دلواپسی‌های صادق زیباکلام

صادق زیباکلام در یادداشتی در شرق نوشت:

من هم «دلواپسی» جدی دارم. نگرانی و دلواپسی من پیرامون کاهش سهم برداشت ایران از حوزه مشترک گاز «پارس جنوبی» است. این حوزه یکی از غنی ترین ذخایر گازی در منطقه خلیج فارس است که حدود 25سال پیش کشف شده و میان ما و قطر مشترک است. قطری ها از همان ابتدا به سرعت دست به کار شدند. ثروت به دست آمده از پارس جنوبی، چهره قطر را ظرف دو دهه گذشته زیر و رو کرده است. ما تا پایان جنگ کار جدی نمی توانستیم انجام دهیم و نخستین اقداماتمان در دوران اصلاحات آغاز شد که منجر به به وجودآمدن «عسلویه» شد اما قطری ها از ما خیلی جلوتر افتادند. مجموعه ای از دلایل سیاسی سبب می شد تا شرکت های مهم غربی که تخصص بالایی در تکنولوژی پیچیده و پرهزینه حفاری و استخراج در کف دریا دارند، خیلی اشتیاقی به کارکردن با ما نداشته باشند اما به هرحال ژاپنی ها، کره ای ها و تاحدودی فرانسوی ها در دوران اصلاحات، حضور جدی پیدا کردند.

اما با بروز مشکلات هسته ای با غرب از اواخر دوران آقای خاتمی و به تدریج جدی شدن تحریم ها در دولت احمدی نژاد، تمامی شرکت های غربی از پارس جنوبی و عسلویه رفتند. با رفتن آنها فعالیت های پارس جنوبی برعهده چینی ها، ترک ها، شرکت های مالزیایی و شرکت های ایرانی قرار گرفت. از این مرحله به بعد بود که فاصله میان ما و قطر به طور منظم افزایش پیدا کرد. سرعت پایین پیشرفت فازها و پروژه های ما در منطقه پارس جنوبی و متقابلا پیشرفت سریع قطری ها باعث شد فاصله میان برداشت ما و آنها از حوزه مشترکمان به طور متناوب، بیشتر و بیشتر شود. سال گذشته برداشت ایران تقریبا اندکی بیش از 50میلیاردمترمکعب بود در حالی که قطری ها سه برابر ما برداشت کردند. ارزش صدمیلیاردمترمکعبی که قطری ها بیش از ما - فقط در سال گذشته- برداشت کردند با احتساب دلار سه هزارتومان و قیمت 400دلار برای هر هزارمترمکعب گاز، بالغ بر 40میلیارددلار می شود یعنی ما سال گذشته به تنهایی 120میلیاردتومان ثروتی را که می توانستیم در پارس جنوبی از آن ملت ایران کنیم، تقدیم قطری ها کردیم!

شاید برای بسیاری از ما، رقم 120هزارمیلیاردتومان خیلی معنا و مفهومی نداشته باشد. جهت اطلاع یادآور شوم که کل بودجه عمرانی کشور در سال 92، اندکی بیش از 37هزارمیلیاردتومان بوده است. بودجه آموزش وپرورش در همین سال، 13هزارمیلیاردتومان و بالاخره کل بودجه بهداشت و درمان و خدمات پزشکی، برای امسال که اضافه هم شده است - به نسبت سال گذشته- 17هزارمیلیاردتومان است. شاید حالا بهتر بتوان درک کرد 120هزارمیلیاردتومان که در پارس جنوبی به واسطه محدودیت ها و مشکلات خارجی صرفا در یک سال نتوانستیم به دست آوریم یعنی چقدر پول؟

جالب است که دوستان «دلواپس» هرگز نگرانی از این دست خسارت ها پیدا نکرده اند.
هرگز نگران این واقعیت نشدند که به واسطه تحریم ها، هزاران شرکت تولیدی بزرگ و کوچک، یا تعطیل شده اند یا در بهترین حالت با کمتر از نصف ظرفیت تولید خود، سرپا هستند. «دلواپس» ها هرگز دلواپس این واقعیت تلخ نشدند که به واسطه محدودیت های اعمال شده برضد کشورمان، کالا، مواداولیه و ماشین آلاتی که وارد کشور می شود حداقل 20 تا 30درصد از قیمت های جهانی گران تر تمام می شوند. دلواپس ها هرگز نگران و دلواپس این واقعیت نشدند که وقتی تولید در ایران حداقل به واسطه مواداولیه و ماشین آلات و ابزار و قطعاتی که استفاده می کنیم 20 تا 30درصد از قیمت های جهانی گران تر تمام شود، چگونه در آن صورت قرار است صادرات ایران در بازارهای جهانی از توان رقابت برخوردار باشد؟

چقدر خوب می شد که دوستان «دلواپس» آماری از تولید کنندگان بخش خصوصی و دولتی می گرفتند که چگونه ظرف دوسال گذشته، عدم دستیابی به قطعات، مواداولیه، ماشین آلات و شاید مهم تر از همه ناتوانی در نقل وانتقالات پولی از طریق سیستم بانکی، آنان را با چه وضعیتی مواجه کرده است. چقدر خوب می شد تا دوستان «دلواپس» سری به چند بیمارستان دولتی و بخصوص در مناطق محروم می زدند تا دریابند که تحریم قطعات و لوازم یدکی چگونه خدمت رسانی را برایشان به حداقل رسانده است.

این واقعیت ها متاسفانه نه در گذشته و نه امروز هیچ گاه باعث «دلواپسی» خانم ها و آقایان «دلواپس» نشد. گویی این ضرروزیان به اقتصاد کشور و رنجی که مردم به واسطه آن می کشند، در کشور دیگری اتفاق می افتد. در بهترین حالت البته از خود رفع تکلیف و مسوولیت کرده و همه مشکلات را سر سوءمدیریت دولت اصولگرای احمدی نژاد ریختند. امروز هم البته با صدایی بلندتر، دولت روحانی را متهم به سوءمدیریت خواهند کرد. اتفاقا یکی از جدی ترین دلواپسی ها، باید دلواپسی درقبال چهره ها و شخصیت ها و جریانات سیاسی باشد که متاسفانه مصالح و منافع ملی را فدای مصالح و منافع باندی و خطی خود می کنند.