آیا نفت ایران به یاری خودروسواران آمریکایی خواهد آمد؟

نویسنده: جولیان لی (Juliane Lee: تحلیلگر ارشد پیشین مرکز مطالعات جهانی انرژی)

دیپلماسی ایرانی: با توجه به گفت وگوهای وین پیرامون احیای برجام، این احتمال وجود دارد که تولید نفت ایران افزایش یابد. اگر تحریم‌ها بار دیگر لغو شوند، ایران می‌تواند تولید نفتش را افزایش دهد و موج بشکه‌های نفت ذخیره شده در مخازن مستقر در خشکی و همچنین بشکه‌های نفت ذخیره شده در شناورهای پهلوگرفته در سراسر جهان را وارد بازار کند.

اگر توافق هسته‌ای احیا شود دستاوردهای بزرگی برای بازارهای نفت خواهد داشت و باعث کاهش قیمت‌های سوخت خواهد شد. احیای برجام می‌تواند به وارونه کردن روند افزایشی اخیر قیمت‌های نفت خام کمک کند و فشار را از روی خودروسوارانی که با بالاترین قیمت سوخت در بیش از هفت سال گذشته روبه رو شده‌اند، کاهش دهد. قیمت‌های سوخت از زمان گسترش همه‌گیری دو برابر شده و به بالاترین سطح خود از ژوئیه 2014 رسیده است.

پس از توافق اولیه و کاهش تحریم‌ها در سال 2016، ایران تولید نفت خود را بسیار سریع‌تر از پیش‌بینی‌های عمومی افزایش داد. اکثر تحلیلگران شاهد افزایش ۵۰۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت خام این کشور در ۱۲ ماه نخست بدون تحریم‌ها بودند. در واقع، ایران در کمتر از چهار ماه به این افزایش تولید دست یافت و پیش از پایان سال، دوباره تقریبا همان مقدار را به تولیدش افزود. دلایلی وجود دارد که نشان می‌دهد ایران احتمالا بار دیگر همین روند را پیش خواهد گرفت.

بر اساس آمار سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، ایران قبل از همه‌گیری جهانی حدود 1.8 میلیون بشکه نفت در روز مصرف می‌کرد. مصرف داخلی پایه محکمی برای صنعت نفت کشور فراهم می‌کند – حتی بدون صادرات به بازارهای خارجی – و این بازارهای خارجی، با وجود تحریم‌ها، هرگز به طور کامل به روی نفت ایران بسته نشد.

به گزارش شرکت سیتی گروپ (Citigroup Inc)، در صورت پایان تحریم‌ها، ایران می‌تواند تولید خود را در ماه آوریل یا می 500 هزار بشکه و تا پایان سال 1.3 میلیون بشکه در روز افزایش دهد. این دیدگاهی است که در سال 2015 عجیب به نظر می رسید، اما اکنون بسیار محتمل‌تر است. 

سپس نوبت به نفتی می‌رسد که ایران قبلا استخراج و در مخازن و روی کشتی‌ها ذخیره کرده است. برآوردها از این نفت ذخیره شده بسیار متفاوت است و از حدود 85 میلیون بشکه نفت ذخیره شده در مخازن و نفتکش‌ها تا 85 میلیون بشکه نفت ذخیره شده فقط در دریا را شامل می‌شود.

در سال 2016، خریداران در هند و اروپا به سرعت خرید نفت خام از ایران را افزایش دادند. با کمبود نفت و قیمت‌های بالای 90 دلار در هر بشکه، آنها به همان اندازه مشتاق خواهند بود که با توجه به فرصت پیش رو، این کار را بار دیگر انجام دهند.

در آن زمان، مشتریان آسیایی ایران از معافیت‌هایی برخوردار شدند که به آنها اجازه می‌داد به واردات نفت خام خود از ایران در مقادیر کاهشی ادامه دهند. آن بازارها هرگز به طور کامل از دست نرفتند. این بار شرایط متفاوت است. بسیاری از مشتریان سابق ایران بیش از سه سال است که از ایران نفت خام خریداری نکرده‌اند و در این مدت به برقراری یا عمیق‌تر کردن روابط‌شان با سایر عرضه‌کنندگان نفت خام پرداخته‌اند. چه‌بسا، به همین دلیل است که مقامات ایرانی دیدار با مشتریان پیشین در کره جنوبی را شروع کرده اند که در کنار امارات متحده عربی، بازار مهمی برای صادرات میعانات گازی ایران است.

اگر توافق هسته‌ای ایران احیا شود، افزایش صادرات نفت این کشور به بازار جهانی در زمان مناسب شروع خواهد شد و به سرعت پیش خواهد رفت. گروه تولیدکنندگان نفت اوپک پلاس در تلاش است تا تولید خود را مطابق با وعده‌هایش افزایش دهد و هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که نفت شیل تگزاس بتواند کمکی به بازار بکند. چه‌بسا دشمن دیرینه، یعنی ایران، بتواند به کمک خودروسواران آمریکایی بیاید.

منبع: بلومبرگ / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11