بالا کشیدن ۹ میلیارد دلار اموال ایران!

نویسنده: هادی محمدی، دکترای روابط بین الملل و روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: کرونا همچنان در کشورمان قربانی می گیرد و بسیاری از بازارهای اقتصادی کشور با افزایش سرسام آور نرخ ارز دچار بحران شده اما به دلیل اعمال شدیدترین تحریم های آمریکا علیه ایران، دست دولت برای کمک به معیشت کسانی که از کرونا آسیب دیده اند یا تنظیم بازار ارز بسته شده و از سویی پول زیادی برای واردات داروهای خاص وجود ندارد. حتی در تامین نهاده های دامی به عنوان خوراک دام و طیور که می تواند قیمت گوشت قرمز و گوشت مرغ را پایین بیاورد نیز دچار مشکلات عدیده ای هستیم. در این میان کره جنوبی که به ظاهر دوست ما محسوب می شود و ایرانیان هم در بیش از نیم قرن سابقه دیپلماتیک و صدها سال سابقه تجارت خاطره منفی از این کشور در ذهن خود نداشتند، دو سال است که میلیاردها دلار از اموال 84 میلیون ایرانی را در سخت ترین شرایط ممکن بلوکه کرده و هر روز به بهانه های واهی و غیرقانونی در پس دادن پول ایرانی ها به خودشان، بازی درمی آورد. عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی در گفت و گو با بلومبرگ تاکید کرده است: «کره جنوبی از سیاست‌ها و تحریم‌های آمریکا تبعیت می‌کند و حتی به فروش غذا و دارو که پیش از این برای مبادله مدنظر دو کشور بود، بی‌توجه است». محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهور نیز به دولت کره جنوبی توصیه کرده «اعتماد دهه‌های اخیر ملت ایران به تولیدات و فناوری آن کشور و منافع درازمدت کشورش در بازار ایران را فدای خواست و فشارهای رژیم آمریکا نکند.»

راهزنی کره از کجا آغاز شد؟

ماجرا از اردیبهشت سال 97 اوج گرفت. زمانی که دونالد ترامپ در ادامه حماقت هایش، تحریم نفتی علیه ایران را کامل کرد و از تمدید معافیت های خرید نفت ایران به برخی کشورها از جمله کره جنوبی سرباز زد. از آن زمان کره جنوبی نیز خرید نفت و فراورده های نفتی از ایران را به صفر رساند اما پول خریدهای قبلی خود را تسویه نکرد تا این که امروز کره ‌جنوبی بیشترین منابع مالی بلوکه شده ایران در خارج کشور را در اختیار دارد. تا پیش از تشدید تحریم‌ها در آبان سال 97، کره جنوبی جزء پنج کشور عمده خریدار فراورده‌های نفتی ایران و دومین کشور پس از چین از حیث واردات نفت در سال 2017 بود اما با تشدید تحریم ها، برای اولین ‌بار طی هفت سال گذشته کره جنوبی هیچ گونه سفارشی برای خرید نفت از ایران ثبت نکرده است. آذر 97 و پس از دیدار مسئولان کره‌ای با مدیران نفتی ایران قرار بر پرداخت پول نفت در قبال خرید کالا از کره جنوبی شد. بر اساس این ساز و کار، پول‌های حاصل از فروش نفت ایران به صورت ارز ملی کره جنوبی در بانک‌های کره‌ای باقی می‌ماند و ایران می‌توانست در قبال خرید کالا و دارو از آن استفاده کند. اما کره در دو سال گذشته تنها یک محموله اقلام دارویی به ایران فرستاده که گفته می‌شود این اقلام کاربرد درمانی برای بیماری صعب‌العلاج «گوشر» را دارد. ارزش این محموله حدود نیم میلیون دلار بود که در برابر رقم بدهی های ایران که بین هفت تا 9 میلیارد دلار گفته شده رقم بسیار  ناچیزی به شمار می رود. حتی وعده کره ای ها برای ارسال یک محموله  دو میلیون دلاری از دارو و مواد غذایی از جمله روغن خام و خوراک دام نیز تاکنون محقق نشده است.

