اختلافات حل نشده عمان و ایران بر سر میدان نفتی مشترک بخا-هنگام

میدل ایست نیوز: اختلافات مرزی ایران با کشورهای عضو شورای همکاری همچنان ادامه دارد؛ پس از کشمکش بر سر میدان نفتی مشترک الدرة میان ایران از یک سو و عربستان و کویت از سوی دیگر، مشکل میدان مشترک هنگام بین ایران و عمان مطرح شده است.

عمان در 7 ژوئن 2022 قاطعانه اظهارات جواد اوجی، وزیر نفت ایران را که گفته بود دو طرف بر سر تشکیل کمیته ای برای توسعه مشترک میدان هنگام به توافق رسیده اند، رد کرد.

موضع عمان
محمد بن حمد الرمحی، وزیر انرژی عمان تاکید کرد که آنچه درباره توافق بر سر توزیع سهم ایران و عمان در میدان نفتی غرب بخا-هنگام گفته می شود، نادرست است.

وزیر انرژی عمان در بیانیه ای گفت که این وزارتخانه اخیرا در هیچ مذاکره فنی یا تجاری درباره این میدانی نفتی مشترک شرکت نکرده است.

الرمحی تاکید کرد که افزایش بهره برداری از این میدان از طریق توسعه مشترک امکان پذیر خواهد بود اگر توافق بر سر آن صورت گیرد.

این مسئول عمانی اشاره کرد که میدان مشترک غرب بخا-هنگام، در مقابل استان مسندم در عمان واقع شده است.

بیانیه وزیر انرژی عمان حاکی از آن است که دو طرف پیشتر مذاکراتی بر سر توسعه مشترک این میدان نفتی و تقسیم سهم بین مسقط و تهران داشته اند اما منجر به توافق نشده است.

وی توضیح داد که یادداشت های تفاهم امضا شده بین دو کشور به توسعه پروژه خط لوله گاز رابط بین دو کشور و میدان نفتی هنگام مربوط است که پس از تمایل طرف ایرانی به استفاده از این خط لوله صورت گرفت.

الرمحی تصریح کرد که دو طرف بر سر تشکیل تیم فنی برای بررسی خط لوله گاز توافق کردند.

قرار است این خط لوله که توافقنامه آن در سال 2013 امضا شد و طول آن به 400 کیلومتر مربع می رسد، حدود 28 میلیون متر مکعب گاز را به مدت 15 سال از ایران به عمان انتقال دهد.

سهم بیشتر
توضیحات وزیر انرژی عمان درحالی منتشر شد که مقامات ایران اعلام کردند که امضای توافقنامه در رابطه با احیای پروژه میدان هنگام، دستاوردی برای دیپلماسی این کشور در بخش انرژی محسوب می شود.

در همین رابطه محمد حسینی، معاون سابق وزیر نفت ایران در 5 ژوئن تاکید کرد که ایران سهم بیشتری در میدان نفتی هنگام به دست آورده است در حالی که ادعا کرد ایران و عمان از مانع توزیع سهم در پروژه توسعه میدان هنگام عبور کرده اند.

وی افزود که قرارداد شراکت که اخیرا امضا شده، تضمین می کند که سهم ایران از این پروژه 80 درصد و سهم عمان از آن 20 درصد است.

حسینی در ادامه اظهارداشت که توزیع سهم بین دو کشور در پروژه توسعه میدان هنگام، چالش بزرگی بود که پیشرفت این پروژه را سالها به تعویق انداخته بود اما با توافق رسمی دو کشور بر سر سهم خود، این مانع برداشته شد.

وی افزود که این میدان ظرفیت های اقتصادی برای ایران دارد و امکان تامین گاز طبیعی لازم عمان توسط ایران را فراهم و دریافت درآمد بیشتری از سوی ایران را تضمین می کند.

اخیرا و در 23 مه 2022، یک هیئت ایرانی به ریاست ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران و جواد اوجی، وزیر نفت این کشور، به مسقط سفر و 8 یادداشت تفاهم و 4 پروژه همکاری در زمینه های مختلف در راس آن نفت و گاز امضا کردند.

در همین راستا، حبیب الهادی، تحلیلگر سیاسی معتقد است که اظهارات ایران، مردم و رسانه های عمان را تحریک کرد و وزارت منابع عمان در پاسخ به اظهارات وزیر نفت ایران، در بیانیه ای توافق بر سر توسعه مشترک میدان هنگام را رد کرد.

وی توضیح داد که اینکه ایران اعلام کرده سهم بیشتری در این پروژه نصیبش شده، عادت ایرانیان در مذاکره است که همواره تلاش می کنند بیشترین سهم را کسب کنند.

الهادی در گفت وگویی با الخلیج آنلاین تاکید کرد که روابط ایران و عمان خوب است اما مذاکرات در این خصوص به بن بست رسیده است از این رو عمان درصدد آن برآمد تا بدون مشارکت ایران، در میدان غرب بخا سرمایه گذاری کند.

وی بیان کرد که شراکت در این میدان بزرگ یک ویژگی است چرا که تولید بیشتر می شود؛ و این میدان حجم زیادی نفت و گاز دارد اما پاسخ عمان به ایران در خصوص عدم وجود هرگونه مذاکره یا توافقنامه در این خصوص واضح بوده است.

این تحلیلگر مسائل سیاسی توضیح داد که از دیگر عادت های ایرانی ها در مذاکرات این است که تلاش می کنند معاملات از راه های غیر دیپلماتیک و غیرقانونی صورت بگیرد و این در حالیست که عمان براساس اقدامات قانونی بین المللی در این میدان های مشترک اقدام می کند.

اهمیت میدان نفتی مشترک غرب بخا- هنگام
این میدان مشترک، اهمیت استراتژیک بسزایی برای دو کشور دارد و در مرزهای دریایی مشترک در مقابل استان مسندم در عمان واقع شده است. نام بخش ایرانی آن هنگام و نام بخش عمانی آن غرب بخا است.

روزنامه الطاقه عربستان اشاره کرده است که ذخایر این میدان نفتی مشترک به حدود 700 میلیون بشکه نفت علاوه بر 2 تریلیون فوت مکعب گاز می رسد.

در سال 2005، عمان و ایران مذاکراتی را درباره ایجاد خط لوله گاز در دریا که میدان گازی هنگام را به دو کشور متصل کند، آغاز کردند. تهران در آن زمان متعهد شد روزانه 30 میلیون متر مکعب گاز طبیعی تا سال 2008 به عمان صادر کند و تا سال 2012 این رقم به 70 میلیون متر مکعب افزایش یابد.

با وجود اینکه اجرای این توافق به تاخیر افتاد، دو کشور توافق دیگری در سال 2013 امضا کردند که ایران را ملزم می کرد به مدت 15 سال، 28 میلیون متر مکعب گاز در روز به عمان صادر کند.

کشمکش بر سر میدان نفتی هنگام در حالی مطرح شده که ایران با عربستان و کویت بر سر میدان گازی مشترک الدرة نیز اختلاف دارد.