آیا جنگ وسیع در راه است؟

منطقه «قره‌باغ کوهستانی» (ناگورنو قره‌باغ) بار دیگر پس از سه ماه صحنه درگیری و زد و خورد نیروهای ارتش ارمنستان و جمهوری آذربایجان است و شبح جنگ بار دیگر بر این منطقه سایه افکنده است.

به گزارش فارس، دو روز پیش سفارتخانه‌های آمریکا در باکو و ایروان، در بیانیه‌ای از تمامی شهروندان آمریکایی خواستند تا به منطقه مورد اختلاف وارد نشوند، گویا از وقوع درگیری‌ها خبر داشتند.اولین درگیری‌ها به نظر می‌رسد از بامداد روزیکشنبه آغاز شده و وزارت دفاع آذربایجان اعلام کرد که مواضع و شهرک‌های مرزی این کشور از سوی نیروهای مسلح ارمنستان هدف خمپاره قرار گرفته که تلفاتی از میان نظامیان و غیرنظامیان به همراه داشته است.

باکو در ادامه از انجام اقدامات تلافی‌جویانه خبر داد و افزود واحدهای پیشرفته ارتش آذربایجان در حال به کار بستن اقدامات تلافی‌جویانه برای سرکوب تحرکات نیروهای ارمنی هستند تا از امنیت جمعیت غیرنظامی که نزدیک خط مقابله نظامی زندگی می‌کنند اطمینان یابند. «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور آذربایجان نیز در مقابل دوربین تلویزیون‌ها حاضر شد و گفت که نیروهای مسلح ارمنستان با انواع سلاح‌ها از جمله توپخانه سنگین مواضع ارتش آذربایجان و تعدادی از مناطق مسکونی را هدف قرار داده‌اند که در نتیجه تعدادی از نیروهای نظامی و غیر نظامی مجروح شده‌اند. او در ادامه از پاسخ متقابل نیروهای آذربایجان خبر داد.پس از آن، «نیکول پاشینیان» نخست‌وزیر ارمنستان نیز از حمله نیروهای آذربایجانی به شهرک‌های مسکونی ارمنستان در منطقه ناگورنو-قره‌باغ خبر داد و وزارت دفاع ارمنستان هم اعلام کرد که نیروهای این کشور دو بالگرد و سه پهپاد آذربایجانی را در واکنش به حملات باکو به مناطق مسکونی ساقط کرده‌اند. در شرایطی که دو طرف یکدیگر را به آغاز درگیری‌ها متهم می‌کنند، مجموع این رخدادها باعث شد تا «آرائیک هاراطونیان» رئیس منطقه مورد مناقشه «قره‌باغ» در یک نشست اضطراری با اعضای شورای ملی، آماده‌باش جنگی اعلام کند. او در بیانیه‌ای از تمامی افراد بالای ۱۸ سال خواست تا آماده جنگ شوند.

هاراطونیان همچنین در پیامی تاکید کرد: «این جنگ برای مرگ یا زندگی است که آن را به جان پذیرفته و در آن پیروز خواهیم شد.... تلفات انسانی و مادی ما را مایوس نخواهند کرد. اعلان جنگ کرده‌اند و جنگ دریافت خواهند کرد.»وزارت دفاع ارمنستان هم اعلام «حالت جنگی» کرده و از تمامی نیروهای خود خواسته است تا در آماده‌باش کامل قرار گیرند.
وزارت دفاع حکومت منطقه مورد مناقشه قره‌باغ که تحت حمایت ارمنستان قرار دارد، هم ادعا کرده است در درگیری‌ها با جمهوری آذربایجان، 4 بالگرد، 15 پهپاد و 10 تانک این کشور نابود شدند.

ادعای این حکومت در حالی مطرح شده که پیشتر وزارت دفاع جمهوری آذربایجان خبر داد که نیروهای نظامی این کشور توانسته‌اند 6 روستای تحت کنترل ارمنستان را «از اشغال درآورده و آزاد کنند».

در مجموع شرایط به‌گونه‌ای پیش رفته که به‌باور برخی ناظران، منطقه آماده جنگ دیگری شده است. هر چند در این میان ارتش جمهوری آذربایجان اعلام کرده است که نیازی به اعلام آماده‌باش عمومی ندارد و نیروهای این کشور به طور کامل آماده هستند.

