ایران مراقب جنگ نیابتی اعراب باشد

اهمیت خاورمیانه برای اروپا

اهمیت این منطقه نه تنها برای امریکایی‌ها است، بلکه اصولا کشورهای صنعتی همه به این منطقه به عنوان منطقه استراتژیک و منبع انرژی نگاه می کنند. و هر گونه نا امنی در این منطقه یا بر قیمت نفت و انرژی اثر خواهد گذاشت یا جریان انتقال نفت از بازارهای اروپایی مختل خواهد شد. این مختل شدن باعث می‌شود که یک سری بی ثباتی‌ها در اقتصاد کشورهای اروپایی رخ دهد. بنابراین در درجه اول اروپایی‌ها به این منطقه به عنوان یک منطقه حیاتی و استراتژیک برای تامین انرژی نگاه می‌کنند. بی ثباتی در این منطقه چه بی ثباتی‌های مقطعی و چه درازمدت می تواند اثرات بسیار بدی را به همراه داشته باشد.

در مقابل کشورهای اروپایی منطقه خلیج فارس را که بر اساس صادرات نفت ثروتمند شده‌اند به عنوان مرکزی برای بهره‌برداری‌های اقتصادی خود می‌دانند. به عبارت دیگر اکثر کشورهای منطقه مصرف‌کنندگان کالاهای لوکس غربی هستند و در نتیجه هر اتفاق ناخوشایند در این منطقه، هم صادرات انرژی و هم واردات کالاهای صنعتی از کشورهای دنیا به این منطقه را تحت تاثیر قرار خواهد داد. به همین دلیل است که این منطقه برای کشورهای صنعتی و اروپایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

پس از جنگ‌ اول و دوم خلیج فارس و اشغال کویت توسط عراق و بعدها آزادسازی آن و همچنین قشون‌کشی کشورهای غربی به عراق برای سرنگونی صدام، توجه ناتو به این منطقه جلب شد، به طوریکه تک تک کشورهای اروپایی هم در قالب پیمان ناتو و هم به صورت جداگانه همکاری‌هایی را با کشورهای منطقه شروع کردند. بنابراین می‌توان سفر خانم اشتون و دیگر سیاستمداران اروپایی به منطقه را هم در چارچوب داخلی و هم در چارچوب فعالیت‌های بعدی ناتو در منطقه نگاه کرد.

منازعه ایران و اعراب و مواضع اروپا

برای اروپا، ایران نیز همانند دیگر کشورها از هر دو جنبه‌ای که ذکر شد، حائز اهمیت است، بر همین اساس اروپا به تحولاتی که در ایران و دیگر کشورهای منطقه رخ دهد با نگرانی نگاه می کند و دولتمردان این قاره قصد دارند که هر اتقاقی که در منطقه می‌افتد را مدیرت بحران کنند و اجازه ندهند که این تحولات منجر به وضعیت خطرناکی شود. به همین دلیل به همان اندازه که به مسائل اعراب توجه دارند به ایران نیز به همین اندازه حساس هستند.

در شرایط فعلی با موضع‌گیری‌های کشورهای اروپایی علیه جهموری اسلامی در بحث حقوق بشر و تحریم‌ها علیه ایران، روابط میان ایران و اروپا در حال حاضر زیاد مناسب به نظر نمی‌رسد و متاسفانه وخیم‌تر شدن روابط رو به تشدید است. حال باید دید که هر دو طرف با چه دیپلماسی به تدریج از تنش‌ها کم کرده و اعتمادسازی‌ها را بیشتر می‌کنند. بنابراین باید هم کشورهای اروپایی و هم ایران به نوعی رفتار کنند که از این بحران عبور کنند، به دلیل اینکه قاعدتا همانطور که کشورهای اروپایی به ما نیاز دارند، ایران نیز به کشورهای اروپایی که پیشرفته و صنعتی هستند در مبادلات بازگانی و اقتصادی و انرژی، نیاز دارد. همانطور که می‌دانید امروزه بازار عمده صادرات ایران به ویژه نفت، کشورهای صنعتی هستند تا کشورهای دیگر. برهمین اساس داشتن روابط خوب متقابل به نفع هر دو طرف است. حال باید دید که کی این تنش‌های سیاسی کمرنگ شده و به همکاری‌های متقابل تبدیل خواهد شد.

باید اضافه کرد که رویدادهای رخ داده در کشورهای حاشیه خلیج فارس همانند بحرین یا در عمان و دیگر کشورها باعث شده که این کشورها سعی کنند فرافکنی کرده و تمام مشکلات داخلی خود را به جمهوری اسلامی ایران نسبت دهند. به همین دلیل به نظر می‌رسد کشورهای منطقه نیز سعی بر این دارند که روابط ایران با کشورهای منطقه تیره شود. در نتیجه می‌توان گفت که ایران باید دیپلماسی چند جانبه‌ای را اتخاذ کند، تا بتواند ضمن اینکه بین ایران و کشورهای خلیج فارس نوعی اعتمادسازی بوجود بیاید، تا این وضعیت بحرانی فروکش کند و به عقیده من اگر این اتفاق بیفتد روابط غربی‌ها با ایران هم احتمالا تعدیل خواهد شد.

احتمال منازعات نظامی میان ایران و اعراب

اصولا کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بسیار شکننده هستند، اگر هرنوع سلاحی هم داشته باشند، هم به دلیل کوچک بودن آنها و هم به دلیل اینکه شهرهای اصلی وعمده آنها در حاشیه دریا قرار گرفته‌اند، در موقعیت حساسی قرار گرفته‌اند.

اگر حتی موضع تهاجمی هم نسبت به ایران داشته باشند، بیشتر هدف آنها بازدارندگی است تا اینکه آغازکننده جنگی علیه ایران باشند. اگر تمام این کشورهای حوزه خلیج فارس نیروهای خود را جمع کنند، ممکن است از نظر کمی یا حتی کیفی از ایران پیشرفته‌تر باشند، ولی خود آنها می‌دانند که اگر همه آنها هم وارد عمل شود، نمی‌توانند ضربه چندانی به ایران وارد کنند، در کنار اینکه خود آنها آسیب جدی خواهند دید.

به همین دلیل به نظر نمی‌رسد که اعراب در نظر داشته باشند که جنگی را علیه ایران شروع کنند، مگر اینکه با تحریک و پشتیبانی دیگران دست به چنین اقدامی بزنند. به عبارت دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس به عنوان جنگ نیابیتی وارد عمل شوند و در حقیقت گردانندگان اصلی آن کشورهای غربی باشند.