آزادی جاسوسان آمریکایی؛ چرا واشنگتن تن به مبادله داد؟

به گزارش ایسنا، مذاکرات برای تبادل زندانیان بین تهران و واشنگتن و همچنین آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی، موضوعی است که  بین ایران و آمریکا در طول ۲ سال گذشته و جدا از روند مذاکرات رفع تحریم با وساطت برخی از کشورهای منطقه از جمله عمان و قطر در جریان بوده است و حتی در مقطعی بر اساس آنچه که «حسین امیرعبداللهیان»  وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در اردیبهشت ماه سال جاری اعلام کرد، صورت جلسه‌ای بین ایران  و نماینده آمریکا «که یک دیپلمات خانم انگلیسی بوده» در این ارتباط امضا شد اما به دلیل برخی ملاحظات طرف آمریکایی، ماه‌ها اجرای این صورت جلسه به تعویق افتاد.

بالاخره شب گذشته و در حالی که این روزها مجددا بحث تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا و آزادسازی بخشی از داریی‌های ایران در صد خبرها قرار گرفته بود و وزیر امور خارجه ایران در روز سه شنبه در جمع  خبرنگاران در حاشیه نشست درباره بریکس در تهران اعلام کرده بود که تهران بر اساس نگاه انسانی خود به موضوع تبادل زندانیان هیچ پیش‌شرطی برای این موضوع ندارد، عدد زندانی‌ها مهم نیستند و مانعی هم در این ارتباط نیست، اعلام شد که دو کشور در ارتباط با این موضوع به توافق رسیده‌اند.

شب گذشته در ابتدا رسانه‌های آمریکایی اقدام به خبررسانی در مورد توافق اخیر ایران و امریکا کردند، چنان‌که روزنامه نیویورک‌تایمز در مطلبی  به نقل از منابع خود اعلام کرد مطابق با توافق حاصله میان ایران و آمریکا، پنج زندانی آمریکایی که به جرم جاسوسی در ایران به حبس محکوم شده بودند، در ازای آزادی چند زندانی ایرانی و دسترسی تهران به ۶ میلیارد دلار برای اهداف بشردوستانه، اجازه ترک ایران را پیدا خواهند کرد.

 این روزنامه نوشت: مراد طاهباز، سیامک نمازی و عماد شرقی از جمله زندانیان آزاد شده توسط ایران هستند و  نام ۲ زندانی آزاد شده دیگر ذکر نشده است. سه زندانی نام‌برده و یکی از ۲ زندانی ناشناس در روز پنج‌شنبه از زندان اوین به هتلی در تهران منتقل شده‌اند، آن‌ها قرار است چندین هفته در این هتل بماند تا ایران به آن‌ها اجازه خروج از کشور را بدهد.

سیامک نمازی در سال ۱۳۹۵ به جرم جاسوسی و همکاری با دولت آمریکا، عماد شرقی در سال ۱۳۹۹ به جرم جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات نظامی و مراد طاهباز در سال ۱۳۹۸ به جرم جاسوسی از مراکز حساس نظامی در پوشش محیط زیستی، هر کدام به ۱۰ سال حبس محکوم شده بودند. با توجه به تخلیه اطلاعاتی این جاسوس‌ها و اینکه عملا مهره‌های سوخته به حساب می‌آیند، اما آمریکایی‌ها برای تبادل آن‌ها حاضر به پذیرش شرایط ایران شده‌اند.

«آدرین واتسون» سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا در یک موضع گیری رسانه‌ای، گزارش منتشر شده توسط روزنامه نیویورک‌تایمز را تایید و اعلام کرد که ۵ جاسوس آمریکایی در ایران از زندان آزاد شده‌اند و اکنون در حصر خانگی به سر می‌برند.

در ادامه اظهارنظر رسانه‌ها و مقامات آمریکایی در مورد این توافق که بنا به گفته مقامات ایرانی امکان تحقق آن خیلی زودتر از این وجود داشت و آمریکایی در این مدت تلاش داشتند که این موضوع را با مذاکرات احیای برجام و برخی از تحولات داخلی ایران طی ماه‌های گذشته گره بزنند، ولی با توجه به عدم موفقیت در این زمینه، بالاخره تن به انجام این توافق دادند.

نمایندگی ایران در سازمان ملل نیز روز پنج‌شنبه در رابطه با اخبار منتشر شده به شبکه خبری سی‌بی‌اس آمریکا اعلام کرد: به عنوان بخشی از توافق همکاری بشردوستانه که با میانجی‌گری یک دولت ثالث حاصل شده است، ایران و آمریکا پذیرفته‌اند که متقابلا پنج زندانی را آزاد و آن‌ها عفو کنند. جا به جایی امروز آن‌ها گام ابتدایی حائز اهمیتی در جهت اجرای توافق است.

