اروپا قطار برجام را از ریل خارج نکند

در حالی که آمریکا به خاطر مسایل داخلی ـ انتخاباتی و فشار صهیونیست‌ها عملا مذاکرات را از دو هفته پیش به گروگان گرفته است، سه کشور اروپایی تلاش دارند با صدور بیانیه‌ای همه تقصیرها را به گردن ایران بیندازد،‌ اما این اقدام آنها در اصل مذاکرات احیای برجام را تهدید می‌کند.

به گزارش ایسنا،‌ تروئیکای اروپا روز شنبه در بیانیه‌ای از طرح درخواست ایران در مذاکرات احیای توافق هسته‌ای مبنی بر این که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحقیقاتش درباره ذرات اورانیوم یافت‌شده در سه سایت هسته‌ای را به پایان برساند، ابراز نارضایتی کرده و مدعی شدند، این خواسته مذاکرات را به خطر می‌اندازد. این اقدام تروئیکا با استقبال نخست وزیر رژیم صهیونیستی رو به رو شد.

یائیر لاپید، روز یکشنبه از بیانیه انگلیس، فرانسه و آلمان در رابطه با احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ استقبال کرد و گفت که تروئیکای اروپایی در این بیانیه اعلام کردند، حصول توافق با ایران در آینده نزدیک اتفاق نخواهد افتاد و تحقیقات آژانس اتمی درباره ایران بسته نخواهد شد.

وی مدعی شد: ما در ماه‌های اخیر، گفت‌وگوهای محتاطانه و فشرده‌ای با آنها داشتیم و اطلاعاتی به‌روز درباره فعالیت‌های ایران در سایت‌های هسته‌ای‌اش به آنها ارائه کردیم. من عازم آلمان هستم تا با صدر اعظم اولاف شولتز دیدار کنم. هدف از این سفر هماهنگی مواضع درخصوص موضوع هسته‌ای و نهایی کردن جزئیات سند همکاری راهبردی، اقتصادی و امنیتی است که قرار است، امضا کنیم.

لاپید همچنین با اشاره به تلاش‌های رژیم صهیونیستی برای جلوگیری از حصول توافق احیای برجام ادعا کرد که به نظر می‌رسد این تلاش‌ها موفقیت‌آمیز بوده است.

سه کشور اروپایی همسو با تلاش‌های اخیر مقامات اسراییل برای متوقف کردن روند مذاکرات و توافق، نسبت به خواسته ایران برای حل سوالات باقی مانده ابراز نارضایتی کردند. این در حالی است که چندی پیش اعلام شد طرف‌های مذاکراتی، برای حل و فصل سوالات آژانس راه‌حلی به دست آوردند مبنی بر اینکه تا قبل از روز "بازاجرا" مذاکراتی میان ایران و آژانس برگزار و مساله به طور نهایی حل شود. هم‌چنین اعلام شد که طرف‌های توافق از جمله سه کشور اروپایی و آمریکا به طور سیاسی حل و فصل این سوالات را قبل از روز بازاجرا تضمین‌ کرده‌اند. اما در حالی که جمع بندی ایران برای آخرین بار به طرف آمریکایی ارایه شده بود، از سوی آمریکا این زمزمه شنیده شد که درخواست ایران برای حل و فصل سوالات باقی مانده "زیاده‌خواهی" است! این موضع‌گیری درست زمانی اعلام شد که مقامات صهیونیستی در سطح بالا به آمریکا سفر کردند تا مقامات این کشور را از تصمیم خود برای توافق بازدارند.

ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در واکنش به بیانیه سه کشور اروپایی اظهار کرد: اتهاماتی که علیه ایران در رابطه با موضوعات مورد سوال آژانس مطرح شده، عموما برگرفته از ذهن بیمار و ناسازگار رژیمی است که خودش مهمترین رژیم دارنده فعالیت‌های غیرقانونی هسته‌ای در منطقه است و اساسا عضو نظام پادمانی نیز نیست، اتهاماتی که علیه ایران از سوی یک رژیم با این ماهیت مطرح می‌شود، نمی‌تواند و نباید ملاک قضاوت و عمل از سوی آژانس قرار بگیرد. مبنای تعامل ما با آژانس مبانی پادمانی است و ایران بیشترین همکاری ها را در مقایسه با دیگر کشورهای عضو با آژانس انجام داده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه خاطر نشان کرد: مرجع نظارت فعالیت‌های هسته ای ایران، آژانس است و ما همواره به این موضوع ملتزم بوده و همکاری کرده‌ایم. ایران همواره تلاش کرده به صورت حرفه‌ای با آژانس کار کند و انتظار دارد آژانس در چارچوب‌های حرفه‌ای و خارج از ادعاها و رویکردهای سیاسی با ایران تعامل کند. بحث بسته شدن مسائل پادمانی برای ایران در روند مذاکرات و حصول توافق احتمالی مهم است.

