آیا آمریکا موفق می‌شود اروپا را برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران با خود همراه کند؟
نشریه «فارین پالیسی» به تلاش آمریکا برای همراه کردن اروپا در تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران پرداخت و با توجه به همزمانی تقریبی تصمیم در این خصوص و انتخابات آمریکا، به گمانه‌زنی درباره نتیجه این تلاش پرداخت.
به گزارش خبرگزاری فارس، نشریه آمریکایی «فارین پالیسی» در گزارشی نوشت دو سال بعد از خروج «دونالد ترامپ» از توافق هسته‌ای ایران، تهران غنی‌سازی اورانیوم را ادامه داده و تحقیقات و توسعه درباره سانتریفیوژهای پیشرفته را از سر گرفته و همچنین ذخایر سوخت هسته‌ای را گسترش داده طوری که به ادعای این نشریه آمریکایی، زمان لازم برای رسیدن ایران به تولید سوخت مورد نیاز سلاح به منظور ساخت بمب اتمی به نصف کاهش یافته است.
«ریچارد نفیو»، یکی از کسانی که در مذاکرات منتهی به توافق هسته‌ای ایران حضور داشت، مدعی است ایران آشکارا به توانایی تولید سلاح اتمی، از دو سال پیش نزدیکتر شده است.
به نوشته فارین پالیسی، در حالی که هیچ مدرکی چنین ادعایی را ثابت نمی‌کند، پیشرفتهای ایران این سوال را مطرح می‌کند که کمپین "فشار حداکثری" کاخ سفید علیه ایران چقدر موفق بوده است؟ بنابر این گزارش، این سیاست گرچه به اقتصاد ایران صدمه زده، اما این کشور را به سمت ادامه فعالیتهای هسته‌ای سوق داده است. فشار حداکثری آمریکا همچنین اعتبار واشنگتن را حتی در بین متحدان سنتی‌اش از بین برده و فشارهای فزاینده‌ای را بر همکاری‌های دیپلماتیک آمریکا وارد کرده است.
به نوشته این نشریه آمریکایی، در ماه میلادی جاری وزارت خارجه این کشور از تلاش دیپلماتیک برای ایجاد نتیجه‌ای ملموس از این کمپین (فشار حداکثری) در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا پرده برداشت. بنابر اعلام واشنگتن، این تلاش دستیابی به توافقی با شورای امنیت سازمان ملل برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران است که ۱۸ اکتبر (۲۸ مهر) درست چند هفته قبل از انتخابات آمریکا در ماه نوامبر، به پایان می‌رسد. در ماه فوریه آمریکا به طور خصوصی مواردی از پیش‌نویس قطعنامه شورای امنیت درباره تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را به گردش درآورد، به این امید که کشورهای اروپایی هم از این طرح حمایت کنند.
آمریکا اما با واکنش سرد اروپایی‌ها مواجه شد و کشورهای اروپایی گفتند که این قطعنامه به طور قطع از سوی روسیه و چین وتو خواهد شد، و این دو کشور درصدد این هستند که بعد از پایان این تحریمها به ایران سلاح بفروشند. آنها گفتند در عین این که در نگرانی‌های آمریکا درباره برنامه موشک بالستیک ایران و نقش منطقه‌ای آن شریک هستند، اما واشنگتن را به دلیل تضعیف توافق هسته‌ای که از حمایت گسترده بین‌المللی برخوردار بود و آنها معتقد بودند در محدود کردن برنامه هسته‌ای تهران می‌توانست موفق باشد، مقصر می‌دانند.
هفته گذشته «برایان هوک»، نماینده دولت آمریکا در امور مربوط به ایران هشدار داد در صورتی که شورای امینت برای تمدید این تحریمها توافق نکند، واشنگتن می‌تواند با اتخاذ مکانیزم پیش‌بینی شده که به همه امضاکنندگان اولیه این توافق امکان می‌دهد نه تنها تحریمهای تسلیحاتی بلکه همه تحریمهای ایران را بازگردانند، وارد عمل شود.
بنابر این گزارش، در همین حال ایران هشدار داده چناچه تحریمها دوباره اعمال شوند، از توافق هسته‌ای خارج می‌شود، به بازرسی بین‌المللی از برنامه هسته‌ای خود پایان می‌دهد و همچنین از پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی نیز خارج خواهد شد.
فارین پالیسی افزود: همچنین چنین اقدامی از سوی آمریکا، سوالات پیچیده سیاسی، دیپلماتیک و قانونی را درباره این که آیا آمریکا که به صورت یکجانبه از توافق ایران در ۸ مه ۲۰۱۸ خارج شد، این حق قانونی یا به لحاظ اخلاقی این اختیار را دارد که بازگشت به شرایط قبل از توافق هسته‌ای را در دستور کار قرار دهد. تحت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که بر مبنای آن توافق هسته‌ای تایید شد، هر یک از اعضای این توافق این حق را دارد که به تنهایی تحریمهای سابق را بازگرداند. مقامات دولت ترامپ ادعا می‌کنند که گرچه آمریکا دیگر عضوی از برجام نیست، همچنان تمام حقوق اعضا را بر طبق این قطعنامه داراست و قصد دارد از این حق در صورتی که به چیزی که می‌خواهد نرسد، استفاده کند.
