان هم بیشتر از این دیدگاه نگریسته می شود.

 

همچنین بر اساس این سیاست، گسترش اقتصاد آزاد و جلب سرمایه خارجی محتوای اصلی روابط  بین المللی را تشکیل می دهد و در سایه آن، به قرار آمارهای دولت، صادرات محصولات صنعتی ترکیه به کشورهای اروپائی و آسیای مرکزی و آفریقائی به یکصد میلیارد دلار بالغ شده است. تعداد توریست های خارجی که در سال جاری به این کشور سفر کرده اند به 22 میلیون نفر رسیده است.

 

روابط با آمریکا، که بدواً تحت تأثیر حمایت واشنگتن از شورشیان " پ ک ک " و مطرح شدن موضوع کشتار ارامنه در کنگره آن کشور به سردی بی سابقه ای گرائیده و محبوبیت آمریکا را در میان ترکان به حدود 8 یا 9 در صد تنزل داده بود، با حمایت آن دولت از عملیات نظامی ارتش ترکیه در درون مرزهای عراق و همکاری اطلاعاتی با این عملیات و پس گرفته شدن آن لایحه صمیمانه شده و سبب ساز پذیرش حقانیت ترکیه در مبارزه با حزب " پ ک ک " از سوی اتحادیه اروپا شده است.

 

بی گمان همه این کامیابی ها را نمی توان یکسره به حساب دولت آقای اردوغان و حزب مطبوعش- عدالت و توسعه- گذاشت.

 

اعضای این دولت هم چنین ادعائی ندارند و همواره به نقش تلاش های دولت های سابق، که با انجام اصلاحات بنیادی در جهت تأسیس یک اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد و قانون عرضه و تقاضا اذعان دارند و خود را وارثان آن اصلاحات می دانند.