مصر و اردن پس از سال‌ها عادی‌سازی روابط با اسرائیل؛ باج‌گیری‌ها و خسارت‌ها
میدل ایست نیوز نوشت: مصر و اردن علیرغم اینکه سال‌هاست روابط خود با اسرائیل را عادی‌سازی کرده‌اند اما از رهگذر این روابط علاوه بر اینکه منافع قابل توجهی کسب نکردند، در معرض سوء استفاده‌های اسرائیل هم قرار گرفته‌اند.
علیرغم تبلیغات امارات و بحرین مبنی بر اینکه عادی‌سازی روابط با اسرائیل چشم‌اندازهای روشن اقتصادی به دنبال دارد اما تجربه مصر و اردن به عنوان نخستین کشورهایی که اقدام به عادی‌سازی مناسبات خود با تل‌آویو کردند، نتیجه‌ای خلاف این تبلیغات را نشان می‌دهد به طوری که به گفته کارشناسان، هر دو کشور به واسطه قراردادهای گاز و توافق صادراتی مصر با اسرائیل و آمریکا موسوم به «توافق کوییز» در معرض باج‌خواهی‌ها و خسارت‌های اقتصادی قرار گرفته‌اند.
با وجود اینکه مصر در سال ۱۹۷۹ و اردن در سال ۱۹۹۴ توافق صلح با اسرائیل را امضا کردند اما ورود به قراردادهای اقتصادی علنی با تل‌آویو سال‌ها به طول انجامید، این در حالی است که ابوظبی و منامه شتاب بسیاری برای ایجاد شراکت در زمینه‌های مختلف در مرحله پیش از توافق عادی‌سازی از خود نشان می‌دهند.
مصر در سال ۲۰۰۵ میلادی توافقی برای صادرات گاز با اسرائیل امضا کرد تا به موجب آن سالانه ۱.۷ میلیارد متر مکعب گاز به شرکت برق اسرائیل برای ۲۰ سال با قیمتی بسیار ارزان بین ۷۰ سنت تا ۱.۵ دلار تحویل دهد، این در حالی است که نرخ آن در همان زمان تقریبا ۲.۶ دلار بود.
اما پس از اندکی صحنه زیر و رو شد و مصر از صادرکننده گاز به واردکننده آن از اسرائیل آن هم به قیمتی بسیار بالاتر بین ۵ دلار تا ۵.۵ دلار تبدیل شد.
در همین رابطه، یک مسؤول مصری در حوزه انرژی به العربی الجدید گفت: اسرائیل از توقف صادرات گاز به خود سوء استفاده کرد و با شکایت از مصر در نهادهای بین‌المللی این کشور را به پرداخت خسارتی بیش از یک میلیارد دلار محکوم کرد.
وی افزود: مصر به واسطه بخش خصوصی توافقی برای واردات گاز از اسرائیل به مدت ۱۵ سال و به ارزش ۲۰ میلیارد دلار امضا کرده است.
قاهره همچنین در دسامبر سال ۲۰۰۴ میلادی توافقی تحت عنوان «کوییز» با ایالات متحده آمریکا و اسرائیل امضا کرد که بر اساس آن، محصولات نساجی مصر در صورت مشارکت سرمایه‌ای اسرائیل در تولید آن به میزان ۱۱.۸% می‌تواند از معافیت‌های گمرکی آمریکا برای ورود به این کشور برخوردار باشد، هدف از این قرار داد تقویت روابط اسرائیل با کشورهای جهان است به نحوی که موجودیت اسرائیل را تقویت کند اما این توافق با زیاده‌طلبی‌های تل‌آویو با مشکلاتی رو به رو شده است.
همین صحنه را می‌توان در ارتباط با اردن مشاهده کرد، امّان در سال ۲۰۱۶ میلادی توافق واردات گاز از اسرائیل به مدت ۱۵ سال به ارزش ۱۵ میلیارد دلار را امضا کرد.
توافق واردات گاز یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های عادی‌سازی روابط میان اردن و اسرائیل علیرغم مخالفت‌های شدید مردمی و رای‌گیری پارلمان برای لغو آن به شمار می‌رود، به موجب این توافق، اسرائیل پمپاژ گاز استخراج شده از سواحل فلسطین را از آغاز سال جاری کلید زده است.
در همین ارتباط، «موسی هنطش»، عضو کمیسیون انرژی پارلمان اردن اظهار کرد: دولت متاسفانه به اجرای توافق واردات گاز از اسرائیل علیرغم مخالفت‌های شدید اصرار دارد و آن را با نیاز مبرم اردن به گاز برای تقویت امنیت دستیابی به انرژی توجیه می‌کند.
هنظش در گفت‌وگو با العربی الجدید تصریح کرد: همه گروه‌های ملی و مردمی به فشارهای خود بر دولت برای لغو این توافق ادامه خواهند داد به ویژه که منابع متعدد دیگر برای واردات گاز طبیعی وجود دارد.
از سوی دیگر، «مناف مجلی»، رئیس پیشین کمیته مردمی مخالف با عادی‌سازی روابط با اسرائیل به العربی الجدید گفت: گروه‌ها و نهادهای مدنی در مقابله با فرایند عادی‌سازی مناسبات با اسرائیل از طریق برگزاری کارزارهای متعدد در استان‌های مختلف و دعوت از شهروندان برای عدم خرید تولیدات اسرائیل به ویژه محصولات کشاورزی موفق عمل کرده است چرا که این اقدامات (عرضه محصولات اسرائیلی) در راستای عادی‌سازی روابط انجام می‌شود که تل‌آویو با تمام توان برای پیشبرد آن در تلاش است.
وی افزود: امروز دیگر تولیدات کشاورزی اسرائیل را در بازارهای اردن مشاهده نمی‌کنید علاوه بر این معاملات تجاری قابل توجهی هم میان امّان و تل‌آویو وجود ندارد.
طبق گزارش‌های رسمی، واردات اردن از اسرائیل در سال ۲۰۱۹ میلادی تنها ۱۲.۵ میلیون دلار و صادراتش به تل‌آویو ۶۵ میلیون دلار بوده است.
در همین رابطه، پروژه اتصال بحر المیت به دریای سرخ که قرار بود با مشارکت اردن، فلسطین و اسرائیل انجام شود، هیچ موفقیتی در پی نداشته است و طرف اردنی به دنبال ناکامی در آن، به شیرین‌سازی آب دریای سرخ برای تامین کمبود آب پرداخت.
به گفته «حسام عایش»، کارشناس اقتصادی اردنی، مناسبات عادی شده اردن و اسرائیل بسیار کم‌رمق است و تنها به توافق واردات گاز محدود است که آن هم با مخالفت شدید مردم رو به رو است.
عایش اظهار کرد: اسرائیل از ورای توافقات عادی‌سازی روابط تلاش می‌کند تا منافعش در منطقه و جهان را تقویت کند و وارد بازارهای کشورهای عربی شود چرا که پیش از این توافقات در وضعیت تقریبا منزوی به سر می‌برد.
انتهای پیام
نظر شما :