خبرنگار ایسنا از برخی منابع مطلع اطلاع یافت که ظاهرا در روند مذاکرات هفته‌های اخیر و رد و بدل جمع‌بندی ایران و آمریکا، دو طرف بر سر چگونگی حل و فصل سوالات آژانس به تفاهم رسیده و برای آن راه‌حلی مرضی‌الطرفین به دست آورده بودند اما از آنجایی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شخص رافائل گروسی موضع سیاسی نسبت به این مساله دارد با پیشنهاد مذکور همراهی نکرده و در نهایت با وارد شدن اسراییل به موضوع در عمل مساله دوباره روی میز قرار می‌گیرد. در همین حال آمریکا و سه کشور اروپایی به جای اینکه بر سر این مساله وارد بحث شوند شروع به فرافکنی و اتهام زنی به ایران کردند. در عین حال همان‌طور که مقامات کشورمان بارها اعلام کردند، موضوع خاتمه یافتن سوالات آژانس قبل از بازگشت کامل به برجام از خطوط قرمز ایران است.

در این میان طولانی شدن روند مذاکرات برجامی و نزدیکی آن به انتخابات کنگره در عمل جو بایدن را در شرایط سیاسی انتخاباتی حساسی قرار داده است و دولت بایدن از بیم اینکه موضوع بازگشت به برجام دستمایه رقبای انتخاباتی قرار نگیرد تمایل دارند تا این روند به بعد از انتخابات ارجاع داده شود اما مساله این است که این کشور با همراهی هم‌پیمانانش از جمله سه کشور اروپایی و اسراییل سعی دارد، تعویق رخ داده در روند مذاکرات را به گردن ایران بیندازد!

سه کشور اروپایی از ابتدای شکل گیری پرونده هسته‌ای در شورای حکام آژانس هیچ گاه از خود اختیار و اراده سیاسی برای حل و فصل مساله هسته‌ای نداشتند. این کشورها نه تنها گره‌ای از مشکلات باز نکردند که با وارد کردن منافع ملی و منطقه‌ای شان یا دستمایه قرار دادن مذاکرات در رقابت‌های سیاسی بین‌المللی به آن ضربات مهلکی زده‌اند. و بعد از ۲۰۰۷ با ورود آمریکا و چین و روسیه این روند شدیدتر شد.

انگلیس، فرانسه و آلمان در سال ۲۰۱۸ وقتی ترامپ از برجام خارج شد به شدت خواستار باقی ماندن ایران در برجام شدند. آنها قول‌های زیادی دادند که خروج آمریکا از برجام را جبران می کنند اما این قول و قرارها صرفا به صدور بیانیه‌های سیاسی انجامید، آن هم با هزار منت بر سر ایران که اگر ما نبودیم دوباره پرونده ایران در شورای امنیت باز می‌شد. این درحالی بود که دولت ترامپ در سایه اجرای سیاست فشار حداکثری سنگین‌ترین و سخت‌ترین تحریم‌های ملی علیه ایران را اعمال کرد و فرد، شرکت و نهادی برای تحریم باقی نگذاشت.

در خرداد سال جاری، سه کشور اروپایی با فشار به ایران و خلاف رویه مذاکرات علیه ایران در شورای حکام قطعنامه تصویب کردند. در این قطعنامه «ابراز نگرانی عمیق» شده بود که ایران در زمینه توضیح پیرامون منشاء ذرات اورانیوم یافت‌شده همکاری کافی نداشته است و از تهران خواسته شده که «بدون فوت وقت» با آژانس همکاری کند. این اقدام کشورهای اروپایی که با چراغ سبز آمریکا انجام شد با واکنش تند ایران رو به رو شد.

چند روز بعد، ایران نصب سانتریفوژهای پیشرفته در تاسیسات نطنز را آغاز کرد و همزمان نصب سانتریفوژهای پیشرفته IR-۶ را در یکی از بخش‌های تاسیسات زیرزمینی نطنز شروع کرد.

کشورهای اروپایی انتظار نداشتند با چنین واکنش تند و سریعی از سوی ایران رو به رو شوند، تا جایی که برخی طرف‌ها خواستار آرامش ایران شدند اما دیگر فایده‌ای نداشت. اکنون این کشورها بیش از هر زمان دیگر به توافق و بازگشت همه طرف‌ها به برجام نیاز دارند از این رو نیاز دارند در این مدت تا وقتی آمریکا و اسراییل از انتخابات داخلی شان رها می‌شوند، معقولانه‌تر برخورد کنند و با لگد زدن به روند مذاکرات کاری نکنند تا این قطار یک بار دیگر از ریل خارج شود.