محاکمه مرد ۹۳ ساله در دادگاه اطفال

نویسنده: هیبت الله نژندی منش، عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی علامه طباطبایی

دیپلماسی ایرانی: جنگ جنگ جهانی دوم هر چند عمال تمام شده است و دست کم 75 سال از آن می گذرد اما همچنان پرونده های مرتبط با این جنگ در حال طرح و رسیدگی هستند. این امر نشان دهنده این است که جنایات بین المللی مشمول مرور زمان نیستند، موضوعی که به صراحت در ماده 29 اساسنامه دیوان بین المللی کیفری تصریح شده است. به علاوه، می توان گفت که عزم جامعه بین المللی برای مقابله با بی کیفرمانی جدی است.

با دیدن تیتر این یادداشت، شاید در ذهن شما سوال ایجاد شود که دادگاه اطفال به جرایم اطفال یعنی افراد انسانی زیر 18 سال رسیدگی می کند. اما چرا این مرد 93 ساله در دادگاه اطفال محاکمه شد؟ برونو دی نگهبان یکی از ارودگاه های آلمان نازی به نام اشتوتهاف (Stutthof) از سال 1944 تا 1945 بود. وی متهم به معاونت در 5230 فقره قتل شده است. بیش از 40 شاکی از ایالات متحده آمریکا، لهستان، فرانسه و رژیم اشغالگر قدس (اسرائیل) در محاکمه برونو علیه وی شهادت دادند. محاکمه برونو 75 سال بعد از پایان جنگ جهانی دوم در اروپا، یکی از آخرین محاکمات یک نازی سابق است. 

حاال برگردیم به این سوال که چرا برونو در دادگاه اطفال محاکمه شد؟ در حقیقت دادگاه اطفال به جرایم افراد انسانی که در زمان ارتکاب جرم زیر 18 سال بودند، رسیدگی می کند. کما این که دیوان بین المللی کیفری نیز، در حال حاضر، بر اساس ماده 26 اساسنامه خود نمی تواند نسبت به اتهامات افرادی رسیدگی کند که در زمان ارتکاب جرم زیر 18 سال بودند. برونو در زمان ارتکاب جرایم اتهامی 17 سال داشت. وی در دادگاه اطفال هامبورگ به معاونت در قتل دست کم 5232 نفر محکوم شد. مجازات تحمیل شده بر وی دو سال حبس تعلیقی است.

محاکمه سوبیبور، نگهبان کمپ جان دمجانجوک، باعث شد تا توجه مقامات تعقیب در آلمان متوجه برونو بشود. بنابراین در آوریل سال 2019 وی تحت تعقیب قرار گرفت. بر اساس کیفرخواست، برونو عالمانه از قتل های بیرحمانه در اردوگاه اشتوتهاف حمایت می کرد. وی، از جمله، مانع فرار، شورش و نجات زندانیان می شد. 

اردوگاه اشتوتهاف ابتدا در سال 1939 توسط نازی ها در 22 مایلی شرق شهر دانزیگ ایجاد شد و حدود 115000 نفر در آن زندانی بودند. بیش از نیمی از آنها در همین زندان جان خود را از دست دادند. حدود 22000 نفر به دیگر اردوگاه های نازی ها انتقال داده شدند. زندانیان اردوگاه اشتوتهاف به روش های مختلفی به قتل می رسیدند: شلیک به پشت گردن فرد؛ مسمومیت با گاز Zyklon و قطع دسترسی به غذا و دارو.

لازم به ذکر است که پرونده برونو آخرین پرونده نیست و حدود 14 پرونده دیگر در رابطه با اردوگاه های دیگر در آلمان مطرح است که در مرحله تحقیقات است.