کمالوندی: از همکاری های هسته ای روسیه متشکریم/به ۶۰ تا ۷۰ درصد ظرفیت قبل از برجام رسیده ایم

دیپلماسی ایرانی: بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ضمن همراهی با خبرنگاران در بازدید از تاسیسات هسته ای فوردو، در نشست مطبوعاتی شرکت کرد و به سوالات آنها از جمله جزئیات گام چهارم پاسخ داد. 

وی قبل از پاسخ به سوالات خبرنگاران گفت که به دستور رئیس جمهوری گازدهی به سانتریفیوژهای مستقر در فوردو آغاز شده است. این موضوع به اطلاع آژانس نیز رسیده و آنها در جریان فعالیت های تاسیسات هسته ای فورود هستند. 

کمالوندی سپس گفت که بعد از خروج ایالات متحده از برجام ما وارد صبر استراتژیک شدیم به این امید که اروپایی ها خلاء امریکا را پر کنند که بعد از یک سال نتوانستند به این هدف برسند. بعد از آن ما گام های خود را برداشتیم. تا کنون چهار گام در جهت کاهش تعهدات ایران در برجام در چارچوب برجام برداشته شده است. در گام اول پایبندی به ذخایر آب سنگین برداشته شد، اروپایی ها کاری نکردند، بنابراین گام دوم را برداشتیم که بنا بر آن پایبندی به سقف غنی سازی اورانیوم 3.67 درصد را کنار گذاشتیم. همچنین در رآکتور اراک بعد از تعلل طرف های دیگر برجام ما اقدامات خود را آغاز کردیم. باز هم دو ماه گذشت و طرف های دیگر برجام به وظایف خود عمل نکردند. در گام سوم بندهای 42 و 43 برجام را کنار گذاشتیم. تولید ماشین های پیشرفته در مرحله تحقیق و توسعه را آغاز کردیم، سقف 300 کیلو اورانیوم غنی شده را کنار گذاشتیم و در حال حاضر 15 نوع ماشین پیشرفته در حال فعالیت هستند. تا این که به گام چهارم رسیدیم. همان طور که انتظار می رفت با توجه به دانشمندان بسیار ورزیده ما که مایه افتخارند ظرف یک روز گاز دهی را آغاز کردیم. بنا بود تا 15 سال در فوردو مواد هسته ای وجود نداشته باشد، اما این کار با گام چهارم از چند روز پیش آغاز شد. آغاز آن هم با انتقال سیلندر مخصوص از نیروگاه هسته ای نظنز به این جا منتقل کردیم. ما به دو دلیل این سیلندر را به جای انتقال از اصفهان از نطنز آوردیم. یکی به دلیل مسافت کم و بعد زمانی بود و دیگری استفاده مجدد از پسماندهاست. به این ترتیب ما از پسماندها استفاده مجدد می کنیم. در حال حاضر دو تن از این پسماندها در فوردو هستند. ما تا کنون برخی از بندهای برجام را کنار گذاشتیم. از جمله بند 44 که مطابق با برجام باید در فوردو فعالیت هسته ای صورت نگیرد. البته در طول این سال ها ما کارهای مهمی را در فوردو انجام داده ایم از جمله ایجاد مرکز خلاء ملی که بسیار مهم است. دیگری ایجاد مرکز ایزوتوپ پایدار که از اهمیت به سزایی برخوردار است. نکته ای را باید در این جا عرض کنم که اگر بنا باشد ماشین های جدید به فوردو منتقل کنیم ماشین های IR1 نخواهد بود بلکه ماشین های پیشرفته خواهد بود. ایزوتوپ پایدار از تکنولوژی های بسیار پیشرفته است که در پی برجام این امتیاز را گرفتیم. این امتیاز تنها در اختیار کشورهای محدودی است و اکنون در اختیار ما نیز قرار گرفته است و در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران در جایگاه خوبی قرار دارد. البته جا دارد از روسیه قدردانی کنیم که در رسیدن به این هدف به ما بسیار کمک کرد. 

سخنگوی سازمان انرژی اتمی در ادامه افزود: به زودی ذخایر اورانیوم ما با تداوم روند فعلی به 60 تا 70 درصد دوران قبل از برجام خواهیم رسید. ما در حال حاضر ذخایرمان در حال افزایش است و تست ماشین های جدید را آغاز کرده ایم. باید بگویم که جمهوری اسلامی ایران تا کنون به تعهدات خود در برجام پایبند بوده و اقدامات ایران در کاهش تعهدات در چارچوب برجام است. 

وی تاکید کرد، فردا روز مهمی است. در بوشهر بتون ریزی فاز دوم بوشهر آغاز خواهد شد. حداقل دو سال لازم است تا یک پروژه وارد بتون ریزی شود. این اتفاق این پیام را برای جهان دارد. قرار است تا 1404 این نیروگاه به بهره برداری برسد و به مدار وصل شود. دو سال بعد از آن نیز نیروگاه سوم بهره برداری خواهد شد. 

