جنس حمایت برزیل متفاوت است

! وزیران خارجه ترکیه و برزیل روز جمعه ضمن گفتگو درباره برنامه اتمی ایران، خواستار ادامه مذاکرات با این کشور شدند. حمایت برزیل و ترکیه از ادامه مذاکرات و مخالفت انها با اعمال تحریم‌ها علیه ایران در حالی اعلام شده که اعضای گروه ۱+۵ در طول هفته گذشته در دو دیدار جداگانه درباره پیش نویس پیشنهادی امریکا برای تصویب قطعنامه ای جدید علیه ایران در شورای امنیت گفتگو کردند.

گفتاری از دکتر منصور معظمی، سفیر سابق ایران در برزیل و تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی:

تصمیم مسئولین سیاسی برزیل در مورد ایران بیشتر بر نیازهای این کشور در صحنه بین المللی تاکید دارد؛ برزیلی‌ها خود به دنبال بحث غنی سازی هستند و تلاش دارند کاری را که قصد انجام آن را دارند بدون موانع موجود انجام دهند.

در شرایط کنونی موضوع ایران و فرایند غنی سازی در ایران مطرح است. حمالیت برزیل از فعالیت‌های هسته‌ای صلح آمیز ایران فرصتی است برای برزیل که بتواند از یک سو در قبال مساله ایران، مساله خود را حل کرده تا جامعه جهانی مساله‌ای با فعالیت‌های غنی سازی این کشور نداشته باشد و از سوی دیگر یک ژست دیپلماتیک را در قبال موضوع ایران اتخاذ کرده باشند.

در عین حال برزیل به دنبال ایفای نقش در صحنه جهانی است؛ در همین ارتباط شاهدیم که آقای لولا طی یکی دو سال اخیر حرمت‌های بین المللی خود را افزایش داده است. در هیات حاکمه برزیل این تفکر وجود دارد که برزیل باید بر نقش جهانی خود بیفزاید.

این تحلیل درست به نظر نمی‌رسد که موضع گیری برزیل در قبال موضوع هسته‌ای ایران تحت تاثیر یا ناشی از موضع گیری چین یا روسیه باشد، بیشتر مسائل داخلی و نیاز برزیل موجب اتخاذ موضع حمایتی از بحث هسته‌ای ایران شده است.

از سوی دیگر یکی از شعارهای آقای لولا در داخل برزیل، مردم گرایی و توجه و تاکید بیشتر بر خواسته‌های مردم است؛ موضع حمایتی برزیل از فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران این امکان را به هیات حاکمه برزیل می‌دهد که از این موضوع در مسائل داخلی کشور استفاده کرده و نشان دهد که از حقی صلح آمیز در صحنه بین المللی دفاع کرده و آماده است که برای غنی سازی اقدام کند.

مقایسه موضع چین و روسیه با مواضع برزیل

نمی‌توان یک رابطه سیستماتیک میان برخورد چین و روسیه و برخورد برزیل با مساله هسته‌ای ایران برقرار کرد چراکه چین و روسیه منافع بسیار زیادی را در ایران دارند در حالی‌که برزیل در شرایط کنونی از منافع گسترده در ایران برخودار نیست.

چین و روسیه سرمایه گذاری‌های فراوانی برای خود در بحث ایران انجام داده‌اند و تاکنون منافع بسیاری نصیب این دو کشور در ازای حمایت علی الظاهری که در صحنه بین المللی از ایران کرده‌اند، شده است.

معتقدم با این وجود اگر فشارها بر روسیه و چین افزایش یابد، این دو کشور نیز تسلیم خواهند شد اما نوع تسلیم آنها متفاوت‌ از دیگر کشورهاست.

در مقابل برزیل در شرایط فعلی منافع گسترده‌ای در ایران ندارد اما مایل است منافع خود را در ایران افزایش دهد. درست است که تراز تجاری میان دو کشور به نفع برزیل است و اختلاف زیادی میان تراز تجاری دو کشور وجود دارد اما یکی از دلایل برزیل در حمایت از ایران در صحنه بین المللی، جلب نظر مساعد تهران برای افزایش حجم مبادلات تجاری میان دو کشور است.

سفر آقای لولا به ایران در پاسخ به سفر آقای احمدی نژاد به برزیل است، او یک سفر خاورمیانه‌ای را در پیش دارد که در چارچوب آن از لبنان و مصر نیز بازدید خواهد داشت. این سفر به لحاظ دیپلماتیک دارای اهمیت قابل توجهی است.