همچنین «نور نیوز» رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران پنج‌شنبه شب در صفحه خود در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر) نوشت: جمهوری اسلامی ایران ماه‌هاست که به‌دلایل بشردوستانه، گفت‌وگوهای غیرمستقیم برای تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا را آغاز کرد. این مذاکرات با رویکرد سیاسی آمریکا و گره زدن موضوعات غیر مرتبط بسیار طولانی شد اما اکنون شرایط در حال تغییر است.

«علی باقری» معاون سیاسی وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی که این روزها برای انجام دور جدید گفت‌وگوی  های سیاسی بین ایران و برزیل در این کشور آمریکای لاتین به سر می‌برد و احتمالا از مطلع‌ترین افراد در وزارت خارجه ایران در مورد جزییات توافق انجام شده است و به نظر می رسد سفر هفته پیش او به عمان نیز بی‌ارتباط با این موضوع نبوده است در یک موضع‌گیری در این ارتباط نوشت: فرایند آزادسازی چند میلیارد دلار از دارایی‌های ایران که چند سال است به‌طور غیرقانونی توسط آمریکا توقیف شده، آغاز شد. ایران تضمین‌ لازم برای پایبندی آمریکا به تعهدات خود را دریافت کرده‌است. آزادی چند ایرانی که به‌طور غیرقانونی در آمریکا بازداشت شده بودند در این چارچوب است.

البته برخی از فعالان فضای مجازی بعد از این اظهارنظر باقری مبنی بر این‌که «ایران تضمین‌ لازم برای پایبندی آمریکا به تعهدات خود را دریافت کرده‌است» این پرسش را مطرح کردند که «آیا اساسا می‌شود در این ارتباط از تعهد آمریکا سخن گفت؟» که عده‌ای نیز در پاسخ به پرسش مطرح شده معتقد بودند احتمالا منظور باقری از تعهد این است که ایران تا  زمانی که آمریکا به تعهد خود در مورد آزادسازی داریی‌های ایران عمل نکند و پول‌های آزاد شده به حساب‌های مدنظر ایران واریز نشود، تبادل صورت نخواهد گرفت.

در این راستا، «محمد جمشیدی» معاون سیاسی رئیس‌جمهور اعلام کرده است تا زمان انتقال کامل پول‌ها، زندانیان مدنظر آمریکا همچنان در ایران باقی می‌مانند.

سفر اخیر باقری به عمان

به گزارش ایسنا از شب گذشته تاکنون در مورد میزان پول‌های آزاد شده ایران و نحوه دسترسی ایران به منابع آزادشده روایت‌های متفاوت و بعضا متناقضی مطرح شده است. برخی از رسانه‌های خبری، رقم آزاد شده را حدود  ۶ میلیارد دلار اعلام کرده‌اند و این آزادسازی را فقط مربوط به پول‌های بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی می دانند.

این در حالی است که شب گذشته خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران در یک خبر مدعی شد که رقم آزاد شده حدود ۱۰ میلیارد دلار است و علاوه بر کره جنوبی، ‌مقدار قابل توجهی از وجوه ایران در بانک TBI عراق نیز آزاد خواهد شد و فرآیند آزادسازی مبلغ دیگری از وجوه ایران در یکی از بانک‌های اروپایی نیز آغاز شده است. به نظر می رسد موضوع ذکر شده در خبرگزاری دولت در ارتباط با  آزادی ‌مقدار قابل توجهی از وجوه ایران در بانک TBI عراق، به خبرمنتشر شده در ۲ هفته پیش باز می‌گردد که مقامات امریکایی اعلام کرده‌اند که کاخ سفید موافقت کرده که بخشی از پول‌های بلوکه‌شده ایران در بانک‌های عراق به عمان منتقل شود.

 در حالی‌که رسانه‌ها و مقامات آمریکا مدعی هستند ایران به صورت مستقیم به وجوه آزاد شده دسترسی ندارد و صرفا می‌تواند سفارش غذا، دارو و تعداد محدودی تجهیزات پزشکی را به بانکی که این پول در قطر به آن وازیر می‌شود ارائه کند و بانک مورد اشاره در دوحه هزینه کالا را پرداخت می‌کند و شرکت‌های قطری آن‌ها را به ایران تحویل می دهند، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پنچ‌شنبه شب در بیانیه خود با رد این ادعاها، تاکید کرد نحوه بهره‌برداری از منابع و دارایی‌های مالی رفع توقیف شده در اختیار جمهوری اسلامی ایران بوده و این منابع برای نیازهای مختلف کشور حسب تشخیص مراجع ذی‌صلاح هزینه خواهد شد.