کمالوندی درباره اخراج بازرس آژانس گفت: سیستم ما نشان داد که بازرس آژانس آغشته به مواد ممنوعه بوده است. ما از ورود او جلوگیری کردیم و اعتبار نامه او همان روز لغو شد. گزارش مفصل و قانع کننده و جامعی را نیز در این رابطه به آژانس دادیم. گزارشی که کاملا حقوقی است و استدلال هایی که ما در آن آوردیم، تاکید کردیم بر اساس مفاد پادمانی مصونیت محدودیت هایی دارد و این را به آژانس یادآور شدیم و بازرسان نمی توانند از این مصونیت ها سوء استفاده کنند. ما از خرابکاری های طرف های دیگر در سیستم هسته ای خود تجربیات بسیاری داریم که موجب شده از سیستم و روش های بسیار پیشرفته ای برای تامین امنیت رآکتورهایمان استفاده کنیم. 

وی تاکید کرد، ظرف سال های آینده انشاء الله خیلی سریع به سوخت نیروگاهی خواهیم رسید. ظرفیت ما در حال حاضر افزایش پیدا کرده است. تکنولوژی ای که ما را برای تبدیل به سوخت نیروگاه نیاز است در حال پیشروی خوب است.

کمالوندی همچنین گفت که گام چهارم آخرین گام نیست و مطابق با دستورات و نیازهایمان گام های دیگر برداشته خواهد شد.

سخنگوی سازمان انرژی اتمی همچنین گفت: سانتریفیوژهای نسل اول ماشین های خوبی هستند اما این ماشین ها در زمان خودشان مناسب بودند و الآن دیگر نیاز ما را برآورده نمی کند. ماشین های IR1 ماشین هایی بودند که در هلند طراحی شده بودند و بعد به پاکستان آمده بودند و از آن جا به ایران منتقل شده بودند اما ما تسلط کامل بر آنها نداشتیم. در حال حاضر ماشین های پیشرفته تری در اختیار داریم که خیلی از نسل IR1 پیشرفته تر است. در طولانی مدت ماشین های ما ماشین های IR1 نخواهد بود. 

بهروز کمالوندی همچنین درباره این که چقدر احتمال دارد همکاری های بین المللی هسته ای با ایران تحت الشعاع گام های ما قرار بگیرد، گفت: در حال حاضر کارهای خوبی در این زمینه در حال انجام است، از جمله در زمینه ایجاد سازمان ایمنی منطقه ای با مرکزیت ایران همکاری های خوبی صورت گرفته مثلا آژانس برای این سازمان خود 20 میلیون دلار سرمایه گذاری کرده است. به طور کلی تا کنون شاهد هیچ گونه عدم همکاری مجامع بین المللی در زمینه هسته ای با ایران نیستیم. حداقل در اروپا فعلا به مانعی نخورده ایم. ولی مسیر کند است، به این دلیل که آنها باید از سازمان های دیگر اجازه بگیرند یا این که شرکت هایی هستند که از تحریم های امریکا واهمه دارند، با این حال با وجود کندی، همکاری های آنها ادامه دارد.

وی در ادامه درباره احتمال واکنش منفی کشورهای اروپایی نسبت به گام های ایران و این که احتمال دارد پرونده ایران به شورای امنیت برود، گفت: اروپایی ها در موقعیت و جایی نیستند که پرونده ما را به شورای امنیت ببرند. آنها به تعهدات خود عمل نکرده اند. از آن طرف ما کارهایی که لازم باشد را انجام می دهیم. ما تا پیش از این یک سال صبر کردیم. وقتی در کشور تصمیمی گرفته می شود بر اساس یک سری حقایق و وقایع و تجربیاتی است تا نتیجه حساب شده و برنامه ریزی شده ای حاصل شود. اقدامات ما کاملا حساب شده است. اگر اروپایی ها خواهان تغییر این روند هستند باید اقداماتی انجام دهند. البته برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، اسرائیل و امریکای امروز دنبال لغو برجام هستند کما این که از اول هم نمی خواستند. همان طور که آقای عراقچی نیز دیروز گفتند ما بر اساس منافع ملی خود عمل می کنیم و حاضر نیستیم به هر قیمتی به برجام عمل کنیم. منافع ملی ما بالاتر از برجام است.

