چین دلار آمریکا را با یوان دیجیتال به چالش می کشد

نویسنده: اسکات ریوز

دیپلماسی ایرانی: یوان دیجیتال جدید چین که توسط بانک مرکزی این کشور کنترل می شود، می تواند به تهدیدی برای دلار آمریکا که ارز استاندارد تجارت عمدی و ارز ذخیره جهان به شمار می رود، تبدیل گردد. ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) احتمالا در تجارت بین الملل مورد استفاده قرار می گیرد و تقریبا می توان به طور قطع گفت که با نظام مالی جهانی ارتباط نخواهد داشت.

کالاهای حیاتی مانند نفت و مس با دلار قیمت گذاری می شوند. بانک تسویه حساب های بین المللی می گوید که در حال حاضر برای انجام حدود 88درصد از معاملات ارزی بین المللی از دلار آمریکا استفاده می شود، در حالی که این درصد برای یوان به 40 می رسد.

در داخل چین، یوان دیجیتال جدید به دولت اقتدارگرای این کشور این امکان را می دهد تا معاملات مالی مردم خود را در زمان واقعی ردیابی و یک روش کارآمد برای اجرای سیستم «اعتبار اجتماعی» پکن برای محدود کردن سفرهای داخلی و سایر فعالیت های افراد نامطلوب ایجاد کند.

ارز دیجیتال جدید چین شبیه پول کاغذی آن به نظر می رسد. یک برنامه تلفن همراه که بانک خلق چین ارائه کرده، این امکان را برای کاربران فراهم می آورد تا این ارز دیجیتال را مانند پول نقد خرج کنند. این برنامه تاکنون توسط حدود 100هزار نفر آزمایش شده و مشخص نیست که چه زمانی به طور کامل در اختیار 1.4 میلیارد شهروند چین قرار می گیرد.

آدارش سینا، تحلیلگر «بانک آو امریکا»، گفت اقدام چین در جهت معرفی یک ارز دیجیتال احتمالا تلاشی برای گسترش نفوذ منطقه ای آن است و نه تلاشی برای کاهش ارزش دلار: «در نهایت، احتمالا هدف اصلی و واقع گرایانه تر چین تلاش برای تغییر وضعیت (دلار آمریکا) به عنوان ارز در ذخیره جهانی نیست.»

بیت کوین و سایر ارزهای رمزنگار مانند اتریوم، کاردانو و لایت کوین توسط بانک مرکزی هیچ کشوری پشتیبانی نمی شوند. این ارزهای رمزنگار به طور خاص برای جلوگیری از کنترل دولت ها و فرار از کاهش ارزش ارزهای عادی در نتیجه تورم و غیره طراحی شده اند. ناشناس بودن بیت کوین که در سال 2009 راه اندازی شد، آن را برای بسیاری از طرفداران ارز رمزنگار جذاب کرده است. یوان دیجیتال چنین خاصیتی ندارد.

با این حال، استفاده از یک ارز دیجیتال جدید در خارج از نظام مالی جهان امکان استفاده از این ارز را برای مقابله با تحریم های بین المللی مانند مجازات های اعمال شده علیه ایران و کره شمالی برای چین فراهم می آورد. برخی گزارش ها از این مساله حکایت دارند که روسیه نیز در حال تهیه نسخه دیجیتالی روبل است. فایننشال تایمز در سال 2018 به نقل از سرگی گلازایف، یکی از مشاوران برجسته ولادیمیر پوتین، نوشته بود: «این ابزار (روبل رمزنگار) برای فعالیت های حساس دولت بسیار مناسب است. ما می توانیم بدون توجه به تحریم ها با همتایان خود در سراسر جهان تسویه حساب کنیم.»

ایالات متحده که تامین کننده دلار بانک های سراسر جهان است، به اطلاعات درباره معاملات عمده ارزی نیاز دارد. این مساله این امکان را به آمریکا می دهد تا ملت ها، موسسات و افراد سرکش را از نظام مالی جهانی حذف کند. منتقدان، این عمل را «استفاده تسلیحاتی از دلار» می خوانند. یوان دیجیتال می تواند با انجام تبادلات مالی بدون اطلاع ایالات متحده و اجتناب از سوئیفت، شبکه پیام رسانی درباره نقل و انتقالات بین بانک های تجاری و تحت نظارت واشنگتن، راهی ایمن برای کشورهای مجازات شده توسط آمریکا فراهم آورد.

بانک انگلیس اولین بانکی بود ارز دیجیتال بانک مرکزی را پیشنهاد کرد، اما چین اولین کشوری است که چنین ارزی را ارائه می کند. دیگر کشورها از جمله کانادا، هند، سنگاپور، سوئد، تایلند، اروگوئه و ایالات متحده نیز در حال بررسی امکان ایجاد ارز دیجیتال توسط بانک مرکزی خود هستند. البته جرومی پاول، رئیس فدرال رزرو گفته ایالات متحده عجله ای برای توسعه ارز رمزنگار خود ندارد: «از آنجا که ما ارز اصلی ذخیره جهان هستیم، نیازی به عجله در این پروژه نداریم و لازم نیست اولین کشور در بازار باشیم.»

فیس بوک در سال 2019 از برنامه خود برای توسعه یک ارز رمزنگار خبر داد. پایگاه کاربران این رسانه اجتماعی از جمعیت بسیاری از کشورهاست و ارائه چنین ارزی توسط فیس بوک می توانست ارزهای بدون پشتوانه سنتی را تحت تاثیر قرار دهد و در معاملات اختلال ایجاد کند. نهادهای نظارتی ایالات متحده برنامه های فیس بوک را لغو کردند، اما چین به توسعه یوان دیجیتال ادامه داد.

منبع: نیوزویک / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34