نقاشی هایی که امریکا ضعیف تر نشان می دهند
تحلیل فارین پالیسی از دیوارنگارههای ضدآمریکایی در تهران
فوتینی کریستیا (Fotini Christia)، فارین پالیسی، 11 نوامبر 2019
دیپلماسی ایرانی: در چهلمین سالگرد تسخیر سفارت ایران در تهران، تهران از مجموعه‌دیوارنگاره‌هایی پرده‌برداری کرد که بر دیوارهای سفارت قدیمی ایالات متحده کشیده شده‌اند. در این تصاویر، جنبه‌های مختلف تنش‌های بین ایران و ایالات متحده پس از خروج واشنگتن از برجام و اعمال دوباره تحریم‌ها نمایش داده شده است. تصاویر تازه روی تصاویر قدیمی‌‌ای نقش بسته‌اند که پس از انقلاب کشیده شده و منعکس کننده سیاست‌های ستیزه‌جویانه آن زمان بودند.
شباهت‌ها و تفاوت های بین دیوارنگارههای تازه و قدیمی کاملا گویاست. در تصاویر قدیمی از رنگ‌های ملایم و دارای تناژ پایین استفاده شده بود، در حالی که در تصاویر تازه رنگ‌های تند قرمز، سفید و آبی دیده می‌شود. همچنین در دیوارنگارههای تازه با صراحت بیشتری از تکنیک کمیک استریپ یا داستان‌های مصور برای به سخره گرفتن دولت آمریکا و بی‌اهمیت دانستن قدرت این کشور – به جای القای حس ترس از ایالات متحده در تصاویر قدیمی – استفاده شده است.
اگرچه در تصاویر تازه برخی موضوعات روز – مانند جنگ سوریه و سرنگونی پهپاد آمریکایی – نیز وجود دارد اما شباهت‌های دیوارنگارههای قدیمی و تازه کاملا چشمگیر است. مثلا در تصاویر جدید، تفنگی منقش به پرچم آمریکا نمایش داده شده که در دیوارنگارههای قدیمی هم موجود بود، اما این بار لوله تفنگ به طرف پایین خمیده شده است که رنگی تمسخرآمیز به تصویر می‌‌دهد. مجسمه آزادی نیز در تصاویر تازه، بدون بازوی حامل مشعل نمایش داده شده و به جای صورت، جمجمه دارد. سیم خاردار و فرهنگ پاپ آمریکایی نیز در دیوارنگارههای تازه تکرار شده، اما سیم‌خاردار این بار به جای اشاره به جنگ ایران و عراق به زندان گوانتانامو اشاره دارد، که معیاری برای احساست ضدآمریکایی در میان نسل جوان‌تر است. فرهنگ پاپ آمریکا نیز با نمایش سیم‌خاردار به جای سیب‌زمینی سرخ کرده مک‌دونالد، تفنگ در حال دودکردن در دست میکی‌موس و خارج شدن موشک از کلاه جادویی عمو سام مورد انتقاد قرار گرفته است.
جمجمه موضوعی تکراری در دیوارنگارههای تازه است. در یکی از آنها تعداد فراوانی جمجمه شناور در دریایی از خون می‌بینیم که چشم ایزدی، نماد استفاده شده در پشت دلار آمریکا، از این دریای خون سربرآورده است. در تصویری دیگر تک‌تیراندازان پنهان در میان ستاره‌‌ها و خطوط پرچم آمریکا نقش بسته‌اند. این تصاویر به جنگ‌های طولانی ایالات متحده در جهان اسلام اشاره دارند.
در دیوارنگارههای قدیمی تصویر دستی پوشیده با پرچم آمریکا نمایش داده شده بود که این دست از دیش ماهواره خارج شده و با کبریتی روشن قصد به آتش کشیدن گل‌های انقلاب را داشت. این تصویر بیانگر نقش ویرانگر نفوذ تبلیغات آمریکایی از طریق تولیدات ماهواره‌ای مانند صدای آمریکا بود. عجیب است که در تصاویر تازه هیچ اشاره مستقیم یا غیرمستقیمی به استفاده از رسانه‌های اجتماعی یا تولیدات خبری آمریکا و نقش آنها در تبلیغات علیه ایران نشده است.
نکته دیگر عدم حضور تصاویر آیت‌الله خمینی در دیوارنگارههای جدید است. تصویر بنیانگذار انقلاب اسلامی، به ویژه بازگشت او از پاریس، در دیوارنگارههای قدیمی حضور پررنگی داشت. اما اکنون او در هیچ جایی دیده نمی‌شود، شاید به این دلیل که جانشین او سال‌هاست که در قدرت است و کشور از فاز انقلاب گذر کرده است. در تصویری که یک سیاستمدار آمریکایی و همتای ایرانی‌اش در کاخ سفید شطرنج بازی می‌کنند، لباس سیاستمدار آمریکایی نظامی و لباس فرد ایرانی غیرنظامی است که نشان می دهد ایران قدرت بیش‌از حد نظامی شده نیست و هرگز نمی تواند به اهداف ایالات متحده اعتماد کند.
تصاویر رزمندگان و شهدای جنگ ایران و عراق جای خود را به تصاویر جنگ‌های معاصر خاورمیانه داده‌اند، از جمله نابودی داعش و سرنگونی پهپاد آمریکایی برفراز خلیج فارس که به عنوان نمادی برای قدرت نظامی و حاکمیت ملی ایران نمایش داده شده اند. در تصاویر جدید، عراق همانند تصاویر قدیمی دیگر به عنوان یک دشمن بزرگ نمایش داده نشده و این بیانگر نفوذ ایران در این کشور همسایه است.
شاید مهم‌ترین این تصاویر، دیوارنگاره‌ای باشد که به مسائل داخلی ایالات متحده اشاره دارد. در این نقاشی "نشان بزرگ ایالات متحده" نمایش داده شده است، اما به جای مجموعه ستاره‌های بالای سر عقاب، ستاره سرخ داوودی نقش بسته و عقاب به جای شاخه زیتون و 13 پیکان، تعدادی گلوله و سرنگ تزریق مواد مخدر در چنگال هایش دارد. از پرچم منقش بر سینه عقاب خون می‌چکد و گلوله و تفنگ‌های بسیاری در سمت چپ نشان و سرنگ و موادمخدر فراوانی در سمت راست آن ریخته که اشاره‌ای مستقیم به خشونت مسلحانه و بحران اعتیاد در ایالات متحده است. این دیوارنگاره به ایرانیان یادآوری می‌کند که ایالات متحده، فراتر از یک دشمن قدرت‌مند، درگیر مشکلات و فساد اخلاقی خودش است.
اگرچه در دیوارنگارههای تازه، تصاویر ]امام[ آیت الله خمینی و سایر نمادهای انقلاب جای خود را به ملاحظات معاصر و تازه‌تر داده‌اند، اما این سخن او که "ما آمریکا را زیر پا خواهیم گذاشت" از گذشته بر دیوارهای بلند آجری سفارت نقش بسته بود و همچنان در آنجا باقی خواهد ماند. پس از تمام این سال‌‌ها به نظر می رسد که این سخن ]امام[ آیت الله خمینی بیانگر اصلی‌ترین پیامی است که حکومت ایران می‌خواهد آن را به آگاهی همگان برساند.
منبع: فارن پالسی / تحریریه دیپلماسی ایرانی
نظر شما :