ترکیه به دنبال تقویت روابط خود با امارات و عربستان
"انگیزه اصلی آنکارا از گرایش به سمت ابوظبی و ریاض، نیاز به احیای اقتصادش در سایه رقابت میان عربستان و امارات است، البته ابوظبی از میزان برتری اقتصاد عربستان بر اقتصاد خود باخبر بوده و به دنبال رقابت اقتصادی با عربستان نیست و تنها می‌خواهد به عنوان مرکز مدیریت فعالیت‌های تجاری در منطقه باقی بماند."
به گزارش ایسنا، شبکه خبری المیادین در گزارشی نوشته است: با کاهش ۱۸.۵ درصدی ارزش لیره و بالا رفتن قیمت دلار از ۲۶ لیره و یورو از ۲۸ لیره، اکنون اولویت رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نجات اقتصاد فروپاشیده کشورش است، مشکل اصلی امروز ترکیه اقتصاد آن و هزینه‌های معیشتی است که قطعا بر انتخابات داخلی سال ۲۰۲۴ تاثیر خواهد گذاشت. بر اساس اعلام اتاق تجارت استانبول، تورم سالانه در این کشور به ۱۰۸ درصد رسیده و پس از آنکه افق‌های بهبود روابط با غرب تیره و تار شد، تیم اقتصادی جدید اردوغان در تلاش است تورم را کاهش دهد و به همین منظور به کشورهای حوزه خلیج فارس روی آورده است.
اردوغان نیز برای مدیریت شرایط و توافق درباره آغاز سرمایه‌گذاری‌هایی بالغ بر ۲۵ میلیارد دلار به امارات سفر خواهد کرد. امروز زبان اقتصاد و سرمایه‌گذاری‌ها شاخصه روابط میان آنکارا و ابوظبی است، جودت یلماز، معاون اردوغان دو هفته قبل به امارات سفر کرد و محمد شیمشک، وزیر خزانه‌داری ترکیه که نتوانست از غرب وام بگیرد، مسؤول است از طریق این وزارتخانه هماهنگی‌ها را با امارات انجام دهد، او ابعاد فنی توافقنامه‌ها با امارات را تا حد زیادی پیش برده و در حال حاضر هیات‌های دو کشور با یکدیگر همکاری دارند و تنها منتظر هستند که اردوغان با هیاتی از آنکارا وارد امارات شود.
محمد بن زاید آل نهیان، رئیس امارات اولین رهبر عربی بود که پس از پیروزی اردوغان به ترکیه سفر کرد، هدف او از این سفر امضای چند توافقنامه به ویژه در حوزه انرژی، صنایع دفاعی و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت از جمله تامین مالی انرژی‌های تجدیدپذیر و حمل‌ونقل (بنادر، فرودگاه‌ها و زیرساخت‌ها) و بازسازی‌ها در مناطق زلزله‌زده بود.
در مقایسه با روند سیاسی سابق، اکنون اقتصاد تا حدود زیادی بر اوضاع حاکم است، پس از آنکه امارات به وام‌دهنده اصلی بانک‌های ترکیه تبدیل شد، اردوغان برای جذب سرمایه‌ها و دریافت حمایت مالی روی ابوظبی و کشورهای حوزه خلیج فارس حساب باز کرد، امارات بر این باور است که روابط مستحکم در این چارچوب می‌تواند به یک رابطه سیاسی خوب متکی بر ثبات اقتصادی منجر شود و به ثبات و توافق‌های سیاسی مهمی ختم خواهد شد.
ترکیه از منظر ژئوپلیتیک و نیز نقش فعال آن در سیاست‌های خاورمیانه و آفریقا حائز اهمیت است، اماراتی‌ها تلاش می‌کنند از راه اقتصادی همکاری ژئوپلتیک جدید با آنکارا را در منطقه گسترش دهند و این امر موقعیت منطقه‌ای ترکیه را تقویت می‌کند.
روابط ترکیه و امارات بخشی از روند کاهش تنش منطقه‌ای محسوب می‌شود که در سایه تحولات برای ایجاد یک ساختار منطقه‌ای و این رویکرد سیاسی که آمریکا به ویژه در حوزه امنیتی، دیگر بازیگر اصلی نیست، شرایط جدیدی را در منطقه ایجاد می‌کند.
تغییرات منطقه‌ای و موقعیت ترکیه در رقابت‌ها میان امارات و عربستان
بنابراین انگیزه اصلی ترکیه از روی آوردن به ابوظبی و ریاض، در واقع نیاز به احیای اقتصادش در سایه رقابت میان دو کشور عربستان و امارات است، البته ابوظبی از میزان برتری اقتصاد عربستان بر اقتصاد خود باخبر بوده و به دنبال رقابت اقتصادی با عربستان نیست و تنها می‌خواهد به عنوان مرکز مدیریت فعالیت‌های تجاری در منطقه باقی بماند.