آمریکا پاسخ کره جنوبی را نمی دهد یا سئول اراده ای ندارد؟

در این مدت هم ایران و هم کره جنوبی پیشنهادها و راهکارهای متفاوتی را برای حل موضوع ارائه کردند. پیشتر رضا ذبیب مدیرکل آسیای شرقی وزارت خارجه  به روزنامه شرق گفته بود: «کره‌ای‌ها آذر‌ماه سال قبل نماینده ویژه‌ای به ایران فرستادند و  چهار راه‌حل پیشنهاد دادند که ما گفتیم با همه موارد موافقیم. یکی این بود که از همین پول برای چیزی که آن ها نامش را تجارت بشردوستانه می‌گذارند، برداشت کنیم. دوم این که بخشی از پول را به سازوکار تجارت بشردوستانه سوئیس با ایران بفرستند. سوم این که بخشی از این پول جابه‌جا شود و بعد برای تجارت بشردوستانه استفاده شود و چهارم این که سازوکاری مشابه سازوکار تجارت بشردوستانه سوئیس در کره ایجاد کنند تا از طریق آن بتوانیم از این منابع مالی استفاده کنیم. ما گفتیم با همه راه‌حل‌ها موافقیم اما آن ها را جایگزین هم نمی‌دانیم بلکه باید به‌صورت موازی جلو بروند. خودمان هم راه‌حل‌هایی به کره پیشنهاد کردیم. البته کر‌ه به ما می‌گوید برای دریافت مجوز این راه‌حل‌ها مکرر به آمریکایی‌ها مراجعه کرده اما پاسخی دریافت نکرده است». به نظر می رسد فراتر از بهانه گیری کره ای ها، آن ها اراده قوی برای بازپرداخت این بدهی ندارند زیرا از ابتدا ایران درخواست واردات اقلام کشاورزی و همچنین دارو از کره جنوبی داشت که طبق قوانین تحریمی، تحریم نیستند.

استفاده از نام جعلی برای خلیج فارس و حضور نظامی کره در تنگه هرمز!

علاوه بر این سیاست خصمانه کره جنوبی در نوعی دزدی اموال ایرانیان، نمی توان از کنار حضور نظامی آن ها در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز و استفاده از نام جعلی برای خلیج فارس در بیانیه وزارت دفاع این کشور در سال گذشته نیز به آسانی عبور کرد. ملت ایران هرگز وارد این بازی ها نشده است و گرنه به خوبی از تاریخ خبر دارد و داستان اشغال جزیره «تاکاشیما» توسط کره جنوبی را خوانده است.

