اوپک کارتل در حال گسترش

با افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی بر شمار متقاضیان پیوستن به بزرگترین کارتل نفتی جهان افزوده می شود. چندی پیش کشور اکوادور که در اواخر قرن گذشته از عضویت اوپک خارج شده بود پس از یک دهه دوری از اوپک تقاضای پیوستن خود به این کارتل را برای دومین بار به دبیر کل سازمان ملل ارایه داد و قرار بر این است که این تقاضا طی جلسات اخیر سران اوپک و وزیران این کشورها بررسی شود.

اما مساله ای که برای اوپک تازگی دارد تقاضای کشور برزیل برای عضویت در این کارتل نفتی است. رئیس جمهور برزیل در روزهای آغازین دهه دوم ماه نوامبر سال جاری پس از اعلام کشف ذخیره ای معادل 5/8 میلیارد بشکه نفت خام و گاز طبیعی گفت:" کشف این ذخیره نفتی برزیل را به سمت اوپک هدایت می کند. "

رئیس جمهور برزیل در مصاحبه ای مطبوعاتی گفت:" در ماههای اخیر قیمت نفت در بازارهای جهانی با سرعت بی سابقه ای رشد کرد و همین مساله سبب شد تا اقتصاد جهانی شرایط تازه ای را تجربه کند.

اضافه شدن تولید برزیل به نفت اوپک سبب می شود تا بازار نفت جهانی اندکی تعدیل شود و قیمت  نفت از قله ای که سالها رسیدن به آن همپای غرق شدن اقتصاد جهانی در بحران همه جانبه بود تنزل یابد."

در صورت پیوستن برزیل به سازمان کشورهای صادر کننده نفت – اوپک – این کشور سومین کشور آمریکای لاتین خواهد بود که به عضویت اوپک درآمده است. در حال حاضر ونزویلا عضو اوپک است و تا ماه آینده اکوادور برای دومین بار به عضویت این سازمان درخواهد آمد.

ونزوئلا  از بزرگترین طرفداران پیوستن برزیل به اوپک است زیرا از نظر سران ونزوئلا حضور سه کشور آمریکای لاتین در اوپک  بر اقتدار این منطقه در بازار نفت و تاثیر آنها روی قیمت این منبع استراتژیک انرژی می افزاید.

با وجود اینکه سران برزیل در سخنرانی های خود بارها تمایل خود را برای عضویت در اوپک ابراز کرده اند ولی تحقق این هدف حداقل تا 5 سال آینده امکان پذیر نخواهد بود.

لویز ایناکیو لولا دو سالوا، رییس جمهور  کشور برزیل در این مورد می گوید:" برای اینکه شرکت نفتی Petroleo Brasileiro SA که شرکت ملی نفت برزیل و یک شرکت دولتی است بتواند فرآیند توسعه این حوزه را به اتمام برساند و نفت موجود در آن را بهره برداری کند حداقل 5 سال زمان لازم است."

گفته می شود سرمایه لازم برای توسعه این حوزه نفتی در فاصله سالهای 2008 تا 2012 میلادی 4/112 میلیارد دلار خواهد بود. این حوزه غنی نفتی که به برزیل امکان می دهد از اواسط دهه آینده روزانه بیشتر از 1 میلیون بشکه نفت خام تولید کند بیشتر از 5 کیلومتر زیر بستر اقیانوس است  و روی آن بیشتر از 2 کیلومتر آب وجود دارد.

وجود این حجم از ذخایر زیر آب سبب شد تا هزینه استخراج آن نسبت به دیگر حوزه ها افزایش چشمگیری داشته باشد. این دومین حوزه غنی نفتی است که طی 20 سال اخیر کشف شده است.

از زمانیکه قیمت نفت در بازارهای جهانی افزایش یافت فعالیتهای اکتشافی برای حوزه های نفتی بیشتر شد. رشد قیمت نفت سبب شد تا اکتشاف نفت صرفه اقتصادی داشته باشد و حتی حوزه های موجود در بسترهای آبی و زیر بسترهای اقیانوسها نیز ارزش فعالیت اکتشافی و استخراجی را داشته باشد.

به هر حال پیوستن برزیل به اوپک برای سازمان کشورهای صادر کننده نفت  پیامد مثبتی دارد. زیرا این حجم از ذخایر سبب می شود تا تولید اوپک ارتقا یابد و نقشی که در سالهای گذشته داشت دوباره تا حدی احیا شود.

این مساله برای اوپک که در سالهای اخیر در مورد قدرتش در کنترل بازار تردید شده بود و این تردیدها در ماههای گذشته بیشتر شد می تواند بسیار سودمند باشد و بر قدرت رقابتش در مقابل کشورهای نفت خیز غیر اوپکی بیفزاید.

در مورد اوپک  دو نظر وجود دارد. برخی عقیده دارند نقش این سازمان در عرصه های بین المللی در حال کمرنگ شدن است. اما برخی دیگر با توجه به رشد قیمت نفت روزهای خوشی را برای این کارتل پیش بینی می کنند.

گذشتن قیمت هر بشکه نفت تولیدی اوپک از مرز 90 دلار آمریکا – قیمتی بی سابقه در تاریخ فعالیت اوپک از سال 1960 میلادی تا به حال- به معنای افزایش درون ریز دلارهای نفتی به اقتصاد کشورهای عضو اوپک است که در صورت سرمایه گذاری این سرمایه ها در صنایع دیگر می تواند آینده ای بسیار روشن را برای اقتصاد  این کشورها رقم بزند.

اما این روزهای روشن در شرایطی ایجاد می شود که بازار دلار نیز با ثبات باشد. تنزل مداوم ارزش دلار آمریکا در برابر دیگر واحدهای پول و گذشتن از کفی که طی سالهای حضور این واحد در عرصه جهانی تجربه کرده بود سبب شد تا درآمدهای نفتی این کشورها پس از تبدیل به واحدهای پول داخلی آنها چندان قابل اتکا نباشد.

همین موضوع سبب شد تا برخی از کشورهای عضو اوپک طرح ایجاد یک سبد ارزی برای مبادله نفت را عنوان کنند. در صورت تصویب این طرح نفت  اوپک نه تنها با واحد دلار بلکه با واحدهای دیگر پول نیز مبادله می شود و این کار آسیب پذیری درآمد اوپک را در برابر دلار تنزل می دهد.

قرار براین است که در جلسات سال جاری اوپک- جلسه سران اوپک و جلسه وزیران اوپک- موضوع ایجاد یک سبد ارزی برای مبادله دلار مورد بحث و بررسی قرار گیرد. نتایج این بررسی ها بعد از اجلاس اوپک به تفصیل ارایه می شود.