چین به دنبال نفت ارزانتر از ایران

نویسنده: سیمون واتکینز Simon Watkins

دیپلماسی ایرانی: شایعاتی که درباره انصراف چین از توسعه میدان های نفتی حیاتی کارون مطرح شده، نادرست است. چین می داند که برای ایران، چندان گزینه بین المللی ای باقی نمانده، بنابراین می خواهد تا جایی که می تواند امتیازات بهتری کسب کند. چین اکنون نفت ایران را ده درصد ارزانتر از نفت روسیه خریداری می کند و با توجه به اینکه روسیه هم نفت خود را سی درصد زیر میانگین قیمت جهانی می فروشد، چینی ها نفت ایران را با حدود 42 درصد تخفیف دریافت می کنند.

افزایش تولید از حوزه های نفتی بسیار غنیِ کارون غربی – مهمترین آنها آزادگان شمالی و جنوبی، یاران شمالی و جنوبی و یادآوران – به دست کم یک میلیون بشکه در روز، همچنان یکی از اولویت های اساسی راهبردی در اقتصاد ایران است. تحقق این افزایش تولید از حوزه های کارون غربی، همچنین بخشی کلیدی از تعهد چین در توافق همکاری های راهبردی 25 ساله با ایران بود. گزارش های هفته های گذشته در این باره که چین از اجرای تعهدات خود در کارون غربی منصرف شده، نادرست است. چین واقعا خواهان اجرای توسعه این میادین است اما تلاش دارد به امتیازات باز هم بیشتری نسبت به آنچه در توافق 25 ساله آمده، دست یابد.

اظهارات مقام های رسمی سطح بالای ایران درباره همه موضوعات مرتبط با هیدروکربن ها را باید با درجه ای از بدبینی ارزیابی کرد اما این اظهارات دست کم می تواند به عنوان چارچوبی برای درک واقعیت ماجرا، منظور شود. چندی پیش فریدون کرد زنگنه، مدیر سرمایه گذاری و تجارت شرکت ملی نفت ایران گفت که: "به رغم تحریم ها، شرکت ملی نفت ایران در راستای سند راهبردی همکاری درازمدت میان ایران و چین، به گفت وگوهای خود با شرکت های خصوصی و دولتی چین برای توسعه حوزه نفتی یادآوران و دیگر میادین کشور ادامه می دهد."

به گفته یک منبع ارشد که همکاری نزدیکی با وزارت نفت ایران دارد، این واقعیت دارد که سیر توسعه یادآوران و دیگر میادین نفتی توسط چینی ها، پس از خروج ایالات متحده آمریکا از برجام در سال 2023، کُند شده است. هرچند این هم درست است که هیچ یک از دلایل واقعی این وضعیت، به تمایل چینی ها به خروج از حوزه های نفتی ایران یا انصراف از تعهداتشان در توافق 25 ساله باز نمی گردد. در واقع، دلیل نخست این است که چین از سال 2018 تصمیم گرفته در زمینه هایی که ممکن است ایالات متحده آمریکا را تحریک کند، رویکرد محتاط تری داشته باشد. از جمله این زمینه ها، پروژه های سطح بالای توسعه نفت و گاز در ایران است.

دلیل دیگرش این است که چین می داند برای ایران چندان گزینه بین المللی ای باقی نمانده است. بنابراین تلاش می کند، تا جایی که می تواند شرایط قراردادهای کنونی و آتی برای توسعه میادین نفتی را به سود خود بهبود بخشد. بر پایه فرمول قیمت گذاری که در توافق با چین آمده، شرکت های چینی برای دریافت همه فرآورده های نفت، گاز و پتروشیمی که از این میادین به دست آید، اولویت دارند. این فرمول قیمت گذاری به این شکل است که: چین می تواند نفت ایران را دست کم با تخفیف تضمین شده 12 درصدی نسبت به میانگین شش ماهه بهای جهانی، به علاوه 6 تا 8 درصد هم برای جبران ریسک ها خریداری کند یعنی سرجمع با بیست درصد تخفیف به نسبت بهای جهانی.

اما اکنون، چینی ها خواهان فرمول قیمت گذاری تازه ای هستند که بر همه فروش های نفت ایران و فراورده های مرتبط با آن از حوزه هایی که قبلا دست اندرکار توسعه آن بوده اند یا هر پروژه توسعه تازه ای که به آنها سپرده شود، اعمال شود. هم اکنون چین، نفت ایران را ده درصد ارزانتر از نفت روسیه می خرد آن هم در حالی که روسیه نفت خود را تا سی درصد ارزانتر از میانگین بهای جهانی می فروشد. به این ترتیب، میانگین تخفیفی که چینی ها از خرید نفت خام ایران می گیرند، در دوازده ماه گذشته به حدود 44 درصد رسیده است.

البته وضعیت ایران از این حیث بدتر هم می شود که چینی ها از 11 نوامبر 2022 به این سو، بهای نفت خریداری شده از ایران را با یوآن غیرقابل تبدیل پرداخت می کنند یعنی پولی که تنها می تواند در داخل چین برای خرید کالاهای چینی هزینه شود. از این بدتر هم اینکه، در شرایطی که یوآن ابزار کلیدی پرداخت است، چین همچنین از ارزهای آنگولا، زامبیا و کنیا برای پرداخت به ایران استفاده می کند و این کار را به عنوان ابزاری برای وادار کردن ایران به خرید کالاهایی از این کشورها انجام می دهد تا آنها هم در مقابل بتوانند وام های دریافتی از چین را بازپرداخت کنند.

منبع: اویل پرایس / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار این مطلب به معنای تایید آن از سوی دیپلماسی ایرانی نیست و صرفا برای آگاهی خوانندگان دیپلماسی ایرانی منتشر شده است.