در حالی که رقابت اقتصادی میان عربستان و امارات رو به گسترش است، عربستان برای ایجاد یک تغییر ژئوپلتیک گسترده‌تر از همکاری اقتصادی صرف، در حال نزدیک شدن به عمان است. در این میان امارات که با نگرانی تحرکات عربستان و عمان را دنبال می‌کند، معتقد است که رقابت اقتصادی از هژمونی ژئوپلتیک در منطقه خلیج فارس جدا نیست و شامل ابعاد گسترده‌تری از اقتصاد همراه با حفظ همکاری‌های موجود است و این دو مساله در چارچوب همکاری استراتژیک در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی قرار می‌گیرند.
پیش از این اماراتی‌ها و عربستانی‌ها در رقابتشان با ایران به کشوری همانند ترکیه نیاز داشتند و این مساله انگیزه جدیدی برای عادی‌سازی دوباره روابط با آنکارا بود اما با کاهش تنش‌ها میان ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس، این سوال مطرح می‌شود که احتمال تغییر چه چیزی در حوزه‌های رقابتی هست که برای آنکارا اهمیت دارد. برای اردوغان این نکته بسیار اهمیت دارد که همزمان با افزایش آشفتگی‌های اقتصاد داخلی، سرمایه‌گذاری‌های اماراتی و عربستانی متوقف نشود.
اما در مورد عربستان ممکن است آشتی با ایران فضای امن‌تری را برای این کشور جهت پیگیری طرح‌های توسعه‌ای مربوط به چشم‌انداز ۲۰۳۰ فراهم کند. از سوی دیگر رقابت اقتصادی روبه‌افزایش عربستان با امارات ممکن است فرصت‌های جدیدی را در حوزه روابط تجاری برای ترکیه فراهم کند. احتمال دارد با کاهش تنش‌ها میان کشورهای عربی و ایران در پی گشایش روابط میان ایران و عربستان، طرح‌هایی برای اتصال منطقه خلیج فارس به ترکیه از طریق ایران ارائه شوند. آغاز روابطی خوب با عربستان در راستای منافع هر دو کشور ترکیه و ایران خواهد بود و این توافق بهترین راه برای کاهش نفوذ آمریکا، مهار مداخله‌های رژیم صهیونیستی و کاهش تنش‌ها با همسایگان عرب آن از جمله عربستان است.
اما اقتصاد نیز در مرکز توجهات ایران قرار دارد، مسائل اقتصادی انگیزه‌های ایران را برای همگرایی و نزدیک شدن به عربستان افزایش می‌دهد و همکاری میان ریاض و تهران می‌تواند بر قیمت نفت تأثیر بگذارد؛ چراکه دو کشور با هم ۳۵.۵ درصد از ذخایر نفتی اوپک را تشکیل می‌دهند، بنابراین تثبیت قیمت مساله حیاتی برای اقتصاد هر دو کشور است.
ترکیه و عربستان دو همپیمان در سوریه بودند که با هم برای ایجاد "جیش الفتح" در سال ۲۰۱۵ و گرفتن کنترل منطقه شمالی ادلب از دولت سوریه تلاش کردند، این دو کشور پس از اختلاف‌نظر و قطع روابط چندساله، در پی برقراری آشتی به رهبری اردوغان در سال ۲۰۲۲، نشستی با یکدیگر داشتند.
همگرایی ایران و عربستان نیز بر معادله سوریه تاثیر می‌گذارد، روابط نزدیک میان عربستان، روسیه و امارات، بازگشت سوریه به اتحادیه عرب را آسان کرد اما در چارچوب رقابت‌ها میان ترکیه و ایران، آنکارا تلاش می‌کند همراه با عربستان برای جلوگیری از نفوذ ایران نقشی ایفا کند، اما رایزنی‌های روزافزون عربستان با روسیه فرصتی را برای بازگرداندن توازن بدون نیاز به درگیری فراهم می‌کند. در چارچوب عادی‌سازی روابط میان کشورهای عربی و سوریه، پس از تلاش ایران و روسیه برای حرکت در این مسیر، عربستان و امارات نیز در سوق دادن سوریه به سمت عادی‌سازی روابط خود با ترکیه دست به تلاش‌هایی می‌زنند.
آنکارا با توجه به رقابت آشکار میان عربستان و امارات، از ابعاد ژئوپلتیک و اقتصادی در روابط با دو طرف استفاده می‌کند. ترکیه در تلاش‌ها برای نجات اقتصاد خود، هرگز یکی از دو کشور را بر دیگری ترجیح نخواهد داد حتی اگر هزینه آن تقسیم نفوذ در لیبی تا آفریقا و دستاوردها باشد. اما امارات بر روی ترکیه به عنوان کشوری که می‌تواند از طریق خدمات لجستیک و زنجیره‌های تامین، راه را به سوی بازارهای جدیدی بگشاید، حساب باز کرده و به دنبال آن است که از سرمایه‌گذاری‌های بزرگ ترکیه به ویژه در آفریقا استفاده کند.
نظر شما :