همچنین «محمد مرندی» از افراد نزدیک به تیم مذاکره‌کننده ایران نیز در توییتی در پاسخ به ادعاهای «باربارا اسلاوین» تحلیل‌گر آمریکایی که چنین ادعایی را تکرار کرده بود، نوشت : این ادعایی نادرست است که توسط افراد ناخرسند ساخته شده است. ایران به دارایی‌های آزاد شده خود دسترسی مستقیم و کامل خواهد داشت؛ شرکت‌های قطری نقشی نخواهند داشت، بانک‌های ایران کنترل کامل خواهند داشت و می‌توانند بدون محدودیت کالا و خدمات خریداری کنند.

مرندی: ایران به دارایی‌های خود دسترسی مستقیم و کامل خواهد داشت

به گزارش ایسنا در حالی که از شب گذشته اظهار نظرهای مختلفی از سوی مقام‌ها و رسانه‌های ایرانی و آمریکایی در ارتباط به توافق صورت گرفته منتشر شده است، امروز (جمعه) نیز وزارت امور خارجه کره جنوبی که طی سال های گذشته اقدام به راهزنی از اموال ملت ایران کرده است و به بهانه تحریم‌های آمریکا از پرداخت مطالبات ایران سرباز زده است و به تازگی ایران نیز موضوع شکایت از این کشور را به خاطر این بدعهدی در دستورکار خود قرار داده است در یک موضع‌گیری عجیب اعلام کرد که هیچ اطلاعاتی در رابطه با گزارش‌های رسانه‌ها مبنی بر اینکه تهران پنج جاسوس آمریکایی را به عنوان بخشی از قراردادی آزاد کرده است که بر اساس آن ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران در کره جنوبی آزاد می‌شود، ندارد.

سئول البته گفته است: دولت ما در حال رایزنی نزدیک با کشورهای درگیر، شامل ایالات متحده و ایران برای حل موضوع وجوه مسدود شده ایران بوده و امیدوار است که این موضوع به صورت دوستانه حل شود.

 بر اساس آنچه برخی از رسانه‌های آمریکایی از منایع خود خود اعلام کرده‌اند، احتمالا اجرای کامل این توافق چند هفته‌ای طول خواهد کشید و تا اواسط سپتامبر (شهریور-مهر) این موضوع اجرایی و عمیلیاتی می‌شود.

البته جمهوری‌خواهان آمریکا نیز بیکار ننشسته‌اند و از شب گذشته دولت بایدن را زیر انتقادهای تند و تیز خود گرفته‌اند. «مایک پامپئو» وزیر خارجه پیشین آمریکا نوشت که آزاد کردن ۶ میلیارد دلار برای اینکه «پنج آمریکایی بتوانند به نوع دیگری از زندان بروند، توافق افتضاحی است». «مایک پنس» معاون رئیس‌جمهور پیشین آمریکا نیز با استقبال از آزادی جاسوسان آمریکایی بازداشت شده در ایران، اما مدعی شد «بایدن بزرگ‌ترین باج تاریخ آمریکا را به ایران داده است».

با این حال، به نظر می‌رسد اجرای دقیق و کامل این توافق که همواره سیاست اعلامی تهران درباره اهداف بشردوستانه آن بوده، خارج از روند مذاکرات رفع تحریم‌ها انجام و آمریکا هم ناچار به پذیرش آن شده، می‌تواند تسهیل‌کننده مذاکرات رفع تحریم‌ها هم باشد؛ مذاکراتی که ایران برای جمع‌بندی آن دارای آمادگی است و این آمریکایی‌ها هستند که به نظر می‌رسد هنوز از اراده سیاسی لازم در این زمینه برخوردار نیستند. البته با حصول این توافق به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها متوجه شده‌اند که نمی‌توانند وقت‌کشی در مذاکرات رفع تحریم‌ها را به تحولات داخلی ایران گره بزنند.

مقام‌های جمهوری اسلامی ایران نیز اعلام کرده‌اند برخلاف دوره گذشته، کشور معطل مذاکره و یا احیای برجام نیست و این موضوع هم‌راستا با خنثی‌سازی تحریم‌ها در جریان است.

«سید ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی خود در شامگاه سی‌ام خرداد ماه گفت: ما رفع تحریم‌ها را دنبال می‌کنیم اما خنثی‌سازی آن را هم دنبال می‌کنیم و مهم‌تر از همه این‌ها به این فکر می‌کنیم که کشور به حدی قدرتمند شود که اساساً از تکانه‌هایی مثل تحریم هیچ تکانی نخورد.

انتهای پیام

‌