راه دشوار اتحادیه اروپا در مسیر اجرای طرح حذف تدریجی گاز روسیه

اتحادیه اروپا در مسیر اجرای طرح حذف تدریجی گاز روسیه که اخیرا درباره آن برنامه ریزی کرده است با مشکلات و چالش‌های فراوانی روبرو خواهد بود.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روزنامه برلینر سایتونگ در مطلبی به راه دشوار و پر فراز و نشیب اتحادیه اروپا برای اجرای طرح حذف تدریجی گاز روسیه پرداخته و نوشت: در حالی که صربستان از طریق ترک‌استریم همچنان خود را با گاز روسیه تأمین می‌کند، مجارستان نقش خود را به عنوان یک هاب مرکزی گاز در منطقه گسترش می‌دهد. به این ترتیب برای اتحادیه اروپا، حذف تدریجی گاز روسیه پیچیده‌تر می‌شود.

به گزارش این روزنامه، تمدید قرارداد گاز صربستان با روسیه که اخیرا انجام شد تنها بخشی از یک تغییر بزرگتر در چشم‌انداز انرژی اروپا است. در قلب این سازماندهی مجدد، مجارستان قرار دارد که به طور فزاینده‌ای خود را به عنوان یک قطب ضروری بین منابع روسیه و بازار واحد اتحادیه اروپا قرار می‌دهد و با انجام این کار، عمداً ساختارهایی را ایجاد می‌کند که بروکسل کنترل کمی بر آنها دارد.

در این میان شرکت حمل و نقل ساوت استریم، اپراتور بخش فراساحلی ترک‌استریم، در حال انتقال دفتر مرکزی خود از هلند به مجارستان است. این اقدام پس از آن صورت می‌گیرد که دادگاهی در آمستردام به درخواست یک شرکت انرژی اوکراینی، دارایی‌های این شرکت را به طور موقت مسدود کرده بود. این اقدام، این زیرساخت‌ها را به یک حوزه قضایی مطلوب سیاسی - خارج از دسترس دادگاه‌های غربی - منتقل می‌کند.

پیتر سیارتو، وزیر امور خارجه مجارستان، صراحتاً از این تصمیم استقبال کرده و اظهار داشته که کار این اپراتور خط لوله تحت تأثیر تحریم‌ها قرار نخواهد گرفت.

به گفته وی این اقدام نشان می‌دهد که بوداپست چگونه به طور فعال در حال ایجاد ساختارهایی است که زیرساخت‌های انرژی روسیه را در برابر اقدامات غرب مقاوم‌تر می‌کند. وی افزود: پیام ما به بروکسل این است که مجارستان از دخالت‌ها محافظت می‌کند و از این به عنوان اهرمی در برابر فشار عمومی استفاده می‌کند.

در این میان قدرت واقعی مجارستان نه در مصرف گاز روسیه، بلکه در جایگاه آن در این سیستم نهفته است. این کشور دارای تأسیسات بزرگ ذخیره‌سازی گاز، خطوط لوله کلیدی متصل به بالکان و اروپای مرکزی است و نقش محوری در تجارت ترانزیت ایفا می‌کند.

این امر مجارستان را به یک مرکز سیاست انرژی بین عرضه گاز روسیه از طریق ترک‌استریم، مشتریان غیر اتحادیه اروپا مانند صربستان و بازار داخلی تنظیم‌شده اتحادیه اروپا تبدیل می‌کند.

شرکت مشترک Serbhungas که در سال 2023 توسط شرکت مجارستانی MVM و شرکت صربستانی Srbijagas تأسیس شد، گامی دیگر به سوی ادغام بازارهای انرژی است. تقریباً 100 درصد گاز مورد نیاز مجارستان اکنون از طریق صربستان ترانزیت می‌شود. بوداپست همچنین در حال گسترش فعالیت خود در بخش انرژی صربستان و پیشبرد پروژه‌های مشترک انتقال برق است.

ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان از جمله منتقدان سرسخت حذف گاز روسیه است. از آنجایی که تحریم‌های انرژی اتحادیه اروپا نیاز به اتفاق آرا دارد، این مسئله دوره‌های انتقالی، معافیت‌ها و قدرت چانه‌زنی سیاسی را به بوداپست اعطا می‌کند. در این شرایط مجارستان نیازی به پیروزی ندارد و تنها ایجاد تاخیر برایش کافی است.

