کاهش قیمت نفت بعد از لغو تحریم‌های ایران بعید است

نویسنده: انس بن فیصل الحجی

دیپلماسی ایرانی: هم اکنون صادرات نفت جزء تحریم های آمریکا علیه ایران نیست و ایران می تواند هرچقدر بخواهد نفت صادر کند ولی کسی که نفت ایران را بخرد مشمول تحریم های آمریکا می شود. همچنین امکان پرداخت بهای نفت خریداری شده از ایران با استفاده از نظام پرداخت های بین المللی وجود ندارد. همچنین صادرات برق و بنزین و گاز ایران به عراق از تحریم های آمریکا مستثنی شده است و صادرات برق ایران به دیگر کشورهای همسایه در آسیای میانه هم مشمول تحریم ها نمی شود. 

آمار دقیقی از میزان صادرات نفت ایران در دست نیست چرا که دولت ایران هیچ آماری در این زمینه ارائه نمی کند و طرف هایی که صادرات نفت ایران را زیرنظر دارند نیز آمارهای متفاوتی ارائه می کنند. با این حال شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد نفت ایران از طریق شبکه ای شامل چین و روسیه و کشورهای همسایه و باندهای بین المللی و شمار زیادی از شرکت های صوری که در چند کشور مستقر هستند، صادر می شود. به همین علت ارزیابی ها درباره میزان صادرات نفت ایران بین 200 هزار بشکه در روز تا بیش از یک میلیون و 600 هزار بشکه در روز در نوسان است. 

بخش زیادی از نفت ایران طی عملیاتی پیچیده صادر می شود که شامل انتقال از یک نفتکش به نفتکش دیگر در وسط دریا و تغییر پرچم و مالکیت نفتکش ها و جعل اسناد مربوط به مبدأ محموله است. همچنین نفت ایران با نفت کشورهای همسایه ترکیب می شود تا اگر آمریکا این محموله ها را توقیف کرد نتواند با آزمایش شیمیایی ثابت کند که نفت ایران است. همچنین ایران عمدتا بهای نفت خود را به صورت نقدی یا با ارزهای متفرقه یا به صورت طلا یا رمزارزها یا مبادله با کالا دریافت می کند. بخشی از بهای نفت نیز به حساب های بانکی ایران واریز می شود ولی ایران صرفا پس از لغو تحریم ها می تواند آن را برداشت کند. بنابراین در نخستین هفته لغو تحریم ها، ایران به میلیاردها دلار پول دسترسی پیدا خواهد کرد. 

از آنجا که ایران تا میزانی که بتواند نفت صادر می کند، اگر هم تحریم های این کشور لغو شود، آزاد شدن صادرات نفت ایران، در کوتاه مدت تاثیر محدودی بر بازار نفت خواهد داشت. با این حال به محض اعلام پایان تحریم های ایران، دلالان قیمت نفت را کاهش خواهند داد ولی این تاثیر، موقتی است. ایران همچنین می تواند نفت خام ذخیره شده در نفتکش های عظیم و مخازن ایجاد شده در خشکی را روانه بازار کند. 

توانایی ایران برای افزایش تولید نفت در نخستین ماه های لغو تحریم ها، محدود خواهد بود ولی این توانایی ظرف مدت دو سال با ورود شرکت های نفتی خارجی، به میزان چشمگیری رشد خواهد کرد. با این حال انتظار نمی رود افزایش تولید ایران موجب کاهش قیمت نفت در میان مدت شود چرا که تقاضا برای نفت نیز هم پای افزایش تولید نفت ایران، رشد خواهد کرد. 

علت افزایش صادرات نفت ونزوئلا در برهه اخیر، صدور میعانات از ایران به ونزوئلا است که با نفت سنگین این کشور ترکیب می شود تا غلظت آن کاهش یابد و صدور آن تسهیل شود. به این ترتیب در صورت لغو تحریم نفت ایران، این کشور میعانات را به مشتریان دیگری خواهد فروخت و در نتیجه صادرات نفت ونزوئلا کاهش پیدا خواهد کرد. بنابراین افزایش صادرات نفت ایران جایگزین کاهش صادرات نفت ونزوئلا خواهد شد. 

تنش غرب با روسیه ممکن است دولت آمریکا را به سوی لغو تحریم های ونزوئلا سوق دهد و توافق با ایران در وین نیز موجب لغو تحریم های این کشور خواهد شد. با این حال تاثیر لغو تحریم های ایران و حتی تحریم های ونزوئلا بر بازار نفت در کوتاه مدت، اندک خواهد بود. دنیا به نفت این دو کشور در میان مدت و درازمدت نیاز دارد بنابراین انتظار نمی رود با لغو تحریم این دو کشور، قیمت جهانی نفت، کاهش یابد.

منبع: ایندیپندنت عربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11