تلاش جدی مجلس برای واگذاری پرونده مذاکرات به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی

دیپلماسی ایرانی - بعد از حضور محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در جلسه روز یکشنبه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، مجلس اقداماتی را در دستور کار قرار داد که عموماً می‌تواند جایگاه دستگاه دیپلماسی و وزارت امور خارجه را به شدت کمرنگ و تضعیف کند، آن هم در شرایطی که دیپلماسی کشور درگیر دو نشست مهم وین برای لغو تحریم ها و اجرای برجام و نشست بغداد برای بازتعریف روابط با عربستان سعودی و کاهش تنش های منطقه ای است. اما بر خلاف وضعیت حساس کنونی در حوزه سیاست خارجی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی ضمن پیگیری طرحی برای گرفتن پرونده مذاکرات از آقای ظریف و وزارت امور خارجه و سپردن آن به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی به دنبال استیضاح وزیر امور خارجه هم هستند. دیپلماسی ایرانی برای بررسی اقدامات مجلس با یکی از بانیان این طرح ها یعنی حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده و عضو هیئت رئیسه مجلس به گفت وگو نشسته است که در ادامه می‌خوانید:

بعد از جلسه روز یکشنبه هفته جاری کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه پیرامون انتشار فایل صوتی و مطرح شدن برخی مواضع در صحن شاهد برخی اتفاقات با محوریت مجلس بودیم. در این بین نقل قول هایی از زبان شما مطرح شد که مهمترین آنها به دو نکته باز می‌گردد؛ کلید خوردن طرحی با امضای ۵۰ نماینده برای گرفتن پرونده مذاکرات از ظریف و وزارت امور خارجه و محول کردن آن به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و دیگر ایجاد محدودیت جدی برای بانک مرکزی در زمینه بازارسازی برای تعدیل نرخ ارز. آیا شما هر دو دستور کار مذکور در مجلس را تایید می کنید؟

ابتدا به ساکن من مسئله دوم در خصوص ایجاد محدودیت برای بانک مرکزی در زمینه بازارسازی برای تعدیل نرخ ارز را تکذیب می‌کنم. من موضعی در این خصوص نداشته ام. اما در رابطه با گرفتن پروسه مذاکرات از وزارت امور خارجه و شخص ظریف و محول کردن آن به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی باید گفت که اکنون این طرح در دستور کار مجلس قرار گرفته است و به دنبال جمع آوری امضاء از نمایندگان محترم هستیم.

پس به واقع شما در رابطه با خلع ید دستگاه دیپلماسی و محمد جواد ظریف از مذاکرت جدی هستید؟

ما در خصوص منافع ملی با کسی تعارف و شوخی نداریم. 

دلیل شما برای این صرافت چیست؟ چرا در این برهه به دنبال گرفتن پرونده از دستگاه سیاست خارجی هستید، مشکل شما و مجلس، وزارت امور خارجه است یا شخص ظریف؟

 مسئله جدی تر از اینها است. چرا که ما مشکل شخصی و اصطلاحا پدرکشتگی با آقای ظریف نداریم. مسئله و دغدغه نمایندگان محترم مجلس فقط حفظ منافع ملی است و لاغیر. ببینید زمانی دستگاه سیاست خارجی و وزیر امور خارجه می ‌تواند در رقابت های سیاسی و دیپلماتیک، منافع جمهوری اسلامی ایران را تامین کند که اعتقادی جدی و باوری عمیق به آرمان های امام و انقلاب داشته باشد و با جدیت و قدرت در پای میز مذاکره حاضر شود و با صلابت از منافع کشور در عرصه جهانی دفاع کند. اما متاسفانه وضعیتی که آقای محمدجواد ظریف برای خود و دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران به وجود آورده نشان می دهد که او نه تنها آن باور عمیق را ندارد و به تبع آن با جدیت به دنبال حفظ منافع کشور در پروسه مذاکرات نیست، بلکه حتی با اقدامات، مواضع و رفتارهای خود چالش هایی را هم برای کشور به وجود آورده و هزینه هایی را هم به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران تحمیل کرده است. لذا در سایه این عملکرد و کارنامه، ظریف اکنون یکی از مهم‌ترین نهادهای حمایتیش یعنی مجلس شورای اسلامی را از دست داد. لذا نمایندگان مجلس شورای اسلامی دیگر ظریف را واجد صلاحیت برای پیگیری امر مذاکره، به خصوص در پرونده مهمی مانند پرونده فعالیت های هسته ای نمی دانند. به همین دلیل مجلس محترم در طرحی به دنبال آن است که پرونده مذاکرات را از آقای ظریف و وزارت امور خارجه بگیرد و ادامه آن را به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی محول کند تا از طریق آن نهاد مذاکرات با جدیت و قدرت پی گرفته شود.

