جدال در کریدور تریلیون یورویی؛ دیپلمات‌های ایرانی مسیر رقیب را تقویت می‌کنند؟
در حالی‌که عبور کریدور یک تریلیون یورویی شرق به غرب از ایران در انتظار هموارسازی قوانین است، مواضع اخیر مقامات ایرانی در مسئله ارمنستان و آذربایجان، کریدور رقیب ایران از مسیر ترکیه را تقویت می‌کند.
داد و ستد چین با اروپا در قالب کریدور شرق به غرب بازاری به ارزش سالانه 965 میلیارد یورویی معادل 15 برابر بودجه کل ایران است.
موسسه تحقیقاتی فارن پالسی آمریکا، درگیری ارمنستان و آذربایجان را مانع شکل‌گیری یکی از مسیرهای ارتباطی چین به اروپا از راه ترکیه، موسوم به کریدور میانی می‌داند. کریدوری که یکی از رقبای اصلی مسیر ایران در محور شرق به غرب است.
این در حالیست که طرح چهارراه صلح با هدف اتمام درگیری میان ارمنستان و آذربایجان 90 روز پیش، روی میز آمد و وزیر امور خارجه ایران در باره آن گفت که «از ابتکار چهارراه صلح استقبال می‌کنیم.»
کریدور شرق به غرب هم اکنون شامل 4 گزینه رقیب می‌شود. مسیر نخست از روسیه می‌گذرد، مسیر دوم همان کریدور میانی است که چین را از طریق، قزاقستان، دریای خزر، آذربایجان و ترکیه به اروپا می‌رساند. مسیر سوم، راهی است که شامل کشورهای ترکمنستان، ازبکستان و ایران است؛ مسیر چهارم هم کریدور بحری شامل هند، امارات، عربستان و رژیم صهیونیستی می‌شود.
این مسیرها در حالی رقیب هم هستند که کارشناس ارشد سیاست خارجی فلیکس چانگ می‌گوید که «مسیر عبوری از ایران امن‌ترین، سریع‌ترین و بهترین گزینه کریدور شرق به غرب است.»
کنش دیپلماتیک در نظام در حال تغییر جهانی، وارد مختصات جدیدی شده و پارامترهای تصمیم‌گیری فراتر از حفظ مرزها و ایجاد صلح میان ملت‌هاست.
کارشناس امور بین‌الملل سعید میرشاهی با اشاره به استقبال ایران از ابتکار چهارراه صلح میان آذربایجان و ارمنستان معتقد است که تحقق صلح پایدار در قفقاز جنوبی بدون دخالت قدرت‌های خارجی و از طریق ضامن‌های منطقه‌ای در کنار عدم تغییر مرزها منافع سرشاری برای همه طرف‌ها دارد.
در مقابل، کارشناس دیپلماسی اقتصادی محمد پورحمید می‌گوید که شکل‌گیری کریدور میانی یک گام در جهت تضعیف ایران از کریدور شرق به غرب است، این مسئله صرفا به معنای محرومیت ایران از مزایای قرارگیری در کریدور شرق به غرب نیست، بلکه می‌تواند سرعتگیر توسعه ایران باشد.
در شرایطی که ایران، ازبکستان و ترکمنستان می‌توانند مقدمات شکل‌گیری کریدور شرق به غرب از مسیر کشورهای خود را فراهم و از این طریق توان سیاسی و اقتصادی خود را تقویت کنند، صلح میان ارمنستان و آذربایجان در کنار حفظ مرز این بار در معادله‌ای در زمین بازی ایران به عنوان دستاورد جانبی بدست خواهد آمد.
این مسئله نیازمند کنش دیپلماتیک با دید بازتر میان ایران، ترکمنستان و ازبکستان در کنار ارسال سیگنال به چین به منظور پشتیبانی از این کریدور است.
نظر شما :