چالش چین و امریکا؛ چالشی فراتر از موضوع ایران

مدتی است که چین تاکید دارد زمان تحریم‌های تازه علیه تهران فرا نرسیده و دیپلماسی هنوز ناکارآمد نشده است. اولین نشست گروه 1+5 در مورد برنامه اتمی ایران در سال جدید میلادی بی نتیجه پایان یافت و بسیاری معتقدند که چین عامل بی نتیجه ماندن این نشست بود. آیا چین به چالشی جدید برای امریکا در مسیر اعمال تحریم‌ها علیه ایران تبدیل شده است؟

اساس و طبیعت استراتژی توسعه چین و سیاست خارجی مشخصی که این کشور دنبال می‌کند برای امریکا یک چالش به حساب می‌آید. اما در بحث نگرانی امریکا از چین در ارتباط با ایران استراتژی تبدیل به تاکتیک می‌شود در واقع سطح چالش چین و امریکا در نقطه‌ای به نام ایران بسیار ساده و کوچک می‌شود.

اکنون شرایط یا تحریم‌هایی که امریکا در ارتباط با معاملات کشورها با ایران در دست تنظیم دارد به شکلی بسسار موثر ارتباط اقتصادی چین و ایران را مخدوش می‌کند چراکه در این تحریم‌ها، مسائل مالی و بانکی مطرح است.

چند سالی است که ایران حدود نه میلیارد دلار نفت به چین می‌فروشد و درآمد آن را به صورت نقدی دریافت می‌کند، این روالی مشکل دار است؛ بسیاری از قراردادهای تجاری میان ایران و چین با مشکلات حقوقی و دادگاهی برخورد می‌کند چراکه پرداخت‌ها به صورت مستقیم انجام می‌شود.

با وضع تحریم‌ها ادامه معاملات ایران و چین متوقف نمی‌شود بلکه مشکلات گفته شده افزایش پیدا می‌کند. ایران با پول خود نیازهایش را خریداری می‌کند و چین نیز روابط مالی و تجاری خود را با ایران ادامه می‌دهد تنها با تعداد دادگاه‌های بیشتر و موانع قانونی بزرگ‌تر.

چینی‌ها علاقمند هستند در فضایی ارتباط خود با ایران را ادامه دهند که با روال فعلی میان دو کشور با موانع بیشتر برخورد نکند. به این ترتیب برخورد چین با وضع تحریم‌های بیشتر علیه ایران و با طرف‌های غربی حامی تحریم طبیعی به نظر می‌رسد.

بانک‌های چینی برای ادامه کار با بانک‌های امریکایی در سطح بین المللی پذیرفته‌اند که ال سی ایران را قبول نکنند یا ارتباط مستقیم دلاری با ایران نداشته باشند اما هر چه موانع ارتباط ایران و چین افزایش یابد، معظل اجرایی برای چینی‌ها بیشتر می‌شود و به همین دلیل پکن پذیرای تحریم‌های بیشتر علیه ایران نیست و این برخورد چین بسیار طبیعی است. این در حالی است که امریکاییان نیز در شرایطی نیستند که بخواهند برای همراه ساختن چین به این کشور فشار آورند.

بنابراین بعید است در بخش مالی چین حاضر به تایید تحریم‌هایی علیه ایران باشد اما این صرف نظر از بحث پروژه‌های نفت و گاز ایران است. اکنون در پروژه‌های نفت و گاز ایران چینی‌ها در حد مذاکره، امتیاز سرمایه گذاری را دریافت می‌کنند؛ اکنون چین مرجع نهایی وزارت نفت ایران است و این کشور توانسته استانداردهای وزارت نفت را از سطح استانداردهای درجه یک دنیا به استانداردهای خود تبدیل کند.

چین توانسته امتیاز سرمایه گذاری در پروژه‌های بزرگ نفت و گاز ایران را بدست آورد و عملا پروژه‌های اساسی در اختیار چینی هاست، در مذاکرات تلاش می‌کنند تکنولوژی چینی را به جای تکنولوژی غیر چینی وارد ایران کنند.

بر این اساس چینی‌ها از تحریم صنایع نفتی ایران استقبال می‌کنند به این دلیل که می‌توانند کالاهای خود را در قراردادهای خاص خود وارد ایران کنند. زمانی کالای چینی در لیست خرید ایران جایی نداشت اما اکنون کالاهای چینی در بالاترین نقطه لیست خریدهای ایران قرار داد و این برای دیپلماسی چین دست آورد بزرگی است.