«جان بلینجر» که به عنوان مشاور حقوقی اصلی شورای امنیت ملی و همچنین وزارت خارجه آمریکا در دوران «جرج دبلیو بوش» خدمت کرده، در این خصوص گفت آمریکا حق به جریان انداختن «اسنپ بک» (بازگشت تحریمها به صورت اتوماتیک) را دارد، اما این ممکن است در نهایت در دستیابی به چیزی که به دنبالش است، موثر نباشد. وی در ادامه هشدار داد: «شاید کشورها به حفظ این تحریمها مایل نباشند. این ریسک وجود دارد که در صورت عدم تمایل کشورها، این اقدام نتیجه عکس دهد. اگر تلاش کنی سایرین را هدایت کنی ولی کسی پیروی نکند، موفق نبوده‌ای و در آن صورت آمریکا شورای امنیت را در هم شکسته است.»
ریچارد نفیو هم در ادامه صحبتهای قبلش گفت: گمان می‌کنم در پایان، شورای امنیت بر مبنای یک قاعده کاملا قانونی مجبور می‌شود نتیجه بگیرد که ما این حق را داریم که قطعنامه را ارائه دهیم. این بحث باعث ایجاد شکاف در شورا خواهد شد، از یک طرف فرانسوی‌ها، بریتانیایی‌ها و آلمانی‌ها فریاد می‌زنند که این کار بر اساس توافق درست نیست و از طرف دیگر روسها و چینی‌ها خشمگین خواهند شد و نتیجه عملی این خواهد شد که طرف چینی و روسی این اقدام را غیرقانونی اعلام می‌کند و بدون شک به سرعت اقدام به فروش سلاح به ایران خواهند کرد.
این نشریه در ادامه نوشت: مقامات اروپایی در خفا از تهدید اخیر آمریکا ابراز خشم کرده‌اند و گمان می‌کنند واشنگتن با این اقدام به دنبال کشتن برجام است. آنها این رویکرد حقوقی واشنگتن را متناقض و ریاکارانه می‌دانند. یک مقام اروپایی ارشد همچنین یادآور شد که یک ماده اصلی در منشور سازمان ملل، بند ۲۵ می‌گوید: اعضای سازمان ملل توافق کرده‌اند که تصمیمات شواری امنیت را بر طبق منشور کنونی بپذیرند و اجرا کنند. ماده‌ای که آمریکا آن را نادیده گرفته است.
بنابر پیش‌بینی فارین پالیسی، تصمیم اروپا درباره آغاز فرایند حل اختلاف ممکن است به مرگ نهایی این توافق ختم شود. یک دیپلمات مستقر در سازمان ملل نیز گفت راهبرد آمریکا به لحاظ قانونی و سیاسی پایه‌ای ندارد.
روسیه چیزی را که شرکای اروپایی این کشور در خفا می‌گویند، علنی بیان کرد. «میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در سازمان ملل در مصاحبه‌ای استدلال آمریکا را مضحک خواند. وی گفت همه می‌دانند که آمریکا از توافق کنار رفته است. به لحاظ تئوریک این تلاش امکان‌پذیر است اما جلوه خوبی برای آمریکا ندارد. تلاش برای اجرای این طرح آسیب زیادی وارد می‌کند و در نهایت به بحث‌های توفانی در شورای امنیت منجر خواهد شد.
قانون‌گذاران دموکرات آمریکا هم که از امضای توافق هسته‌ای ایران حمایت کرده بودند، دولت را به دلیل خروج از این توافق و بعد تلاش برای استفاده از آن به منظور پیشبرد اهدافش مورد انتقاد قرار داده‌اند. اما از طرف دیگر عده زیادی از هر دو حزب در کنگره آمریکا از تمدید تحریمهای تسلیحاتی ایران حمایت کرده‌اند.
«ریچارد گووِن»، مدیر سازمان ملل در گروه بین‌المللی بحران گفت شاید تهدید آمریکا درباره به کار بستن مکانیزم بازگرداندن تحریمها با هدف ترساندن اروپایی‌ها به منظور جلب حمایت آنها از راه‌های دیگرِ زنده نگه داشتن تحریم تسلیحاتی باشد.
وی افزود اروپایی‌ها به این مشکوک هستند که آمریکا می‌کوشد بریتانیا را قانع کند از شرکای اروپایی‌اش جدا بشود و اعلام کند که تهران تعهداتش را نقض کرده تا بتواند مکانیزم بازگشت اتوماتیک تحریمها علیه ایران را فعال کند.
وی با اشاره به این که اروپایی‌ها هم به اندازه ترامپ به تقویم انتخابات آمریکا توجه دارند، افزود: مطمئن نیستم که سازشی در کار باشد. هر چه شانس «جو بایدن» برای پیروزی در انتخابات ماه نوامبر بیشتر شد، احتمال این که سه امضاکننده اروپایی توافق هسته‌ای با آمریکا همراهی کنند کمتر است.
نظر شما :