نبرد سميرم

ديپلماسى ايرانى: تشتت، تفرقه، رقابت و رويارويى يکى از ويژگى هاى اصلى نظام هاى ايلى است؛ نظامى که بنا به دلايل مختلف در خلال دوره هايى طولانى از ادوار تاريخ، نظام حاکم بر ايران بوده و از زمان شروع ميل به اصلاح و تجدد در سده هاى اخير، خواست از ميان برداشتن اين نظام و عوارض نامطلوبش به يکى از مهم ترين انگيزه هاى تحرکات نوجويى و نوخواهى در ايران معاصر بدل شد. ولى در مراحلى چند از اين سعى و تلاش نوسازى و تجدد، دقيقا به دليل شيوه هاى آمرانه اى که اتخاذ شد، کل کار مختل و براى دوره اى نتايجى مغاير با انتظارات اوليه حاصل شد.

موضوع اصلى اين بررسى يعنى شورش ايلات جنوب برضد دولت در سال هاى بعد از شهريور 1320 نيز درمجموع بر يک چنين زمينه اى استوار است. در واکنش به سياست هاى خشونت بار نظام رضاشاهى در اسکان اجبارى ايلات جنوب بود که عشاير عمدتا کوچروى قشقايى، کهگيلويه و بويراحمد و ... و بختيارى با چيرگى بر تشتت، تفرقه، رقابت و رويارويى معمول خود، به صورتى هماهنگ و منسجم برضد تشکيلات برجا مانده از نظام رضاشاهى و تلاش هايش براى بازسازى وضعيت پيشين، ايستاده و مجموعه تحولات و رخدادهايى را رقم زدند که در کتاب "نبرد سميرم" به جوانبى از آن اشاره شده است.

"نبرد سميرم" جنگ موحش و فاجعه بارى که در اوايل تير 1322 بين نيروهاى قشقايى و بويراحمد از يکسو و يک ستون از قواى لشکر 9 اصفهان از سوى ديگر رخ داد، نقطه اوج اين کتاب است. ولى پيش از شرح اين واقعه و اشاره به تحولات حاصل از آن بخش هايى نيز به توضيح زمينه هاى شکل گيرى اين رويارويى اختصاص يافته است.

جدا از واکنش به سياست هاى گذشته دولت که براى مدتى در اين مجموعه ناهمگون ايلى زمينه اى از همراهى را فراهم کرد، عوامل ديگرى هم در شکل دادن به تحولات موردبحث دخيل بودند که بيشتر به رخدادهاى جارى مربوط مى شدند تا حوادث ماضى؛ از جمله سياست هاى دولت بريتانيا که در مقام يکى از دو نيروى اشغالگر متفق، نيمه جنوبى کشور را در يد اقتدار خود داشت و سرکوب عشاير شورشى آن حدود را هم از لحاظ حراست از حوزه نفت جنوب و تامين امنيت خطوط مواصلاتى ارسال کمک هاى نظامى به اتحاد شوروى ضرورى مى دانست و هم از نظر از ميان برداشتن امکان هرگونه بهره بردارى احتمالى آلمانى ها از اين آشوب و اغتشاش به نفع خود.

در اين کتاب ضمن پرداختن به اين عوامل سعى شده است تحولاتى که در ديگر عرصه هاى سياسى کشور جريان داشت و بر حوادث جنوب تاثير نهاد از نظر دور نماند؛ تحولات جارى در جبهه هاى شرقى جنگ جهانى دوم، خط مشى کابينه هاى وقت ايران، آراى منعکس شده در جرايد و نشريات مختلف و مباحث مطرح شده در دوره سيزدهم مجلس شوراى ملى از آن جمله اند.

"نبرد سميرم" به انضمام اسناد ضميمه، منابع، نمايه، نقشه ها و تصاوير به تازگى در 384 صفحه توسط انتشارات خجسته به بازار کتاب آمده است.