سایه موگابه بر اجلاس رهبران اروپایی ـ آفریقایی
برپایی این اجلاس دو روزه در سایه نگرانی اروپا نسبت به کاهش نفوذ سیاسی و اقتصادیش در قاره آفریقا و نیز سرمایه‌گذاری عظیم چین در این قاره صورت می‌گیرد که طی سال‌های آتی چین را به بزرگترین شریک تجاری قاره آفریقا تبدیل خواهد کرد.
اجلاس بیش از 80 رهبر اروپایی و آفریقایی در لیسبون که نخستنین اجلاس در نوع خود طی هفت سال اخیر محسوب می‌شود، روز شنبه در حالی آغاز شد که اختلاف رهبران دو قاره بر سر مسائل تجاری و نیز انتقاد رهبران اروپایی نسبت به مسائل مرتبط با حقوق بشر در زیمباوه، فضای این اجلاس را تحت تأثیر خود قرار داده بود.
برپایی این اجلاس دو روزه در سایه نگرانی اروپا نسبت به کاهش نفوذ سیاسی و اقتصادی خود در قاره اروپا و نیز سرمایه‌گذاری عظیم این چین در این قاره صورت می‌گیرد که طی سال‌های آتی چین را به بزرگترین شریک تجاری قاره آفریقا تبدیل خواهد کرد.
اما آغاز اجلاس رهبران آفریقایی ـ اروپایی در لیسبون، در سایه حضور رابرت موگابه، رهبر زیمبابوه قرار گرفت که از سوی شماری از رهبران آفریقایی رهبر استقلال این کشور و از سوی رهبران اروپایی، رهبری دیکتاتور محسوب می‌شود. در نهایت حضور موگابه در اجلاس لیسبون باعث شد بخش عمده‌ای از روز نخست این اجلاس به اعتراض به وضعیت حقوق بشر در زیمبابوه اختصاص پیدا کند و گوردن براون، نخست‌وزیر بریتانیا هم به خاطر اعتراض به حضور موگابه در این اجلاس حاضر نشد.
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، از جمله رهبران اروپایی بود که با انتقاد از موگابه، او را به زیر پا گذاشتن موازین حقوق بشر، دست‌کاری در انتخابات و افزایش سطح فقر در زیمبابوه متهم کرد. مرکل گفت: «دیدگاه کل کشورهای اتحادیه اروپا در مورد زیمبابوه دیدگاهی مشابه است. وضعیت امروز زیمبابوه موجب نگرانی همه ما در اروپا و آفریقا شده است.»
اما انتقاد مرکل و دیگر رهبران اروپایی موجب دفاع شماری چند از رهبران اروپایی از موگابه شد. عبدالله وید، رئیس‌جمهور سنگال، از جمله این رهبران بود که دیدگاه‌های مطرح شده درباره موگابه را نادرست خواند و سخنان خانم مرکل را به اطلاعات غلط او درباره زیمبابوه و موگابه نسبت داد. وید گفت: «زیمبابوه در حال توسعه و پیشرفت به سوی دمکراسی است و بقیه کشورها به جای تحریم، باید به زیمبابوه کمک کنند.»
تابو امبکی، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی و از جمله رهبران محبوب این قاره نیز در سخنرانی خود، مرکل را نسبت به واقعیت‌های سیاسی زیمبابوه بی‌اطلاع خواند. امبکی گفت: «مهم‌ترین چالشی که رهبران آفریقایی در جهت ترویج دمکراسی و بهبود وضعیت حقوق بشر با آن روبرو هستند، مسئله کمبود منابع است.»
عمر البشیر، رئیس‌جمهور سودان نیز از جمله دیگر رهبران آفریقایی بود که در این اجلاس با انتقاد همتایان اروپایی خود روبرو شد. خوزه سوکراتس، نخست‌وزیر پرتغال، و نیکلا سارکوزی، رئیس‌جمهور فرانسه، از جمله این رهبران بودند که عمر البشیر را به ایجاد مانع بر سر راه اعزام نیروهای حافظ صلح به منطقه دارفور در غرب سودان متهم کردند و او را به خاطر ادامه خونریزی‌ها و فجایع انسانی در این منطقه مسئول دانستند.
سارکوزی در پایان روز نخست اجلاس به خبرنگاران گفت: «ما به رهبرن سودان گفتیم که به نفع این کشور است که هر چه زودتر این خونریزی‌ها در خاک سودان پایان گیرد و تنها راه دستیابی به این هدف نیز اعزام هر چه سریع‌تر نیروهای حافظ صلح سازمان ملل و اتحادیه آفریقا به منطقه است.»
اما در کنار این جنجال‌های سیاسی، مهم‌ترین هدف رهبران اروپایی از برپایی این اجلاس نگرانی از افزایش دامنه نفوذ چین در قاره سیاه و انعقاد قراردادهای اقتصادی با کشورهای آفریقایی پیش انقضای قراردادهای فعلی در پایان سال میلادی جاری است.
بر اساس اعلام کمیسیون اروپا، تنها در سال 2006 بیش از 800 شرکت چینی بالغ بر یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در کشورهای مختلف آفریقایی صورت داده‌اند و یک بانک چینی نیز به تازگی با خرید 20 درصد سهام استاندارد بانک، بزرکترین بانک آفریقا، به ارزش 5.4 میلیارد دلار، به سهم عمده‌ای از بازار سرمایه این قاره دست یافته است.
همچنین در حال حاضر چین حدود 32 درصد از نفت مورد نیاز خود را از کشورهای آفریقایی خریداری می‌کند و سرمایه‌گذاری این کشور در صنایع نفتی آفریقا در سال‌های اخیر نیز بالغ بر 16 میلیارد دلار می‌شود.
این مسائل باعث شده است تا کشورهای اروپایی به رغم پیوندهای تاریخی‌شان با آفریقا، با چین که در مسائل اقتصادی شیوه حکومت و سابقه حقوق بشر کشورهای آفریقایی را دخالت نمی‌دهد، قادر به رقابت نباشند.
به رغم تنش‌هایی که در روز نخست اجلاس رهبران اروپایی روی داد، مسئولان پرتغالی که میزبانی این اجلاس را بر عهده دارند، از پیشرفت‌های حاصل شده در روز نخست این اجلاس ابراز رضایت کردند. ژوا گومز کراوینیو، وزیر امور خارجه پرتغال، طی یک کنفرانس خبری که شامگاه روز شنبه برگزار شد، گفت: «ما به بخش اعظم اهدافی که برای این اجلاس تعیین شده است، رسیده‌ایم.»
کوینیا گفت هفت سال پس از برگزاری نخستین اجلاس رهبران آفریقایی و اروپایی، نیاز به برگزاری این اجلاس برای بازتعریف روابط میان دو قاره و تشویق دیالوگ میان دو قاره احساس می‌شده است و نباید از اجلاس‌هایی مانند اجلاس لیسبون انتظار حل مشکلات و مسائل مشخص را داشت.
کوینیا گفت: «این اجلاس برای حل مشکل خاصی برپا نشده بود و ما نباید در این باره دچار توهم باشیم. چنین اجلاس‌هایی بیشتر برای تعریف چارچوب جدیدی برای همکاری‌ها صورت می‌گیرد.»
انتظار می‌رود در روز دوم اجلاس رهبران اروپایی و آفریقایی که روز یکشنبه در لیسبون برگزار می‌شود، موگابه ضمن دفاع از عملکرد خود، به انتقادات رهبران اروپایی پاسخ گوید.
نظر شما :