مذاکرات رایس و گیتس در مسکو به کجا انجامید؟

هفته گذشته کوندالیزا رایس وزیر خارجه به همراه رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا در سفری غیر منتظره وارد مسکو شده و با مقامات روسیه از جمله رییس جمهوری روسیه دیدار کردند. اگرچه هدف اصلی این سفر بحث درباره طرح استقرار سپر ضد موشکی آمریکا در اروپا بود ولی مسایل دیگر همچون موضوع هسته ای ایران و بحران کوزوو در دستور کار قرار داشت.

مخالفت سرسختانه روسیه با استقرار این سپر ضد موشکی که از ابتدا به طور صریح مطرح شده است و سخنان اخیر پوتین مبنی بر اینکه هیچ شواهدی مبنی بر برنامه تسلیحات هسته ای ایران وجود ندارد به علاوه اختلاف نظر شدید مسکو و واشنگتن در خصوص کوزوو, سفر مقامات آمریکایی به مسکو را از قبل با شکست مواجه ساخته بود.

ملاقات وزرای خارجه و دفاع  با رئیس جمهور روسیه آغازی غیر متعارف داشت. این ملاقات در منزل پوتین در خارج از مسکو برگزار شد و پوتین میهمانان خود را به مدت 40 دقیقه در انتظار نگهداشت.

در ابتدای ملاقات و درحالی که خبرنگاران در محل ملاقات حضور داشتند پوتین از طرح استقرار سپرضد موشکی در لهستان و جمهوری چک به صراحت انتقاد کرد و گفت در صورت اجرایی شدن طرح آمریکا روسیه از معاهده تسلیحات متعارف در اروپا خارج خواهد شد.

مقامات آمریکایی به خصوص رایس که از برخورد پوتین شوکه شده بودند تلاش داشتند تا با طرح پیشنهادات جدید روس ها را درخصوص طرح مزبور با خود همراه کنند. این پیشنهادات شامل دعوت از روسیه به عنوان شریک اصلی در طراحی و اجرای سیستم موشکی برای کل اروپا و معماری دفاع موشکی منطقه ای مشترک بود.

هیات آمریکایی همچنین اعلام کرد آماده است در خصوص تسلیحات متعارف و هسته ای  در"چارچوب استراتزیک" با روس ها وارد بحث و گفتگو شود. پاسخ روس ها تکرار مواضع قبلی شان بود مبنی بر این که باید بحث استقرار10 رهگیر موشک در لهستان و یک سیستم رادار در چک به حالت تعلیق در آید.

لاوروف وزیر خارجه روسیه به خبرنگاران گفت ما و آمریکا اختلاف نظر داریم و نباید آن را پنهان کنیم. اگر دو پایگاه در لهستان و چک تکمیل شود روسیه مجبور است اقداماتی را به انجام رساند تا تهدید علیه خود را خنثی کند.

وی توضیح نداد که نحوه اقدام روسیه چگونه خواهد بود ولی ظاهرا" روس ها تهدید کرده اند که معاهده تسلیحات متعارف در اروپا را نیز به حالت تعلیق در می آورند. به عبارت دیگر معاهدات تسلیحاتی که آمریکا و شوروی سابق سال ها در خصوص آن مذاکره کرده و به توافق رسیده بودند به خطر خواهد افتاد.

در طول مذاکرات آمریکایی ها از حربه قدیمی خود یعنی ترساندن طرف مقابل از جمهوری اسلامی ایران نیز استفاده کردند.

رابرت گیتس گفت روسیه و آمریکا اشتراکات زیادی دارند که یکی از آن ها احساس تهدید در باره توانایی موشکی ایران است.

گفتنی است که وزیر خارجه روسیه در پایان ملاقات مزبور گفت روسیه با اعمال تحریم های یکجانبه علیه ایران مخالف است زیرا اقدام های یکجانبه با تلاش های دسته جمعی ما در تضاد است و از کارایی آن می کاهد.

اشاره لاوروف به تلاش آمریکا و فرانسه برای اعمال تحریم های یکجانبه اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران است که علاوه بر مخالفت روسیه و چین با آن مورد اعتراض برخی از کشورهای اروپایی از جمله آلمان قرار دارد.

البته این که نهایتا روس ها در زمینه همکاری با آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران چگونه عمل خواهند کرد هنوز روشن نیست. سخنگوی وزارت دفاع آمریکا درخصوص مذاکرات مسکو گفت موضع علنی روس ها با موضع آن ها در طول جلسات متفاوت و سازنده تر بود.

چندی پیش نیز به نقل از لاوروف گفته شد که روس ها قبل از سفر پوتین به ایران حاضر به بحث در خصوص قطعنامه جدید تحریم علیه ایران نخواهند بود. شاید به همین دلیل است که قرار است دور بعدی مذاکرات مدیران سیاسی کشورهای 1+5 روز چهارشنبه یعنی پس از پایان اجلاس سران خزر برگزار گردد.

به هر حال مرور زمان نشان خواهد داد که روس ها تا چه حد فشار آمریکا برای استقرار سپر ضد موشکی در اروپا و همچنین تصویب قطعنامه تحریم های جدید علیه جمهوری اسلامی ایران را تحمل خواهند کرد و یا در قبال چه ما به ازایی با آمریکا کنار خواهند آمد.