خروج تحريم سوم از دستور کار شوراى امنيت؟

منابع خبرى در جهان مى گويند که بریتانیا اخیرا پیش نویس طرحی را تنظیم کرده است که براساس آن اگر ایران فعالیت های اتمی خود را در سطح فعلی نگاه دارد و آنها را گسترش ندهد، سازمان ملل روند گسترش تحریم ها را متوقف خواهد کرد. این طرح هم اکنون میان پنج عضو دائمی شورای امنیت و آلمان توزیع می شود.

خبرگزاری رويترز به نقل از يک ديپلمات ارشد اما بى نام اروپايى در این مورد گزارش داده  که اين مرحله مقدماتی برای آغاز مذاکرات خواهد بود هرچند تعليق غنی سازی از سوی ايران ضروری است.

اين ديپلمات اروپايی گفت تعليق غنی سازی به مثابه آتش بسی برای گفت وگو های «صلح» است. او افزود آنچه ما در اينجا درباره آن سخن می گوييم کنار گذاشتن شرط تعليق غنی سازی اورانيوم نيست، بلکه می‌خواهيم با اين ابتکار عمل به هدف نهايی، که همانا تعليق غنی سازی اورانيوم از سوی ايران است، دست يابيم.

در حال حاضر موضع رسمی آمریکا و متحدان آن بریتانیا، فرانسه و آلمان درحال تعليق کامل غنی سازی اورانیوم است.

براساس درخواست‌های فعلی شورای امنیت ایران نه فقط باید غنی سازی را متوقف کند، بلکه باید از ساخت تجهیزات بیشتر و بازفرآوری مواد اتمی (reprocessing) نیز خودداری کند.

به گفته دیپلمات‌ها چنین ایده ای ابتدا پیشتر در ماه ‍ ‍‍ژوئن میان بریتانیا، فرانسه و آلمان به عنوان راهی برای برون رفت از بن بست در مذاکرات قدرت ها با ایران به بحث گذاشته شده بود که اکنون شکل جدی تری به خود گرفته است.

کاندولیزا رایس، وزیر خارجه آمریکا، همان زمان هرگونه پذیرش بخشی از غنی سازی در ایران را رد کرده و گفته بود که درخواست های کشورش و سایر کشورهای شورای امنیت از ایران تغییری نکرده و همانا توقف کامل است.

دیپلمات ها روز جمعه گفتند که هدف طرح تازه کشاندن ایران به میز مذاکرات است اما مقصود نهایی همچنان تعلیق (غنی سازی) در بلندمدت است.

طى روزهاى اخير اخبار خوشايندى درباره احتمال خروج طرفين از بن بست و يافتن راه حلى دوجانبه درباره برنامه اتمى ايران به گوش مى رسد.

على لاريجانى دبير شوراى عالى امنيت ملى و مسوول پرونده اتمى ایران اخیرا پس از ديدار با مدير کل آژانس بين المللى انرژى اتمى گفته که تهران در جهت رفع ابهامات باقی مانده در مورد برنامه اتمی حرکت خواهد کرد

علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، اخيرا از آژانس بین المللی انرژی اتمی دعوت کرد هیاتی را برای برنامه ریزی مذاکراتی در جهت رفع شبهات آژانس به ایران اعزام کند.

اين تحول حاصل گفتگوهای آقايان على لاریجانی و خاویر سولانا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا است.

هدف گفتگوهای سرپرست مذاکرات اتمی ایران با سولانا فراهم کردن تفاهم و مصالح لازم برای آغاز مذاکرات رسمی میان ایران و قدرت هاست که نزدیک به دو سال قبل قطع شده بود.

بنابه گزارش ها طرح مورد بحث کنونی میان قدرت ها از همان طرحی سرچشمه می گیرد که سوئیس اوایل سال جاری در گفتگو با مقام های ایرانی پیش کشیده بود و نسخه تکامل یافته همان طرح است.

در ماه فوریه گزارش شد که طرح سوئیس شامل استفاده از گاز خنثی به جای هگزافلوراید اورانیوم در سانتریفوژهای ایرانی یا به کار گیری آن ها در خلاء در طول مذاکرات با ایران است. به این ترتیب فعالیت سانتریفوژها برای رضایت ایران ادامه می یابد و در عین حال غنی سازی اورانیوم نیز برای جلب اعتماد غرب برای مدتی صورت نمی گیرد.

بررسی این طرح به معنی قوت گرفتن تدریجی دیدگاهی است که محمد البرادعی، مدیر کل آژانس انرژى اتمی، مشوق آن بوده و قبلا با واکنش خشم آلود آمریکا و متحدان غربی اش و ژاپن روبرو شده بود.

محمد البرادعی در ماه مه در مصاحبه‌ای با نیویورک تایمز اشاره کرد که ممکن است دیگر وقت جلوگیری کامل از برنامه غنی سازی اورانیوم ایران گذشته باشد. وی این ایده را مطرح کرد که شاید باید به ایران اجازه داده شود برخی بخش های غنی سازی اورانیوم را حفظ کند.

آقاى البرادعی تنها دو هفته بعد از آن در گزارشی رسمی به شورای امنيت نوشت که آژانس دریافته ایران اخیرا بیش از 1300 سانتریفوژ را برای غنی سازی فعال کرده و درحال کار برای ساختن و راه اندازی نزدیک به هزار سانتریفوژ دیگر است.

ايده احتمالى پذيرش غنى سازى اورانيوم در ايران هنگامى قوت بيشتر مى گيرد که دبیر کل سازمان ملل متحد از آمریکا و شرکای اروپایی‌اش خواست تا تلاش برای تصویب تحریم‌های شدیدتر علیه ایران را در شرایط کنونی متوقف سازند. به گفته آقاى بان کى مون این امر باعث خواهد شد تا احتمال موفقیت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای آگاهی از گذشته برنامه هسته‌ای ایران بیشتر شود.

آقاى بان اعتقاد دارد که موضوع پرونده هسته‌ای ایران باید از طریق مذاکرات سیاسی حل و فصل شود و گفتگو باید راهکار اصلی تلقی شود.

منابع دیپلماتیک غرب اعلام کرده‌اند که بررسی پرونده هسته‌ای ایران در شورای امنیت سازمان ملل و آغاز رایزنی‌های رسمی شورای امنیت برای تصویب سومین قطعنامه تحریم ایران تا مشخص شدن نتایج دور جدید مذاکرات لاریجانی و سولانا به تاخیر افتاده است.

در حالی که سخنگوی کاخ‌سفید و وزارت خارجه آمریکا و همچنین رئیس‌ دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل متحد هفته گذشته اعلام کرده بودند که نشست شورای امنیت برای تصویب قطعنامه جدید تحریم ایران حداکثر تا دو هفته آینده تشکیل خواهد شد، معاون سفير بریتانیا در شوراى امنيت گفته که این جلسه به دلیل مذاکرات تازه آقايان لاریجانی و سولانا حداقل تا اوایل ماه سپتامبر (شهريور) به تعویق افتاده است.