وقت کشی و ریاکاری کره ای

البته کره ای ها در این وقت کشی آشکار خود هر از گاهی به فضاسازی های رسانه ای هم روی آورده اند؛ فروردین امسال یک مقام وزارت خارجه کره جنوبی اعلام کرد: «ما چگونگی انجام تجارت بشردوستانه و روندهای مربوط و همچنین ملزومات آن را برای شرکت‌ها و بانک‌ها و... توضیح خواهیم داد تا درک بیشتری از سیستم داشته باشند تا آن جا که آن ها بتوانند هرچه سریع‌تر این تعامل تجاری را از سربگیرند. ما انتظار داریم که یک ماه آینده عملیات صادرات این نوع کالاها آغاز شود». به گفته این مقام کره جنوبی، براساس مجوز خاصی که خزانه‌داری آمریکا به کره جنوبی داده است، کمپانی‌ها و موسسه‌های مالی مربوط باید سازوکار نظارتی را رعایت کنند تا مطمئن شوند که این پول به دست مردم ایران می‌رسد! و این سازوکار سرعت عمل کمپانی‌ و بانک مدنظر برای پیشبرد این معامله را کاهش خواهد داد. این سخنان که با محتاطانه ترین ادبیات بیان شده، نتیجه اش دو ماه بعد با ارسال یک محموله ناچیز 500 هزار دلاری خود را نشان داد؛ اقدامی که در برابر طلب چندین میلیارد دلاری ایران تقریبا هیچ است. یک ماه قبل نیز یوجانگ هیان سفیر کره جنوبی در تهران در پاسخ به گزارش روزنامه اعتماد به صورت ریاکارانه‌ای نوشت: «سئول در تعاملاتش با واشنگتن به ‌شدت تاکید داشت که برای کره ضروری است تا بتواند از سپرده‌های بر اساس وون (واحد پول کره) که متعلق به بانک مرکزی ایران است و نزد بانک‌های کره قرار دارد، استفاده کند، زیرا این مبلغ حقیقتا متعلق به مردم ایران است. ما معتقدیم که انتقال پول در آینده نزدیک نیز انجام خواهد شد». با این حال تاکنون اتفاقی که به بازگشت بخش قابل توجهی از اموال ایران منجر شود، روی نداده و سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان نیز در پاسخ به سوال خبرنگار خراسان گفت که «به صراحت به مقامات کره جنوبی گفته‌ایم، بهانه‌ای که آن ها برای پرداخت نکردن بدهی ملت ایران مطرح می‌کنند، قابل قبول نیست. ایران تحت تحریم هیچ نهاد بین‌المللی نبوده و کره جنوبی موظف به اجرای تحریم‌های آمریکا نیست. بنابراین بهانه‌ای که کره جنوبی مطرح می‌کند در هیچ محکمه‌ای قابل پذیرش نیست».

روزنه ها درحال بسته شدن است

روزها می گذرند و به قول سید عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه روزنه های ایجاد شده برای حل این مشکل در حال بسته شدن هستند. حالا کره ای های چشم بادامی باید انتخاب کنند یا تحت تسلیم قلدری های آمریکا خود را ذلیل این سیاست های غیرقانونی و غیرانسانی کنند یا همچون نیم قرن گذشته چهره ای مثبت برای مردم ایران به یادگار بگذارند تا در پایان تحریم ها بار دیگر بتوانند از بازار بزرگ کشورمان استفاده کنند. هفته گذشته علی ربیعی سخنگوی دولت ایران نیز به این موضوع اشاره کرد و در تهدید تلویحی گفت: «بهتر است مقامات کره قبل از دیر شدن اقدامات لازم را انجام دهند زیرا در حال بررسی همه گزینه های سیاسی و حقوقی در مراجع قانونی هستیم که اگر رفتار غلط کره جنوبی ادامه پیدا کند واکنش لازم را داشته باشیم».

به نظر می رسد، نزدیکی زیاد سئول به واشنگتن در حوزه های سیاسی، اقتصادی، نظامی و... باعث شده تا تصویری از یک غلام حلقه به گوش از کره جنوبی در اذهان مردم ایران شکل بگیرد. کشوری با صدها سال سابقه و فرهنگ که حالا مطیع محض اوامر رئیس جمهور معلوم الحال آمریکا شده است. شاید کره ای های شمال شبه جزیره کره بهتر همتایان جنوبی خود را شناخته اند که با وجود همه سختی ها حاضر به همراهی و نزدیکی با سردمداران سئول نیستند.

این دوره سخت در تاریخ ملت بزرگ ایران نیز به پایان خواهد رسید و  دزدی از 84 میلیون ایرانی بی تاوان نخواهد ماند و این پول باز می گردد اما فراموش نمی کنیم که در چنین شرایط سختی چه کشورهایی در کنار ایرانیان ماندند و چه کشورهایی با یک تشر اربابانشان همه سوابق دوستی را زیر پا گذاشتند و این مسئله بیش از گذشته در اذهان تثبیت می شود که آن همه منش پهلوانی و سلحشوری که زمانی «جومونگ» نماد آن در کره به شمار می رفت تنها یک افسانه و داستان دروغین و تخیلی بوده است. دروغی که رفتار امروز دولت سئول آن را چندباره اثبات کرد./خراسان