آیا شما در این برهه توان انجام این مهم را دارید که پرونده مذاکرات را از وزارت امور خارجه بگیرید و آن را به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی واگذار کنید؟

بله قطعا مجلس این توان حقوقی و قانونی را دارد. چون به هر حال هر وزیری از دو بُعد و سطح حمایت می شود؛ اولین بعد از حمایت به حمایت های شخص رئیس جمهور باز می‌گردد، اما بُعد مهمتر آن حمایت‌های قانونی و نظارتی نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی است که می تواند مشروعیت قانونی برای هر وزیر ایجاد کند. این مهم از رای اعتماد نمایندگان تا نظارت و استیضاح جریان دارد و همه آن به عملکرد وزراء بستگی دارد. اگر وزیری در دوران ماموریت خود به واقع به دنبال حفظ منافع کشور و بهبود وضعیت جاری بود قطعاً حمایت گسترده، بی دریغ و همه جانبه مجلس و نمایندگان محترم را خواهد داشت و حتی هر جایی که لازم باشد موانع از سر راه وزیر از طریق قانون گذاری و یا نظارت نمایندگان برداشته خواهد شد، اما اگر وزیری فقط به دنبال افزایش هزینه برای جمهوری اسلامی ایران باشد دیگر مجلس بنایی برای حمایت از او نخواهد داشت؛ منطقی و عقلانی هم نیست که از چنین وزیری حمایت شود. در این رابطه متاسفانه آقای محمدجواد ظریف با این وضعیتی که برای خود به وجود آورده اند و این کارنامه‌ای که از خود نشان داده دیگر جایی برای گله گذاری نگذاشته است. به خصوص با انتشار فایل صوتی، مهمتر از آن محتوای این فایل و فاش شدن مسایل امنیتی و سری کشور دیگر نمایندگان مجلس توجیهی منطقی برای ادامه حمایت از آقای ظریف ندارند. چراکه آقای ظریف با این اقدام خود نشان داد که از آن جایگاه لازم برای اداره و مدیریت دیپلماسی و پروسه مذاکرات برخوردار نیست. از این بابت چنین طرحی از سوی نمایندگان در دستور کار قرار گرفته است تا پرونده مذاکرت را از اقای ظریف بگیریم.

سوال مهمتر ناظر به نگاه رهبری پیرامون مذاکرات وین برای احیای برجام و لغو تحریم هاست. زمانی که خود رهبر سه پیش شرط مهم یعنی لغو کامل تحریم‌ها، راستی‌آزمایی آن و عدم فرسایشی شدن مذاکرات را مطرح می‌کند، نشان می‌دهد که این مذاکرات با چراغ سبز و تایید وی از سوی وزارت امور خارجه در دستور کار قرار گرفته است. آیا این طرح شما برای گرفتن پرونده مذاکرات از وزارت امور خارجه و سپردن آن به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی در تقابل با گفته‌های رهبری نیست؟

ما که به دنبال توقف مذاکرات نیستیم. ما فقط می‌خواهیم پروسه مذاکرات از این به بعد توسط دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی پی گرفته شود، نه وزارت امور خارجه و شخص آقای ظریف.

اما آقای حاجی دلیگانی شما به موازات پیگیری برای وصول طرح گرفتن پرونده مذاکرات از وزارت امور خارجه و شخص ظریف و محول کردن آن به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، طرح استیضاح آقای ظریف را هم در دستور کار قرار داده‌اید که می تواند به برکناری وی منجر شود. بنابراین تمام اقدامات شما عملاً به توقف و یا حداقل کند شدن روند مذاکرات می انجامد. چون حداقلش این است که نشست وین تحت الشعاع این مسائل و عملکرد مجلس قرار خواهد گرفت؟

اولا هنوز طرح استیضاح آقای محمد جواد ظریف اعلام وصول نشده، فقط طرح آن با چند امضا در دستور کار است. ضمن اینکه ما باید این تحلیل شما را بازخوانی کنیم که آیا اساساً گرفتن پروسه مذاکرات از وزارت امور خارجه و آقای ظریف و واگذار کردن آن به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی می تواند به توقف مذاکرات بینجامد و یا این که این مهم اتفاقا می ‌تواند به کسب منافع بیشتر جمهوری اسلامی ایران در روند مذاکرات منجر شود؟! مطمئن باشید مجلس به دنبال تقابل با فرمایشات مقام معظم رهبری نیست. هدف ما صرفا حفظ منافع کشور است.

