مصر در مسير تحول
تحولات پرشتاب مصر می‌رود تا دوره‌ای جدید از تاریخ این کشور را رقم بزند. حجت الله جودکى، پژوهشگر تاريخ و کارشناس مسائل مصر که رایزنی فرهنگی ایران در مصر را نیز تجربه کرده است، در گفتاری برای دیپلماسی ایرانی به دستاوردها و خواسته‌های بعدی جنبش اخیر مصر و تاثیر بازگشت قرضاوی به مصر بر این جنبش و همچنین تاثیر تحولات اخیر مصر بر رابطه ایران و مصر پرداخته است.
گفتاری از حجت الله جودکى، پژوهشگر تاريخ و کارشناس مسائل مصر برای دیپلماسی ایرانی
تحولات پس از انتخابات مجلس مصر در چند ماه گذشته و اوج گيرى آن در ماه اخير منجر به کناره گيرى آقاى مبارک از مقام خود و واگذارى اختيارات به مجلس عالى نظامى اين کشور گرديد. با اين وجود دولت آقاى احمد شفيق که منتخب رئيس جمهور قبلى مصر است، همچنان زمام امور را در دست دارد. مجلس عالى نظامى مصر تاکنون با برخى از مطالبات مردم موافقت کرده است که ميتوان از انحلال دو مجلس شعب و شورا و قانون اساسى مصر و انتخاب هيئتى براى نوشتن قانون اساسى جديد ياد کرد. اين قانون توسط يکى از انديشمندان مصر به نام طارق البشرى نوشته خواهد شد. گروه «ثورة شباب» طى مدت اخير متشکلتر شده و سخنگويانى براى خود برگزيده و خواستههاى مردم را به طور جدى از دو طريق پيگيرى ميکند: اول برگزارى تظاهرات گسترده در روزهاى جمعه تا رسيدن به هدف. دوم تشکيل گروهى براى مذاکره با رهبران نظامى اين کشور.
از سوى ديگر مجلس عالى نظامى وعده داده با همه مطالبات مشروع مردم موافق است و انتخابات را ظرف شش ماه آينده برگزار خواهد کرد. همچنين به کشورهاى خارجى اطمينان داده، مصر به همه موافقت‌نامه‌هاى منطقهاى و بين المللى پايبند است.
خيزش اخير مردم مصر تاکنون دستآوردهاى خوبی داشته است، نظیر کناره گيرى مبارک، تحت پيگرد قانونى قرار گرفتن افراد موثر در حکومت وى که سابقه سرکوب مردم و فساد مالى، ادارى و ... داشتهاند، استرداد قانونى اموال خانواده مبارک از بانکهاى خارجى و..
گروه «ثورة شباب» که مغز متفکر جريانات اخير است، تلاش دارد تا مطالبات مردم به مسيرهاى راديکال هدايت نشود. البته اين نکته خواسته ارتش مصر و نيز کشورهاى غربى هم است. شايد هم تنها نکتهاى باشد که توافق نانوشتهاى در مورد آن وجود دارد. راديکال شدن مسير مطالبات باعث سرکوب جنبش و حاکم شدن نظاميان بر کشور ميشود. آمريکا و کشورهاى غربى نيز نميخواهند ساختار ارتش دچار دگرگونى شود. از اين رو تلاش دارند تا مردم به حداقل خواستههاى خود از طريق راه حل‌هاى مسالمت آميز برسند.
اين گروه همچنين اعلام کرده که پس از برگزارى انتخابات و تشکيل مجالس مردمى و شکل گيرى دولت آينده، موافقت نامههائى مثل کمپ ديويد مورد بررسى قرار خواهد گرفت تا بر منافع ملى اين کشور خدشه‌اى وارد نشود.
خواستههاى اصلى «ثورة شباب» عبارتند از: ايجاد قانون اساسى جديد، برگزارى انتخابات سالم و دموکراتيک، کوتاه شدن دست نيروهاى نظام سابق که در کشتار، سرکوب، فساد و اختناق دست داشتهاند، ايجاد دولت و مجالس مردمى پاسخگو در مصر.
آقاى شيخ يوسف قرضاوى روحانى سلفى و روشنفکر مصرى مقيم قطر است که رياست اتحاديه جهانى علماى مسلمين را بر عهده دارد و از ابتدا از مخالفان مبارک بوده است. وى قبلا نيز به مصر مسافرت داشته، اما در خيزش اخير جديتر از ديگران به حمايت از ثورة شباب برخاست. وى تاثير سياسى چندانى بر آينده تحولات مصر نخواهد داشت، زيرا اين تحولات در چارچوب اسلام سياسى نيست و ثورة شباب هم تاکنون چنين خواستهاى را مطرح نکرده است. جنبش اسلامگراى اخوان المسلمين نيز تلاش دارد تا در قالب يک حکومت دموکراتيک به خواستههاى خود برسد، لذا اين جنبش هم تا اين لحظه از ايجاد حکومت اسلامى در مصر سخنى به ميان نياورده است.
به طور قطع روابط ايران و مصر در آينده بهبود خواهد يافت، ادامه اين مسير و شدت بهبودى روابط بستگى به ميزان عقل و درايت و سخنان سنجيده طرفين دارند. يعنى اگر جنگ سرد سابق ادامه پيدا کند، اين بهبودى نسبى هم دوامى نخواهد داشت. به نظر ميرسد در شرايط فعلى ايرانيها بايد موسسهاى پژوهشى براى رصد کردن تحولات مصر و شناخت هر چه بيشتر اين کشور ايجاد نمايند تا اين موسسه بتواند خلا موجود را پر کرده و اطلاعات صحيح و راهگشائى به سياستمداران ارائه نمايد. قطعا با سياست فعلى که مبتنى بر عدم آگاهى واقعى از مردم مصر و تحولات آن است، چيزى عايد ايران نخواهد شد. زيرا سنت خدا بر اين اساس است: هل يستوى الذين يعلمون و الذين لايعلمون، ايا آنان که مى‌دانند با آنان که نميدانند برابرند؟
نظر شما :