همکاری مسکو و واشنگتن زیر سایه مذاکره مستقیم امریکا و ایران

هیلاری کلینتون، وزير امور خارجه امريکا، گفته است که امریکا برای کنترل ایران با روسیه رايزنی می‌کند، وی  می‌گويد برای کنترل فعاليت‌های هسته‌ای ايران مشورت‌های بيشتری با روسيه صورت خواهد گرفت.

گفتاری از دکتر بیژن ژند شکیبی، استاد دانشگاه و تحلیل گر مسائل روسیه برای دیپلماسی ایرانی: 

روسیه و امریکا نظر مشترکی در مورد برنامه هسته ای ایران دارند اما برای رسیدن به هدفشان در این زمینه دارای اختلاف نظر هستند، از نظر مسکو امریکا اکنون باید سه رویکرد را در پیش گیرد.

اول آنکه از موضع جرج بوش دیگر سخن نگفته و عمل نکند، دوم آنکه به طور مستقیم وارد مذاکره با ایران پیرامون موضوع هسته ای این کشور شود و سوم اینکه باید تحریم هایی را که اکنون بر ایران در حال اعمال است را کاهش دهد.

در هر صورت امریکا در دوران اوباما می خواهد به رابطه دوستانه با روسیه دست یابد، به همین جهت هیلاری کلینتون تلاش دارد با مسکو روابط صمیمانه ای را برقرار سازد، این هدف خلاف آن چیزی است که در دوران جرج بوش در قبال روسیه دنبال می شد، در دوران بوش روابط واشنگتن و مسکو به تیرگی گرایید اما اکنون اوباما درک کرده است که باید پیرامون برنامه هسته ای ایران با روسیه همکاری کند.

همکاری هسته ای روسیه و ایران، همکاری سیاسی مسکو و واشنگتن
روسیه هنوز حاضر نیست شرایط امریکا را در مورد برنامه هسته ای ایران قبول کند. در واقع مسکو حاضر است که همچنان در زمینه برنامه صلح آمیز هسته ای ایران همکاری خود را ادامه دهد و از این کار دست بر نمی دارد اما از سوی دیگر این کشور خواهان آن است که فعالیت های هسته ای ایران از سوی نهادها و سازمان های بین المللی و بویژه سازمان بین المللی انرژی اتمی بیشتر تحت کنترل قرار گیرد، خواست مسکو این است که با کنترل این سازمان های بین المللی، برنامه هسته ای ایران به برنامه ای نظامی تبدیل نشود و این نکته ای است که منافع روسیه را در معرض خطر قرار خواهد داد.

روسیه هیچ گاه قبول نمی کند که ایران نباید یک برنامه هسته ای داشته باشد، در این خصوص همواره در برابر غرب و امریکا به نفع ایران ایستادگی می شکند.

مسکو و رویکرد تغییر در دولت اوباما
هماهنگی مسکو واشنگتن در برابر برنامه هسته ای ایران آن هم در شرایطی که اوباما با رویکرد تغییر در سیاست های کشورش روی کار آمده است بستگی به پیشنهاداتی دارد که کاخ سفید به روسیه ارائه خواهد داد. اگر امریکا خواهان تفاهم با روسیه در موضوع ایران و فعالیت های هسته ای این کشور است؛ باید تا حدودی عقب نشینی کرده و بپذیرد که اولا ایران حق دارد برنامه هسته ای داشته باشد، ثانیا باید به طور مستقیم با تهران وارد مذاکره شود و ثالثا باید به تهدیدهایش علیه ایران خاتمه دهد.

به طور کلی اگر دولت اوباما از سیاست خارجی جرج بوش نسبت به ایران فاصله گیرد و سیاست های نرم تری را در پیش گیرد؛ به نظر می رسد که واشنگتن و مسکو می توانند به تفاهمی دست یابند، اما بعید است که امریکا در این باره کوتاه بیاید.

در واقع دولت اوباما بر خلاف دولت جرج بوش شعارهای نرمی را نسبت به ایران طرح می کند با این حال اهداف سیاست خارجی دو دولت و شیوه این دو در مورد ایران چندان تغییری نخواهد داشت.

اختلاف دیدگاه های مسکو و واشنگتن  
چنین به نظر می رسد که دولت اوباما اکنون بر این امر واقف است که گسترش ناتو در اروپای شرقی روسیه را آزار می دهد، بر این اساس به نظر می رسد که امریکا در صدد تغییر نسبی سیاست هایش در برابر مسکو است تا بدین ترتیب روسیه دیگر احساس تهدید از سوی واشنگتن نداشته و همراهی بیشتری را با طرف های غربی خود بر سر برنامه هسته ای ایران داشته باشد.

در این چهارچوب بعید نیست که مسئله استقرار سیستم دفاع موشکی امریکا در اروپای شرقی که در دوران جرج بوش با جدیت دنبال می شد، اکنون از سوی دولت جدید امریکا مورد تجدید نظر قرار گیرد.