هیئت سربازگیری و آماده‌باش ارتش آذربایجان نیز گفته است که ممکن است در صورت لزوم برای دفاع از کشور، وزارت دفاع خواستار بسیج عمومی شود، اما امروز نیازی به این کار نیست.

همچنین پارلمان جمهوری آذربایجان در برخی شهرها و مناطق «حالت جنگی» اعلام کرده است. طبق تصمیم پارلمان، در این مناطق باید حکومت نظامی برقرار شود. هرچند ارتش جمهوری آذربایجان اعلام کرده بود که نیازی به اعلام آماده‌باش عمومی ندارد و نیروهای این کشور به طور کامل آماده هستند.

در واکنش به این تحولات، وزارت خارجه ترکیه نیز در بیانیه‌ای بار دیگر حمایت خود را از جمهوری آذربایجان اعلام کرد و گفت که ترکیه کمک‌ها و حمایت‌های لازم را در اختیار آذربایجان قرار خواهد داد.سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی کشورمان هم در ارتباط با درگیری‌های نظامی به وقوع پیوسته بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران از نزدیک و با نگرانی درگیری‌های نظامی بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان را دنبال می‌کند و ضمن دعوت طرفین به خویشتنداری، خواستار توقف فوری درگیری‌ها و آغاز گفت‌وگو بین دو کشور است.

سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای استفاده از همه ظرفیت‌های خود به منظور برقراری آتش بس و آغاز گفت‌وگوها بین طرفین را اعلام کرد.

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان نیز در توییتی در این باره نوشت: ایران، خشونت نگران‌کننده در ناگورنو قره‌باغ را به دقت زیرنظر دارد. ما خواستار اتمام فوری خصومت‌ها بوده و خواستار گفت‌وگو برای حل اختلافات هستیم. همسایگانمان اولویت ما هستند و ما آماده‌ایم تا زمینه خوبی برای ممکن کردن گفت‌وگوها فراهم کنیم. منطقه ما حال خواهان صلح است.
وزارت خارجه روسیه نیز در بیانیه کوتاهی از دو طرف خواسته است تا فورا درگیری‌ها را متوقف کرده و برای تثبیت اوضاع به مذاکره روی بیاورند.فرانسه نیز با ابراز نگرانی درباره درگیری‌ها در منطقه

قره باغ از دو طرف خواست هر چه سریعتر خصومت‌ها را کنار گذاشته و مذاکره را از سر بگیرند.سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه اعلام کرد: فرانسه درخصوص درگیری‌های گسترده در حال جریان در قره باغ و اطلاعات مربوط به کشته شدن غیرنظامیان در این مناقشه به شدت نگران است.

این سخنگو افزود: فرانسه به عنوان رئیس مشترک گروه مینسک، با شرکای روس و آمریکایی خود، بر تعهد خود برای دستیابی به راه حلی پایدار و از طریق مذاکره و با رعایت قوانین بین‌الملل، برای مناقشه قره باغ تاکید دارد.

درهمین راستا «جوزپ بورل» رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز گفت: «اتحادیه اروپا خوستار توقف فوری درگیری‌ها، تنش زدایی و رعایت دقیق آتش بس بین دو کشور است.»
بورل با اشاره به وجود سازمان سازمان امنیت و همکاری برای حل اختلاف بین دو کشور گفت: «بازگشت به مذاکرات بدون هیچگونه پیش شرط جهت حل و فصل مناقشه قره باغ کوهستانی تحت نظارت گروه مینسک لازم است.»

سخنگوی ناتو نیز اعلام کرد که ارمنستان و آذربایجان باید به فوریت خصومت علیه همدیگر را متوقف کنند. ناتو اعلام کرده که این کشمکش تنها از طریق مجاری دیپلماتیک قابل رفع شدن است.

این در حالی است که «چارلز میشل» رئیس شورای اتحادیه اروپا نیز خواستار مذاکره فوری بین ایروان و باکو بدون هیچگونه پیش شرطی شد.جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان، دو جمهوری استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی از سال ۱۹۹۲ به دنبال تصرف منطقه قره‌باغ کوهستانی توسط ارمنستان و اعلام خودمختاری این منطقه وارد درگیری نظامی شدند و تلاش‌ها برای حل مناقشه قره‌باغ در قالب گروه میانجی مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا تاکنون بی‌نتیجه بوده است.