عربستان بزرگترین همراه آمريکا در اوپک

درروز چهارشنبه سیزدهم نوامبر سال 2007 میلادی قیمت هر بشکه نفت خام با بیش از 3 دلار کاهش نسبت به روز پیش از آن به کمتر از 90 دلار رسید.البته سیر کاهشی قیمت نفت از سه روز پیش از آن آغاز شده بود اما در روز چهارشنبه این روند تسریع شد.

اولین دلیل تنزل قیمت نفت در بازارهای جهانی اظهارات وزیر نفت کشور عربستان مبنی بر افزایش تولید اوپک در اجلاس سران کشورهای صادر کننده نفت در ریاض بود.این مساله زمانی جدی تر شد که عربستان اعلام کرد توان دو برابر کردن تولید نفت خود را دارد.

با وجود اظهارات وزیر نفت کشور عربستان که بسیاری او را "شاه بازار نفت" می نامند شماری از وزرای نفتی کشورهای دیگر عضو اوپک مخالفت خود را با این طرحها اعلام کردند.اصلی ترین دلیل مخالفت این بود که اجلاس سران جایی برای بحث پیرامون سطح تولید نفت نیست.

به همین دلیل سران عربستان اعلام کردند درروز جمعه  شانزدهم نوامبر سال جاری – یک روز پیش از اجلاس سران- وزرای نفت و انرژی کشورهای اوپک به همراه کارشناسان اقتصادی  مسایل اقتصادی را در مورد افزایش سطح تولید اوپک بررسی کنند و نتیجه این گزارش در روزهای 17 و 18 نوامبر در اختیار سران قرار بگیرد تا تصمیم نهایی اتخاذ شود.

اما اهمیت مساله برای عربستان –بزرگترین تولید کننده اوپک - به حدی است  که برخی از منابع از احتمال افزایش تولید نفت عربستان در صورت عدم توافق اوپک برای افزایش تولید هم خبر دادند.

این اخبار سبب شد تا قیمت نفت از قله خود فاصله بگیرد و به کمتر از 94 دلار برسد. اما زمانیکه آژانس اطلاعات انرژی اعلام کرد قیمت بالای نفت به بازار مصرف آسیب وارد کرده است و پیش بینی کرد نفت 90 دلاری سبب می شود تا در سه ماهه پایانی سال جاری تقاضا برای نفت در جهان روزانه 500 هزار بشکه و در سه ماه اول سال آینده میلادی  روزانه300 هزار بشکه تنزل یابد قیمت به یکباره سقوط کرد و به کمتر از 90 دلار رسید.

آمارها نشان می دهد قیمت نفت از ماه اوت تا به حال 42 درصد رشد کرد این در حالیست که نرخ رشد تقاضا در جهان تنها 2/1 درصد بوده است. اما در ماههای اخیر تولید در کشورهای اوپک و غیر اوپکی افزایش داشت. در ماه اکتبر سال جاری عرضه نفت 4/1 میلیون بشکه نفت اضافه شد که این رشد به دلیل افزایش  410 هزار بشکه در روز به ظرفیت تولید اوپک در کنار رشد تولید در کشورهای چین، آذربایجان و روسیه است.

اما مسایل ذکر شده مسایلی است که پیش از این هم سران کشورهای اوپک از آن آگاهی داشتند اگرچه بسیاری خود را در آن دخیل نمی دانستند. وزیر نفت امارات براین باور بود عوامل غیر بازاری و مسایل سیاسی عامل افزایش قیمت نفت است ولی وزیر نفت عربستان ضمن تاکید روی این مساله که اوپک قیمتها را تعیین نمی کند گفت: قیمت نفت در بازار تعیین می شود و اوپک با مداخله در عملکرد بازار – همسو با سیاستهای بازاری- روی قیمت این محصول استراتژیک تاثیر می گذارد.

به هر حال معضلات مبتلا به بازار نفت مشکلاتی بود که تمام کشورهای نفت خیز کم و بیش از آن مطلع بودند و می دانستند که ادامه روند کنونی علاوه بر سمت عرضه روی تقاضا نیز تاثیر منفی به جای می گذارد. پس به چه دلیل قیمت نفت تحت تاثیر این اخبار با چنین سرعتی تنزل یافت؟

بسیاری بر این باورند که مساله هسته ای  ایران عامل اصلی تنزل قیمت نفت است. قیمت بالای نفت به ایران کمک می کند تا بتواند تحریمهای اقتصادی را به سلامت پشت سر بگذارد و برنامه هسته ای خود را پیش ببرد.

ولی آمریکا و دیگر متحدان اروپایی اش که با برنامه صلح آمیز هسته ای ایران مخالف هستند به عربستان بزرگترین تولید کننده اوپکی فشار آوردند تا با مداخله در بازار قیمت را تعدیل کند.کاهش قیمت سبب می شود تا فشارهای اقتصادی آمریکا روی ایران تاثیر گذار تر شود.همین مساله سبب شد تا سازمان اطلاعات انرژی آمریکا درست یک هفته قبل از اجلاس سران اوپک گزارش خود را در مورد آسیب دیدن بازار مصرف در اثر افزایش قیمت ارایه دهد و کشورهای تولید کننده نفت را نیز با خود همراه سازد.

زیرا پیش از این همواره سخن از رکود اقتصادی کشورهای مصرف کننده نفت به خصوص کشور آمریکا بود اما با اعلام گزارش سازمان اطلاعات انرژی اقتصاد کشورهای نفت خیز اوپک نیز در معرض آسیب قرار گرفت و آنها را با سیاستهای آمریکا همراه کرد.

بنابر این انتظار می رود علیرغم مخالفت برخی از سران اوپک عربستان که میزبان اجلاس سران است بتواند طرح افزایش تولید نفت را به تصویب برساند و علاوه بر همراهی با آمریکا زمینه کاهش قیمت نفت را در بازارهای جهانی فراهم آورد.