روابط بین‌الملل در ایران؛ از تکثر روایت‌ها تا ضرورت تفکر پارادایمیک

دیپلمسی ایرانی: کتاب «روابط بین‌الملل در ایران؛ از تکثر روایت‌ها تا ضرورت تفکر پارادایمیک» که ارزیابی وضعیت رشته روابط بین‌الملل در ایران را به مناسبت یکصدمین سالگرد تاسیس این رشته مدنظر قرار داده است، به اهتمام علی اسمعیلی اردکانی و توسط موسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران منتشر شد. 

در این کتاب در دو فصل بازاندیشی و طرح ایده‌های نوین در روابط بین‌الملل ایران و همچنین وضعیت آموزش و پژوهش روابط بین الملل در ایران تهیه و بر مبنای آن 18 نفر از اساتید و پژوهشگران این حوزه، ایده‌‌ها و ارزیابی خود را در ارتباط با موضوعات محوری در مورد این رشته طرح کرده اند. در بخش اول طرح ایده‌های نظری مرتبط با تاریخ رشته در ایران و جهان، پرسش‌های اساسی رشته، دستورکار روابط بین‌الملل در یکصد سال گذشته، ارتباط تاریخ با روابط بین‌الملل و همچنین رویکردهای تحلیلی نوین این حوزه طرح شده است.

آمریکا پژوهی، چین پژوهی، روسیه پژوهی، خاورمیانه پژوهی، حقوق بشرپژوهی، سازمان بین‌الملل پژوهی و آسیب‌شناسی اندیشکده‌ها در ایران بخش‌های مصداقی و معطوف به وضعیت دانشگاه‌ها و اندیشکده‌های حوزه روابط بین‌الملل در ایران است. علاوه براین، ارزیابی وضعیت روش پژوهش، روش‌شناسی، نظریه‌پژوهی و آینده پژوهی در روابط بین‌‍الملل ایران نیز مورد توجه قرار گرفته است.

علی اسمعیلی اردکانی مولف در توضیح عنوان کتاب نوشته است: «بلوغ دانش روابط بین‌الملل ایران در گرو توجه بیشتر به تفکر و پژوهش در قالب‌های علمی و حفظ تعادل آن با دغدغه، فرهنگ و سنت‌های انسان ایرانی است. باید در کنار بال‌وپر دادن به نبوغ شاعرانگی و طرح و تدوین نظریه‌ها، رویکردها و رهیافت‌های ایرانی و اسلامی برگرفته از سنت‌های دینی و فکری و روشنفکری‌مان، به ابعاد پارادایمی دانش روابط بین‌الملل نیز توجه کنیم. درحال‌حاضر، اما روابط بین‌الملل در ایران بر لبه دوگانه‌ای حرکت می‌کند که اگرچه حرکت به سمت تجربه زیسته ایرانی را آغاز کرده، ولی توان مفهوم‌سازی آن را با استناد به الزامات پارادایمی روابط بین‌الملل نداشته است. شاید بتوان گفت حال به‌دلیل ناکارآمدی یا نادیده گرفته شدن، کاربردی هم نشده است؛ اما برای رسیدن به وضعیت مطلوب در روابط بین‌الملل، جمع میان این دو، ضروری و نیازمند گفتگو است. شرایط کنونی و رشد قابل توجه گرایش «روابط بین‌الملل جهانی» در درون رشته روابط بین‌الملل، ضرورت گفتگو و سنتز میان تجربه زیسته تاریخی و پژوهش در قالب استانداردهای جهانی در ایران را بر ما روشن می‌سازد؛ گفتگویی که به نظرم موجب تولید ادبیات قابل اعتنائی در این حوزه خواهد شد.»

این کتاب در 402 صفحه تیرماه 1399 منتشر و دسترس علاقمندان قرار گرفته است.