منطقه آزاد قصر شیرین؛ سکوی پرشی برای استان کرمانشاه

نویسنده: دکتر مریم خالقی نژاد، تحلیلگر مسائل بین المللی و منطقه ای 

دیپلماسی ایرانی: یکی از مهمترین عوامل موثر در رشد و توسعه کشورها امروزه صاردات و واردات است که در ایران نیز در حال حاضر طبق آمارهای رسمی مرزهای چهارگانه با توانایی و ظرفیت های مختلف با دارا بودن بازارهای متنوع به فعالیت می پردازند. اما برخی از این مناطق نیاز به برخی توسعه ها و زیرساخت هایی دارند تا به مناطق آزاد تجاری تبدیل شوند و دروازه جدیدی برای رشد و تعالی کشور قرار گیرند. استان کرمانشاه نیز در غرب کشور یکی از مهمترین استان ها برای ارتباط با کشورهای همسایه بخصوص عراق است. مرزهای این کشور یکی از فرصت های مهم آن محسوب می شوند که سالانه بسیاری از صدارات غیر نفتی و نفتی به عراق و کشورهای دیگر از این طریق انجام می پذیرید. از نگاهی دیگر، عراق بهترین بازار همسایه برای فروش کالاهای ایرانی است که نزدیکی فرهنگی باعث قوت بیشتر مبادلات تجاری و کالایی می شود. یکی از شهرستان های ایران که مرزهای طولانی با عراق دارد قصر شیرین است. 

شهرستان قصرشیرین که یکی از توابع استان کرمانشاه است با داشتن دو مرز مهم خسروی و پرویزخان با کشور عراق مزیت های خاصی را به آن از نظر ارتباطی بخشیده است. سالهاست که مسولان این منطقه تلاش برای به تصویب رساندن منطقه آزاد تجاری قصر شیرین هستند و سرانجام در هفته های گذشته این امر به صورت قانونی تصویب و اعلام شد که در صورت فراهم شدن زیرساخت های مختلف برای سرمایه گذاری و فعالیت های اقتصادی و تجاری مناسب می تواند سکوی پرشی برای توسعه اقتصادی و تجاری استان کرمانشاه بالاخص زیرساخت های آن باشد. چرا که این روزها از مناطق آزاد به عنوان راهی برای تعامل با اقتصاد دنیا نام برده می شود که در صورت عملی شدن نه تنها برای استان کرمانشاه بلکه برای کل منطقه غرب و سپس کل کشور مثمر ثمر خواهد بود و در صورت برنامه ریزی مناسب و درست اولین تاثیرات اجتماعی آن کاهش بیکاری است. از دیگر مزیت های آن می توان به مساله آب و سدسازی و همچنین وجود طلای سیاه یعنی نفت در این منطقه اشاره کرد که خود دو عنصر بسیار قوی برای تمرکز بر این منطقه است. برنامه هایی مانند ساخت پتروشیمی در سرپل ذهاب و یا پالایشگاه گاز در گیلانغرب همه و همه می توانند دست به دست هم داده و چشم اندازها و تصاویر مثبتی برا برای استان کرمانشاه و غرب کشور رقم بزند. 

علاوه بر تاثیرات کشوری مناطق آزاد می توان از تاثیرات منطقه ای آن سخن گفت که با توجه به عدم نیاز به قوانین مالیاتی  و تامین اجتماعی و روادید، عوارض گمرکی و برخی تسهیلات صادرات و وارداتی برای مناطق آزاد این امر می تواند در منطقه نیز تاثیر مثبتی را داشته باشد.

از یک نظر هم طبق روابط مناسب دو کشور ایران و عراق و وجود مهمترین مرزهای میان دو کشور علاوه بر بهبودی روابط دوستانه تر، دورازه جدیدی برای کشورهای همسایه مانند عراق و یا دیگر کشورها ایجاد خواهد کرد. از نظر ارتباطی با در نظر گرفتن راه آهن غرب یعنی کرمانشاه و خسروی می توان چشم انداز وصل شدن به بازار جهانی را نیز در آینده پییش بینی کرد که سپس به راه آهن عراق  بخصوص اقلیم کردستان و مرکز و بازار آن و از آنجا به بنادر مهم کشورهایی مانند بندر لاذقیه سوریه وصل شود. از طرفی همه این موارد ذکر شده نیازمند برنامه ریزی های دقیق جهت جذب سرمایه گذاران بخصوص در عرصه خصوصی و سپس توسعه زیرساخت های شهرستان و استان است. 

بنابراین در یک جمعبندی قرار گرفتن قصرشیرین به عنوان منطقه آزاد تجاری بر اساس مرزهای مهمی که برای تبادلات اقتصادی وجود دارد می تواند جبران برخی عدم پیشرفت ها و توسعه استان کرمانشاه در طول سالیان طولانی باشد. این کار در ابتدا نیازمند برخی توسعه های زیرساختی و فیزیکی قصر شیرین است که بتوانند برخی سرمایه گذاری ها را به خصوص از کشورهای همجوار مانند عراق و ترکیه و یا ابرقدرت های اقتصادی ای مانند چین فراهم کند تا منطقه آزاد قصرشیرین بتواند بر مدار توسعه بچرخد. از تاثیرات این اقدامات در وهله اول برای استان و سپس کشور و بعد از آن برای کشورهای منطقه است.