استراتژی چین برای آینده نظام بین­ الملل چیست؟

پیش نشست همایش «چین و آینده نظام بین ­الملل» با حضور تنی چند از مدیران و مسئولان وزارت امور خارجه، اساتید دانشگاه ­ها و کارشناسان ارشد مطالعاتی مرکز مطالعات سیاسی و بین ­المللی به صورت حضوری در محل مرکز مطالعات برگزار شد. 

به گزارش ایسنا، در این نشست، آقایان رضا زبیب دستیار وزیر و مدیرکل آسیا و اقیانوسیه، غلامعلی چگینی زاده استاد دانشگاه علامه طباطبایی، آرش رئیسی­ نژاد عضو هیات علمی دانشگاه تهران و حامد وفایی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی درخصوص جایگاه چین در آینده نظام بین ­الملل و پیامدهای خیزش چین سخنرانی کردند.‌

مهم­ترین مباحث مطرح شده به شرح زیر می‌باشد:

اصطلاح برآمدن چین، اصطلاح دقیقی نیست بلکه بازبرآمدن چین به صحنه نظام بین­ المللی، مفهومی دقیق ­تر می­ باشد.

بازبرآمدن چین به نظام بین­ المللی مقارن با سه تحول بزرگ می­ باشد که عبارتند از: افول آمریکا، افول پارادایم لیبرال ـ دموکراسی، و تغییر در ابزارها و ماهیت قدرت (عصر فناوری اطلاعات). در مجموع، سه گمانه درخصوص مواجه چین با آینده نظام بین­ المللی وجود دارد: تداوم ادغام چین در نظام بین ­الملل و پذیرش مسئولیت­ های بین­ المللی؛ پایداری و اصل کثرت­ گرایی در نظام بین­ الملل و چندجانبه ­گرایی به عنوان عدم پذیرش کورکورانه خواسته ­های دیگران و هم­زمان انطباق با تغییرات هنجاری نظام بین­ الملل؛ و حضور فعالانه چین در فرآیند شکل­ گیری و تنظیم آینده نظام بین ­الملل.

به طورکلی، چهار دوره دیپلماسی و سیاست خارجی چین در قبال نظام بین الملل و سازمان‌های بین المللی عبارتند از: دوره آزمون و خطا قبل از شکل ­گیری چین جدید؛ دوره پس از انقلاب سرخ و ترک سازمان ­های بین ­المللی به عنوان ابزار امپریالیسم در دهه ­های 1950 و 1960؛ دوره پیوستن و مشارکت محدود این کشور در دهه­ های 1970 و 1980؛ دوره کنونی مشارکت و حضور فعال چین در ساختارهای نظام بین­ المللی و تعامل با آنها.

رسالت اصلی که چین برای خود تعریف کرده تمرکز کامل بر توسعه داخلی بوده است اما اتفاقی که از سال 2020 به بعد درحال رخ دادن می ­باشد، این است که در مواردی، چین آماده است تا چرخه توسعه خود را در ازای تسریع و افزایش تاثیر خود در نظام بین ­الملل آهسته کند .

براساس اسناد بالادستی چین، استراتژی این کشور برای آینده نظام بین­ الملل، عدم حرکت به سوی هژمون شدن و رهبری در سطح جهان حداقل در میان ­مدت است.

چین را با نگاه چینی و نه دیدگاه تحلیلگران غربی و نیز جابجایی قدرت ­های اصلی در نظام بین الملل و پیامدهای ناشی از این امر می­ بایست شناخت و نگریست.