وی درباره پروژه های ایزوتوپ های پایدار گفت: این پروژه سه مرحله دارد. تا کنون دو مرحله آن انجام شده است. در حال تدوین قرارداد برای این کار هستیم. در مرحله سوم ما از تحقیق و توسعه به تولید می رسیم که وارد فاز عملیاتی می شویم. هفته گذشته گروه روسی در این جا بودند و احتمال می رود ظرف یک تا دو ماه آینده قرارداد مربوطه به امضا برسد. ما بدون روسیه هم می توانیم کار خود را پیش ببریم. اما اصرار داریم که طرف روسی حتما باشد. اولا به دلیل همکاری بسیار خوبی که تا کنون روس ها با ما داشته اند و ثانیا به دلیل تجربیات و پیشرفت های بسیار بالایی که آنها دارند ما به حضور روس ها اصرار داریم. آنها 150 نوع تولید هسته ای دارند در حالی که ما در حال حاضر 11 نوع تولید هسته ای داریم در صورتی که اگر با همکاری آنها کار خود را ادامه دهیم هم سریعتر پیشرفت می کنیم هم بر دانش ما افزوده می شود.

وی در ادامه افزود: در دولت قبلی امریکا طرف امریکایی حتی همکاری خوبی از لحاظ فنی به ویژه در پروژه اراک با ما داشتند اما با آمدن دولت ترامپ این همکاری ها نه تنها متوقف شده بلکه آنها دیگران را هم به عدم همکاری با ما ترغیب می کنند. در حالی که در برجام قید شده است در صورتی که حتی برجام هم به هم بخورد همکاری های فنی ادامه خواهد داشت چون هر دو طرف از آن نفع می برند. بر همین اساس است که طرف انگلیسی نیز در حال همکاری با ماست که تا کنون همکاری ها هم خوب بوده است. تا به حال پیشرفت های خوبی شده است. در حال حاضر قراردادهای کوتاه مدت امضا شده اما به قراردادهای بلندمدت نیاز داریم که در مراحل نهایی آن هستیم و امیدواریم به زودی این قراردادها امضا شود و ما ظرف ماه های آینده خبر آن را اعلام کنیم که شامل فروش و خرید و نصب می شود.  

کمالوندی درباره پروژه ایتر گفت: این پروژه ای است که واقعا لازمه بشریت است. پروؤه ای بزرگ و چند ملیتی برای تولید انرژی از منابع متفاوت است. منابع می گویند که تا یک صد سال آینده نه انرژی فصیلی باقی می ماند نه انرژی شکاف هسته ای. در حالی که انرژی گداخت می تواند به انسان کمک کند. این کار یک کشور و اتحادیه اروپا به تنهایی نیست. اتحادیه اروپا با 8 کشور دیگر در حال انجام آن است، ده ها میلیارد دلار بر آن سرمایه گذاری شده و هدف این است که تا 2050 اولین محصول انرژی گداخت تولید شود. ما قراردادی را با ایتر امضا کرده ایم تا ایران در بخش تشخیصی و کنترل همکاری کند. آنها اذعان دارند ایران نیروهای بسیار ورزیده دارد اما تجهیزاتش بسیار قدیمی است. ما می گوییم استفاده از نیروهای بسیار ورزیده ما می تواند به جامعه بشری کمک کند. عضویت ایران در ایتر یکی از تعهدات آنها بود. ما در فرانسه مذاکراتی داشته ایم و بازدیدهایی هم انجام داده ایم، اروپایی ها در حوزه گداخت دروازه ها را باز گذاشته اند و مانعی برای ما نشده اند. همکاری های ما ادامه دارد و امیدواریم بتوانیم به این همکاری ها ادامه دهیم.

وی درباره ادعای اسرائیل و امریکا که می گویند ایران با همین غنی سازی اورانیوم 5 درصد می تواند گریز هسته ای خود را کاهش دهد، گفت: اینها ادعاهای امریکا و اسرائیل و برخی کشورهای عربی دنباله روی آنهاست که قابل اعتنا و مبنا نیست. مبنا گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی است. شفاهیت هر کشوری ورود آژانس به فعالیت های هسته ای آن کشور است. اظهارات امریکا و اسرائیل بر اساس ذهنیت اشتباه آنهاست. آنچه ما تولید می کنیم بر اساس دستوری است که داده شده، در حال حاضر به ما دستور داده شده مناسب با ظرفیت خوبی که داریم فعلا 5 درصد اورانیوم غنی شده تولید کنیم. این که از این ظرفیت چقدر می توانیم برای رسیدن به بمب استفاده کنیم حرف های بی اساسی است که اسرائیل بیان می کند در حالی که خود عضو آژانس نیست.  

کمالوندی درباره اظهارات پمپئو که ایران را به اخاذی متهم کرد، گفت: این واژه برازنده خود اوست. آنها هستند که حقوق ما را می گیرند و می خواهند اخاذی کنند. درباره بازرسی ها، حواس ما بسیار جمع است. این قدر که بازرسی های ایران باعث تعجب حتی خود آژانس شده است. ما اجازه بازرسی می دهیم ولی نمی گذاریم که مواد آلوده را وارد تاسیسات ما کنند. ما سازوکار خود را داریم و به این سازوکار دست نمی زنیم.