حذف کامل گاز خط لوله روسیه از نوامبر 2027 توسط اتحادیه اروپا، مستلزم آن است که مجارستان، اسلواکی و اتریش به طور کامل از مقررات پیروی کرده و به جایگزین‌ها روی آورند. این امر به چند دلیل غیرواقعی به نظر می‌رسد از جمله اینکه زیرساخت‌های LNG در اروپای مرکزی به اندازه کافی توسعه نیافته است، قیمت جایگزین‌هایی مانند گاز نروژ یا تحویل از کریدور گاز جنوبی از طریق آذربایجان به طور قابل توجهی بالاتر است و هزینه‌های سیاسی برای دولت‌ها قابل توجه خواهد بود.

تحلیلگران چندین سناریوی احتمالی را برای حل این مشکل در نظر می‌گیرند.

یکی از این سناریوها این است که در کریدور موسوم به صربستان-مجارستان، گاز روسیه از طریق ترک‌استریم به جریان خود ادامه خواهد داد، اما رسماً در کشورهای غیر اتحادیه اروپا مانند صربستان، بوسنی یا مقدونیه شمالی خاتمه خواهد یافت. در این شرایط مجارستان بدون دریافت رسمی گاز، به عنوان یک مرکز فنی - با تأسیسات ذخیره‌سازی و اتصالات - عمل خواهد کرد. فشار بر قیمت‌های اتحادیه اروپا کاهش می‌یابد، وضعیت عرضه تسهیل می‌شود و قدرت مذاکره بوداپست افزایش می‌یابد.

احتمال دیگر در حوزه‌های خاکستری قانونی نهفته است. در این شرایط سوآپ گاز، نقاط تجاری مجازی یا معاملات کوتاه‌مدت بازار لحظه‌ای می‌تواند به صربستان اجازه دهد گاز روسیه را خریداری کند و گاز را از منابع دیگر دوباره بفروشد.

علاوه بر این، شوک‌های خارجی - مانند زمستان سرد، بازارهای LNG تحت فشار به دلیل تقاضای آسیا یا ناآرامی‌های اجتماعی - می‌تواند منجر به مذاکرات مجدد و بی‌سروصدا شود. سازوکارهای اضطراری فنی می‌توانند بازگشت موقت گاز روسیه را بدون اعلام عمومی این موضوع امکان‌پذیر کنند.

در این میان وضعیت صربستان به عنوان مصرف‌کننده نهایی رسمی گاز روسیه در خارج از اتحادیه اروپا برای بوداپست سودمند است. رابطه حساس سیاسی با روسیه از نظر جغرافیایی برون‌سپاری شده است، در حالی که تأثیر تثبیت‌کننده آن بر قیمت‌ها و عرضه حتی در داخل اتحادیه اروپا نیز قابل توجه است. مجارستان این اتصال را بدون استفاده رسمی از آن، باز نگه می‌دارد.

در این صورت برای بلگراد، انرژی به یک ابزار چانه‌زنی ژئوپلیتیکی تبدیل می‌شود. به این ترتیب صربستان در مواجهه با تحریم‌های اروپایی، حمایت مجارستان را جلب می‌کند، در حالی که بوداپست در حال تثبیت دسترسی خود به منابع و دور زدن محدودیت‌های بروکسل است.

برای آلمان و اتحادیه اروپا، این تحول پیامدهای متفاوتی دارد. از یک سو، جریان گاز در امتداد حاشیه جنوب شرقی اروپا تأثیر کاهشی بر قیمت دارد - تأثیری که بازار عمده‌فروشی آلمان نیز از آن سود می‌برد. از سوی دیگر، تغییر مسیر تحویل گاز روسیه به کشورهای غیر اتحادیه اروپا، هدف سیاسی یک تغییر آشکار در سیاست انرژی را تضعیف می‌کند.

به این ترتیب این وابستگی از بین نمی‌رود، بلکه به صورت نهادی برون‌سپاری می‌شود. برای بروکسل، این امر اجرای یک سیاست یکپارچه انرژی و تحریم‌ها را به طور قابل توجهی پیچیده می‌کند.

به گفته کارشناسان انرژی، در این شرایط انتظار نمی‌رود گاز روسیه در سال 2027 در اتحادیه اروپا ناپدید شود - بلکه کمتر به چشم خواهد آمد، گران‌تر خواهد شد، از نظر سیاسی برون‌سپاری می‌شود و از نظر قانونی چندپاره می‌شود.