ولی در این بین نکته مهمی که ذهن را درگیر می‌کند این است که این مسئله تغییری در وضعیت ایجاد نمی کند. چون اگر نهایتا شما با این طرح خود بتوانید پروسه مذاکرات را از آقای ظریف بگیرید و آن را به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی محول کنید وضعیت بر همن روال سابق است. چرا که طبق قانون، رئیس شورای عالی امنیت ملی، رئیس جمهور است و دبیر آن را هم خود رئیس جمهور تعیین می کند. پس زمانی که وزیر امور خارجه یعنی آقای ظریف توسط رئیس جمهور، حسن روحانی تعیین می شود و از طرف دیگر آقای شمخانی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی هم منصوب روحانی است، چه تفاوتی می‌کند که مذاکرات توسط کدام نهاد پی گرفته شود. زیرا رئیس جمهور در هر دو صورت می‌تواند مذاکرات را متناسب با تفکرات و نگاه خود پیش ببرد. یعنی همان نگاهی که در دستگاه سیاست خارجی وجود دارد، در شورای عالی امنیت ملی هم پی گرفته خواهد شد؟

ببییند مسئله ما دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی است، نه دبیر آن. یعنی پرونده مذاکرات از این به بعد به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی سپرده شود، نه دبیرش که چند ماه دیگر عوض می شود. ضمن این که شورای عالی امنیت ملی اقتضائات خاص خود را دارد و از دیگر قوا و نهادها هم افرادی در شورای عالی امنیت ملی حضور دارند و می توانند اعمال نظر کنند. لذا از نظر ساختار اداری، نوع مدیریت و نوع تصمیمات برای پیگیری پرونده مذاکرات قطعاً دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی به نسبت وزارت امور خارجی جایگاه فرادستی پیدا می کند.

شما که به کررات مسئله دغدغه منافع کشور را مطرح کردید به تبعات و تاثیرات مخرب اقداماتتان توجه می کنید یا خیر، چون به موازات تصمیمات و واکنش مجلس در همین ۴۸ ساعت شاهد افزایش نسبی قیمت ارز در کشور بودیم که بخشی از آن را ناشی از واکنش روانی بازار به اقدامات مجلس بود؟

اتفاقا این نکته شما هم جزء همان مسائلی است که اکنون از سوی برخی سیاسیون و جریان های رسانه ای وابسته به آنها مطرح می شود تا از طریق آن اقدامات مجلس شورای اسلامی و نمایندگان محترم را تحت الشعاع قرار دهند. به واقع هیچ گونه ارتباطی بین اقدامات مجلس برای گرفتن پروسه مذاکرات از وزارت امور خارجه و شخص ظریف و محول کردن آن به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و یا حتی مسئله استیضاح وزیر امور خارجه ارتباطی به مسائل ارزی ندارد. یعنی روند کنونی ارزی، واکنش روانی بازار به اقدامات مجلس نیست. شما نمی توانید این دو مسئله را به هم ارتباط دهید و مسبب مشکلات را مجلس و اقداماتش قلمداد کنید. مجلس همواره با قاطعیت در برابر این گونه تخریب ها ایستاده و و صرفاً به دنبال حفظ منافع کشور است.

یعنی شما در مجلس به دنبال کارشکنی در پروسه مذاکرات به دلیل گره خوردن آن با انتخابات نیستید؟

اتفاقا این نکته شما هم در راستای سوال قبلی‌تان فقط برای ایجاد دوقطبی در کشور است. همانگونه که انتشار فایل صوتی محمد جواد ظریف با همین هدف منتشر شد. به واقع مجلس شورای اسلامی و نمایندگان محترم فارغ از اینکه کشور در آستانه انتخابات قرار دارد یا نه، با بررسی عمیق و ارزیابی درست از وضعیت کشور و بدون هیچ گونه نگاه سیاست زده‌ای به دنبال آن است که کشور از بی مدیریتی و بی لیاقتی دولت خلاص شود. البته برخی آن را نگاه انتخاباتی مجلس و نمایندگان تلقی می‌کنند که به خودشان ارتباط دارد، ما صرفا دغدغه منافع ملی را داریم. 

پس چرا مدام محمدجواد ظریف را به مجلس و کمیسیون امنیت ملی می کشانید و او را بابت حضور یا عدم حضورش در انتخابات ریاست‌جمهوری مواخذه می کنید. حتی کار به قسم خوردن و دست روی قران گذاشتن ظریف هم کشیده شده است. اصلا چرا باید برای شما آمدن یا نیامدن ظریف مهمتر از مسائل کشور باشد؟

شما مسئله را آن طوری بررسی، تحلیل و بیان می کنید که مطابق با اهداف و نگاه شماست، در صورتی که مجلس هیچ گاه این نگاه را ندارد. شما چرا مسئله را برعکس عنوان می کنید؟ اتفاقاً این گله و نقد شما را باید از دولت و آقای ظریف کرد که سعی می‌کنند با برخی اقدامات و پیگیری مذاکرات و نشست وین یک بازی انتخاباتی را برای حضور جدی افراد و جریان های وابسته به خود ایجاد کنند. ما نمایندگان صرفا به دنبال آن هستیم که منافع کشور و مذاکرات از طریق وزیر امور خارجه و دولت سیاسی و انتخاباتی نشود. مذاکرات یک امر فراقوه ای و ابزاری برای حفظ منافع ملی است. لذا نباید به دولت اجازه داد که با آن برخورد انتخاباتی کند.